1.

Definicja pracy od strony:a)fizyki- to iloczyn siły i drogi

b)ekonomii- to wszelkie czynności człowieka zmierzające do wytworzenia czegoś fizjologiczna- to taki stan organizmu, w którym zostaje złużyta większa ilość energii niż w stanie ,spoczynku. Podobieństwa między człowiekiem, a maszyną:

a)człowiek i maszyna potrzebują energii{człowiek ma pokarm a maszyna paliwo) "b) wymagają naprawy.konserwacji regulacja potrzeb, uczucie głodu(pustki) i sytości(pełna),maszyna ma czujniki czy trzeba w niej coś uzupełnić Różnice: człowiek: uczy się, -człowiek musi mieć ok100-700kg wagi aby wytwoizyć I kon mechaniczny maszyna: -nie uczy sięjets zaprogramowana, -1koń mechaniczny wytworzony przez 0,4-6kg masy

2.Robocze narządy czynności ruchu:

a)lokomocyjne-ptaki latają,ryby pływają,a człowiek chodzi

-ruchy poszczególnych narządów względnych siebieb)mięśnie gładkie c)mięśnie poprzecznie prążkowane: -czerwone są długotrwałe.długodystansowe -białe są szybsze niż czerwone, krótkotrwałe

3, Praca a układ ruchu: Gdy zaczyna się praca to zapotrzebowanie na tlen wzrasta 20-30krotnie. a) Ruchy wrodzone b)Ruchy dowolne- wykonywane są w sposób zamierzony.zaplanowany i celowy. -Mogą zostać zapoczątkowane przez bodziec czuciowy, emocjonalny. -Przebieg sekwencji ruchów może być dowolnie modyńkowany. -To samo zadanie ruchowe może zostać wykonane różnymi sposobami. -Są wyuczone, mogą być trenowane

-Przebiegają przy udziale świadomości, ograniczanym w miarę automatyzacji ruchu

7Pozycja Przy pracy : stojąca przy zmianach położenia ,stojąca bez zmian, leżąca, siedząca, na klęczkach, w przysiadzie, pochylona

Przewaga pracy zginaczy i prostowników, najodpowiedniejsza wysokość krzesła 46cm.

8. Dostosowanie Barw a)czerwony powiększa oobjetosc zwiększa ciężar pobudza podnieca gwałtowność zwiększa uczucie ciepła przyspiesza tętno i zwiększa ciśnienie kfwi, 25% -współczynnika -odbieranego przez wzrok wtrafiado układu wegetatywnego i hormonalnego b)niebieski - orzeźwia wrażenie oddalenia zmniejszenie ciężaru uspokaja nerwy przywraca żywotność relaks, zrażanie owadów c) zolty - wrażenie ciepła powiększa objętość pobudza system nerwowy pobudza do działania, zrażanie
owadów d)pomarańczowy- wrażenie ciepła powiększa objętość wzmacnia euforie radość nuży wzrok na dłuższa Metę e)zielen- świeżość wrażenie chłodu lekkość wrażenie oddalenia uspokaja działa depresyjnie f) fiolet -zmniejsza objętość, wrażenie chłodu, melancholia, refleksja, korzystna dla ludzi nerwowych g)czarna- zwiększenie ciężaru zwiększenie ciepła, zmniejszenie objętości, działanie wypoczynkowe,

odbicie 5% h) biały- odbija promnienie synteza wszystkich barw ogrzewa wnętrze, ogrzane pomieszczenie emituje

podczerwień 9 praca dynamiczna - wtedy gdy skurcz mięśnia powoduje ruch, może się odbywać nawet przez szereg godzin jeśli tylko będzie przebiegać rytmicznie a jej natężenie będzie wzarastac stopniowo równomiernie do pewnej optymalnej granicy. Praca mięsni może pokonać tarcie, bezwładność, siły elastyczności Wysiłek statyczny-im większy procent wysiłku statycznego tym praca jest bardziej uciążliwa, przy wysiłkach statycznych mięsień się 'kurczy ale nie ma ruchu. Przy wysyłkach statycznych trak ruchu np, trzymanie ciężaru w wyciągniętej ręce. Wysyłki statyczne są uciążliwe dlatego należy je eliminować z procesu pracy. -leżąca/ 0% -na Klęzkach 8% -w przysiadzie 8,5%

