WPŁYW NASTROJÓW I EMOCJI NA FUNKCJONOWANIE POZNAWCZE
Wpływ na percepcję.
→ Ectoff i Magee, eksperyment z rozróżnianiem wyrazów twarzy; funkcjonalne kategorie emocji podstawowych wpływają na zdolność różnicowania wyrazów twarzy
→ Niedenthal i Setterlund, eksperyment nad wpływem nastroju na percepcję; emocje radości lub smutku wpływa na percepcję materiału związanego z tymi emocjami, natomiast nie wpływa na percepcję materiału pozytywnego i negatywnego, który nie był związany bezpośrednio z emocjami radości i smutku
Wpływ na uwagę.
→ emocje mają wpływ na uwagę; oddziaływania są różnego rodzaju: od praktycznie nieświadomych procesów filtrowania napływających informacji do całkowitego zaabsorbowania; wpływ ten najdokładniej zbadano w przypadku lęku: lęk zawęża zakres uwagi - kiedy ludzie są przestraszeni koncentrują się głownie na tym, co powoduje lęk lub na sposobach zabezpieczenia się przed tym.
→ Mathews, chwilowa ekspozycja dwóch wyrazów (zagrażającego i neutralnego), po czym zastąpienie jednego z nich kropką; czas reakcji jest krótszy, gdy kropka pojawia się w miejscu, na które dana osoba aktywnie zwracała uwagę i wysoce prawdopodobne jest, że osoby lękowe będą patrzeć na słowo zagrażające, zamiast na naturalne.
→ Stroop, badani widząc słowa takie jak „żółty”, „czerwony” czy „niebieski” będą nazywali wolniej kolor druku wyrazu, jeśli będzie odbiegał od znaczenia
→ emocjonalny test Stroopa, prezentowanie wyrazów obojętnych lub mających znaczenie emocjonalne; Mathews stwierdził, że spowolnienie podawania nazw kolorów jest największe w przypadku słów związanych z największemu lękowi danej osoby. Mathews & Klug: słowa nie muszą być zagrażające, by wywołać ten efekt, wystarczy, by były znaczące emocjonalnie.
→ najprostszym wytłumaczeniem oddziaływań emocji na uwagę jest to, że kiedy, np. boimy się, nasz układ nerwowy przestawia się na szczególny rodzaj (modalność) przetwarzania. Uwaga ma wtedy zawężony zakres i ukierunkowana jest na sygnały z otoczenia dotyczące zagrożenia i bezpieczeństwa. Jeszcze bardziej nastrojona jest na sygnały związane z określonymi obiektami lęku danej osoby.
Emocje a pamięć.
→ Bartlett, zapamiętywanie opowiadania i odtwarzanie go w różnych odstępach czasu; gdy przypominamy sobie jakąś słowną relację, wówczas słowa nigdy nie są takie same, ponieważ to, co spostrzegamy dopasowujemy do własnej struktury znaczeniowej (schematu) zawierającej dużo wiedzy ogólnej. Przypominając sobie opowieść, bierzemy parę istotnych szczegółów i ogólną ocenę emocjonalną opowieści, a następnie na podstawie schematu konstruujemy ją taka, jaką powinna być.
→ Loftus, badania nad pamiętaniem zdarzeń wywołujących emocje
→ nie istnieją dowody, że ludzie potrafią zapamiętywać zdarzenia ze wszystkimi szczegółami i z doskonałą dokładnością. Nawet osoby z dobrą pamięcią, popełniają błędy we wspomnieniach. Ponadto są dowody, że elementy wprowadzone po zdarzeniu, np. podane przez inne osoby, zostają włączone we wspomnienia tak, że dana osoba nie potrafi rozróżnić ich od prawdziwych wspomnień.
→ Linton, cechy zdarzeń emocjonalnych, które pozostają w pamięci jako odrębne epizody:
1. Zdarzenie musi być wyraziste i spostrzegane jako silnie emocjonalne w czasie swego wystąpienia (lub musi zostać „przetworzone” wkrótce potem).
2. Późniejszy bieg życia danej osoby musi uczynić takie zdarzenie centralnym obiektem przypominania; zdarzenie to musi być punktem zwrotnym, początkiem sekwencji lub ma istotne znaczenie dla późniejszych czynności.
3. Zdarzenie musi pozostać stosunkowo niezwykłe. Jego obraz nie może ulec zatarciu przez późniejsze podobne zdarzenia.
→ Wagenaar, na ogół zdarzenia angażujące emocjonalnie pamięta się lepiej niż nieangażujące, a zdarzenia przyjemne - lepiej niż nieprzyjemne. Tak jak twierdził Freud - bronimy się przed nieprzyjemnymi myślami.
Zaangażowanie emocjonalne a zeznanie naocznego świadka.
→ brytyjski raport Devlina wykazał, że skazywanie kogoś na podstawie zeznań naocznego świadka nie jest rzetelne, chyba, że okoliczności są wyjątkowe lub zeznanie to jest potwierdzone przez materiał dowodowy innego rodzaju.
→ Yuille i Cutshall, wywiad ze świadkami napaści na sklep z bronią; zestresowanie świadków mających kontakt z właścicielem sklepu lub rabusiem, brak zestresowania osób mniej zaangażowanych
→ Pynoos i Nader, wywiady z dziećmi ze szkoły podstawowej, gdzie strzelec wyborowy zastrzelił dwie osoby, a wiele zranił; dystansowanie się do zdarzenia przez dzieci, które zostały ranne, stawianie się bliżej wydarzeń przez dzieci nie będące świadkiem wydarzeń
→ Christianson i Loftus, eksperyment z krytycznym ósmym przezroczem w wersji neutralnej, niezwykłej, emocjonalnej; badani którzy widzieli wersję emocjonalną, lepiej pamiętali szczegół centralny, a ci, którzy widzieli wersje neutralną - peryferyczny. Wersji niezwykłej w porównaniu z wersją emocjonalną, badani nie pamiętali dobrze ani szczegółów centralnych ani peryferycznych.
→ Neisser i Harsch, badanie dotyczące eksplozji wahadłowca kosmicznego Challenger; badani na ogół pewni swoich wspomnień bez względu na stopień poprawności.
→ materiał wyrazisty emocjonalnie pamięta się lepiej niż neutralny.
→ Stein, Liwag i Trabasso wykazali, że kiedy zdarzenie jest ważne dla danej osoby i kiedy jest ono opisane w formie narracyjnej, wówczas nawet dzieci w wieku zaledwie 3 lat potrafią przypomnieć sobie zdarzenia ze znaczna dokładnością i potrafią być odporne na alternatywne opisy zdarzeń podawane przez dorosłych.
→ to co pamiętamy, może po zdarzeniu nadal podlegać rekonstrukcjom i zmianom, zwłaszcza jeśli jest dyskutowane i modyfikowane społecznie. Zachodzą przy tym procesy opisane przez Bartletta i Linton.
→ jeśli zdarzenie jest ważne i niezwykłe, powstają warunki zarówno do wyrażenia emocji, jak i do dystynktywnego przypominania. Jeśli o zdarzeniu myśli się często lub pojawiają się traumatyczne retrospektywne przebłyski (flashbacks), jak to się zdarza w przypadku silnie traumatycznych zdarzeń, to samo zdarzenie pozostanie bardziej wyraziste w pamięci.