-stojąca przy zmianach położenia 9% -stojąca, bez zmjan 12%

-pochylona 55-60% 10. wydolność maksimum pracy który człowiek jest w stanie człowiek wykonać. Gotowość do pracy to tylko cześć wydolności, to zespół czynników: a)chec do pracy b) dyspozycja c)stan zdrowia różnice kobiet i mężczyzn (różnice płci)

kobiety niższe o 7% mniejsza masa kobiet 17% krótsze kończyny

wzdolnosc tlenowa: u kobiet 83% "mniejsza o 25-30% u kobiet

-w pracy manualnej zręczniejsze są kobiety -siła mięsni kobiety wynosi 66% mięśniowej siły mężczyzny Wydolność pracy zależna od wieku: a)25lat to100% b)50lat to 75% c)70 1atto55%

rytm biologiczny a)przyrody- wschody i zachody słońca, odpływy morza, fazy księżyca b) biologiczne- są to rytmy które wytworzyły organizmy w odpowiedzi na rytmy przyrodyantycypacja to przewidywanie przyszłości

11. wyćwiczenie to zdobywanie umiejętności Trening- podtrzymywanie „wyćwiczonej" umiejętnośc iTrening zmniejsza zużycie energii, swoistość wynika z charakteru pracy sprawność jest wysoka, gdy jest swoiste. Trening powoduje wzrost masy mięśniowej Gdy zaczyna się praca to zapotrzebowanie na tlen wzrasta 20-30 krotnie

Po rozpoczęciu pracy: -przyspiesza się akcja serca -przyspieszenie rytmu oddechowego -tętno w normie to 70/min a przy pracy wzrasta 180/min -ciśnienie krwi 120 -12 wdechów na min-dwie trzy minuty na rozruch

12. na zjawisko zmęczenia wpływa szereg różnych czynników,'zmęczenie to reakcja obronna, organizmu na

prace, zmęczenie hamuje proces metabolizmu, zmęczenie to zjawisko wahadłowe. Wyróżniamy zmęczenie ośrodkowe to zmęczenie układu nerwowego wpływa na zaburzenie pracy mózgu. Zemeczenie obwodowe to zmęczenie mięsni szkieletowych. Czynniki wpływające na zmęczenie:

-wewnetrzen: stan emocjonalny pracownika, zły stan zdrowia, niewłascieo dzywnie aniewlasciwe gaszenie

pragnienia, wadliwa pozycja przy pracy, wiek, niepełnie przystosowanie do pracy. -zewnętrzne: wahania ciśnienia atmos. Wilgotność powietrza, temp. Otoczenia, zła wentylacja, niedostosowana do pracy odzież, złe oświetlenie miejsca pracy, zły dobór barw miejsc pracy, i wypoczynku, hałas, wstrząsy Skutki zmęczenia: nadmierna potliwość, skłonność do pochylania postawy, mniej żywa mimika (np.wyciagniete usta) osłabienie wzroku i słuchu, ciężkie powolne ruchy

Objawy zmęczenia:

a)psychiczne spadek koncentracji np. kierowców zaburzenie pamiecie (trudność przyswajania materiału)-utrata humoru, przygnębienie -nadmierny krytycyzm-pragnienie snu, leżenia w łóżku b)fizyczne-przyspieszenie tętna, przyspieszenie oddechu, ziewanie

13 hipokinezja- to bezczynność ruchowa

a)choroba wiecowa b)otyłość c)obniżenie wydolność fizycznej, energia -20%

zmiany:-problemy z układem oddechowym -Zmniejszona pojemność wyzutowa serca -Zmniejsa się itość krwi

-Zmniejszenie poziomu hemoglobiny -Spadek ilości wody w kom, odwodnienie -Utrata wapnia

14. długotrwała praca w zimnym i wilgotnym środowisku może spowodować odmrożenie skóry, zapalenie mięsni, nerwów i choroby reumatyczne, rozproszenie uwagi. Wysokie temp. Rozpraszają uwagę, i zwiększają ilość popełnianych błędów. Człowiek walczy z nadmiernym gorącem przez obfite wydzielanie potu, przez produkcje ciepła w mięśniach i dopływ ciepła z zewnątrz temp. Ciała wzrasta i może dojść do przegrzania aby temu zapobiec należy stosować przerwę dla ochłodzenia ciała. Jeśli jest to możliwe należy również stosować krótkie okresy pracy i krótkie odpoczynki. Zapobieganie udarowi cieplnemu, łagodzenie wysokich temp. Wentylacja, nawiew izolacja od źródeł ciepła, odzież obronna, .

Objawy udaru: -uczucie zniechęcenia i nie zdolności do pracy -zaczerwienienei skóry, słabe tętno -szybkie bicie serca -brak tchu –wymioty -utrata przytomności -zawroty i bóle głowy Skutki udaru:-śmierć i nadwaga

15, Objawy braku soli: -podniecenei nerwowe -napady gniewu -rozszerzenie naczyń twarzy -uczucie gorąca -przyspieszenei tętna -bolesne skurcze mięsni -ściągniecie twarzy

Niedobór wody, nadmiar soli u ludzie krańcowo spragnionych brak wody i rosnące stężenie soli w płynach tkankowych podnosi temp. ciała wysusza wnętrze jamy ustnej i nosa, zaburza świadomość i wywołuje "halucynacje. 16 Przerwy w pracy gwarantują wypoczynek i zwiększają wydajność początek przerwy, jest wydajny krótkie i częste przerwy są lepsze niż jedna długa. Przerwy w pracy zalezą od: a) środowisko pracy(wilgotność, temp) b)fizjologiczne reakcje pracy(dzien, noc) c)od charakteru pracy d)od potrzeb produkcji

Podział przerw w zależności od czasu od czasu ich trwania

a)krótkie- 2,3 min np. praca taśmowa do. 10 min np. szkoła b)długie-od 10min-1h np. górnicy

ekonomiczny podział przerw; a)krótkie co 55-60min

długie powinny być tak podzielone żeby pracy podzielić na 3 części Przebieg wypoczynku podczas przerwy w pracy -oddalenie się od stanowiska pracy -świeże powietrze

-posiłek 45min Dodatkowe czynniki wpływające na jakość wypoczynku: -konfortowy mikroklimat -izolacja od hałasu

-ćwiczenia gimnastyczne -gry i zabawy-pozytywny stosunek do pracy

17. Praca racjonalna to praca która umożliwia robotnikowi wykonanie jego czynności z możliwie najmniejszym wysiłkiem i pozwala w możliwym czasie wytworzyć przewidywalną ilośćproduktów. Na prace racjonalną składają się głowie następujące czynniki: -ekonomiczny zakres, cuchu.-racjonalne kształtowanie narzędzi -dostosowanie maszyn do wymogów fiziologi -dostosowana do pracy odzież robocza -racjonalne jedzenie i picie -organizacja- pracy Do elementów pracy związanych prawie z każdym zajęciem fizycznym należą: chodzenie, pokonywanie wysokości, dźwiganie ciężarów, obracanie kół Naturalnymi narzędziami człowieka są ręce i nogi

Obecnie nowe kształty narzędzia wprowadza się wtedy powstają nowe rodzaje pracy, racionainie dostosowany sprzęt może ułatwić i skrócić okres szkolenia; przy próbach racjonalnego kształtowania

narzędzia należy zawsze jednocześnie rozpatrywać jego kształt wielkość i sposób .posługiwania się nim, czyli obok spraw fizjologicznych trzeba brać pod uwagę zagadnienia techniczne. Dobre ubranie robocze powinno zabezpieczać w zależności od klimatu pracy przed nadmiernym ochładzaniem lubprzegrzewaniem ciała oraz przed przenikaniem wody z zewnątrz umożliwiając jednocześnie wsiąkaniepowietrza i cyrkulacje powietrza. Odzież robocza nie może krepować swobody ruchów i uciskać ciała aniobciążać go nadmierna waga sztywnością i grubością.Pokarmy powinny być tak rozdzielone aby nie obciążały zbytnio organizmu dlatego nie mogą być » spożywane bezpośrednio przed wysiłkiem. Obfite śniadanie pozwala odpowiednio zredukować inneposiłki co ma zasadnicze znaczenie ekonomiczne i higieniczne. Aby wyrównać utratę wody wyparowanej z potem i wydalonej z moczem człowiek musi pić płyny zawierające wodę lub sama HOH. Pragnienie jest

19) Stosunki międzyludzkie w zakładzie prac. Struktury formalne i nieformalne. Charakterystyka grupy „wydajnej" i „niewydajnej" Sytuacje społeczne, a zachowanie człowieka w pracy: -otoczenie wpływa na zapamiętywanie -zniekształcenie sądów (ktoś ma inne zdanie niż my) -postawy emocjonalne -potrzeba afiliacji (akceptacji) -potrzeby fizjologiczne -doping innych osób Struktura organizacji zakłady pracy: -str. Formalna(ścisłe zasady, grafiki) -str. Nieformalna (zasady grupy pracowników) Grupa wydajna: -atmosfera w grupie przyjemna

-zadania grupy są akceptowane -każdy członek ma coś do powiedzenia -osoby, które mają inne zdanie nie dominują

-jednomyślność -członkowi mają swobodę w wyrażaniu uczuć

- praca jest akceptowana Grupa niewydajna:

-atmosfera znudzenia -mało osób bierze udział w dyskusji-każda osoba ma inny cel -pomysły są ignorowane przez kierownika -decyzje podejmowane pochopnie -formy krytyki powodują konflikty -nie ma szczerości -decyzje w sprawie pracy, są niejasne -kierownik może być słaby lub silny

-kierownik różny pod względem kierowania 20) Style kierowania pracą i sytuacje podejmowania decyzji Style kierowania pracą: Styl autokrytyczny- wrogość, agresja, rozkazywanie Styl demokratyczny- godzenie się, racjonalne działanie Styl liberalny- jest szef ale go tak na prawdę nie ma Kierownik: -musi posiadać wiedzę -organizacja pracy 22.Charakterystyka stresu psychicznego. Przyczyny zaburzeń emocjonalnych. Aktualne i następcze objawy stresu. Przyczyny tzw. Stresu organizacyjnego. Mechanizmy kontroli i rozładowywania napięcia emocjonalnego. Stres psychiczny powstaje w wyniku zaistnienia określonej sytuacji, zagrażającej naszemu spokojowi i równowadze psychicznej, zmuszającej nas do zmiany zachowania, w celu dostosowania się do tej sytuacji lub przeciwstawienia się jej.

Przyczyny zaburzeń emocjonalnych mogą tkwić w środowisku w jakim żyjemy, w jakim dorastaliśmy oraz od indywidualnych cech człowieka.

Najważniejsze psychiczne objawy stresu to: apatia lub drażliwość *problemy z koncentracją *bezsenność *tendencja do łatwego wpadania w lęk a nawet przerażenie *zapominanie *napięcie psychiczne

*niezadowolenie *koszmary senne Powtarzający się stres zarówno ostry, jak i przewlekły może doprowadzić do wystąpienia nadciśnienia tętniczego u osób podatnych. Stres organizacyjny pojawia się między innymi wówczas, gdy pracownik zaczyna oceniać stawiane mu wymagania jako nie odpowiadające jego możliwościom, a jednocześnie otrzymywane wzmocnienia postrzega jako

niewystarczające do zaspokojenia odczuwanych potrzeb. Rozładować napięcie emocjonalne możemy poprzez odpowiedni oddech, ćwiczenia relaksacyjne np. uprawianie jogi, pływanie, bieg oraz zajęcie się rzeczami, które sprawiają nam przyjemność.

23.Zasady ułatwiania pracy (oszczędność siły, organizacja czynności, kształtowanie stanowiska pracy, ułatwianie
postrzegania przebiegu ruchów roboczych). Podczas pracy bardzo ważne jest odpowiednie rozłożenie sił. Należy wiedzieć co jest dla nas najbardziej męczące a co najmniej. Do pracy powinniśmy przyjść wypoczęci, wyspani i pełni energii. Bardzo ważne jest robienie sobie kilku krótkich przerw podczas których możemy zregenerować siły i

zjeść posiłek. Wskazany jest również regularny urlop kiedy możemy zapomnieć o pracy na czym korzysta nie tylko nasze zdrowie fizyczne ale i psychiczne Przed wykonywaniem pracy powinniśmy ustalić plan naszych czynności i robić później wszystko zgodnie z nim, po kolei, aby uniknąć możliwego stresu w związku z tym, że np. zapomnieliśmy czegoś zrobić. Bardzo ważne jest również pracowanie w odpowiednich warunkach. Musimy mieć zapewnione przede wszystkim dobre oświetlenie, dostęp do świeżego powietrza (okna, klimatyzacja), powinien panować

porządek. 24.Patogenne następstwa pracy zawodowej spowodowane przez środowisko pracy oraz wynikające bezpośrednio z
charakteru pracy. Choroby zawodowe powstają wskutek stałego przebywania ciała w niedogodnej pozycji, systematycznego wykonywania forsownych czynności lub regularnego przebywania w otoczeniu zawierającym czynniki szkodliwe dla zdrowia (hałas, nieodpowiednie oświetlenie, zapylenie, promieniowanie, związki chemiczne, zwiększone obciążenie psychiczne i fizyczne itp.). Choroby zawodowe występują po dłuższym okresie przebywania w niesprzyjających warunkach, a ich przebieg i leczenie jest równie długotrwałe. Są zazwyczaj chroniczne lub przewlekłe i często pro wadzą do trwałej utraty zdrowia/Chorobami zawodowymi mogą być zarówno takie, które dotykają w różnym stopniu całość populacji, jak również choroby charakterystyczne - występujące tylko (lub głównie) w wybranych grupach zawodowych.

PRACA A UKŁAD RUCHU – ruch dowolny- gdy wykonujemy ruch świadomie np. siedząc przy stole postanawiamy zapalić światło w pokoju. Ruch bezwarunkowy- odbywa się bez udziału świadomości i ma prawie zawsze charakter czynności obronnej.Jest to odp. Ustroju na podrażnienie zakończeń nerwów czuciowych czyli receptorów. 4.PRACA A UKŁAD NERWOWY - ośrodkowy ukł. Nerwowy – zabezpiecza wzajemny związek i łączy w jedną całość wszystkie narządy ustroju,wpływa na ich czynności i zapewnia związek org. ze światem zew. Koordynacyjna rola tego układu to generalny i podstawowy czynnik pracy ludzkiej. Nerwy ruchowe- przewodzą impulsy z ośrodkowego układu nerwowego do pracujących narządów znajdują się na drodze mózg-mięśnie.Nerwy czuciowe- przewodzą impulsy z różnych części ciała, ze skóry,mięśni,zmysłów i narządów wew.do ośrodkowego ukł.nerwowego. Znajdują się na drodze skóra i narządy-mózg.Autonomiczny ukł.nerwowy-(wegetatywny) reguluje całą przemianę materii.wpływa na czynności narządów wew.npszybkość skurczów serca,zwężanie i rozszerzanie naczyń krwionośnych,wydzielanie śliny,potu.Podział włókien na2grupy,które tworzą układy:sympatyczny(współczulny),parasympatyczny(przywspółczulny).Układ nerwowy ma dominującą rolę dla procesu pracy.Przystosowanie się do pracy i sprawny przebieg wszystkich czynności,kontrola ich wykonywania jest całkowicie zależna od mózgowia,rdzenia,nerwów i ukł.wegetatywnego.Wczasie pracy ilość zużywanego tlenu zwiększa się 5krotnie,przeciążenie kory mózgowej przez dłuższy czas może doprowadzić do zmęczenia mózgu,które stopniowo udziela się całemu org.Naturalnym wypoczynkiem ukł.nerw.jest sen,(zostaje zerwana łączność ze światem zew.,rozluźnienie mięśni,zwalnia oddech,maleje ilość skurczów serca,ciśnienie krwi)proces ten rozprzestrzenia się na całą kore mózgową.W ten sposób sen staje się obroną ustroju przed szkodliwymi następstwami nadmiernego stanu pobudzenia.

PRACA A UKŁAD ODDECHOWY-Praca stwarza dodatkowe zapotrzebowanie na tlen, przy czym ilość zużytego tlenu jest proporcjonalna do wielkości pracy.Org zuzywa:-w spoczynku 1/4l tl/min,-lekka praca0,5ltl/min,-praca umiarkowana1lt/min,-ciężka do3l/t/min,-sport wyczynowy do6l/t/min.Ilość oddechów zależna jest od wielkości wysiłku:-spocz.12-pr.lekka16-cięzka45. W warunkach pracy zawodowej człowiek może wdychać wraz z powietrzem-gazy,pary,mgły,cząsteczki pyłu.Im mniejsze cz.pyłu,tym większą powierzchnie płuc mogą pokryć i głębiej wnikać w drogi oddechowe.Przed nadmiarem pyłu chroni org.filtracyjna czynność nosa,krtani,tchawicy(dzieki rzęskom).Fizjologiczna obrona przed zapyleniem nie wystarcza gdy pyłu jest b.duzo. PRACA A UKŁAD KRĄŻENIA-Prąd krwi płynący w gł.tętnicy z szybkością ok.1/2m na sek.w miarę oddalania się od serca zwalnia do ok.1/2mm na sek.Pełny obieg krwi w spoczynku dokonuje się w ok.24sek,20duży obieg 4maly.Ilość krwi wyrzuconej w spoczynku przez serce 3-4l/min podczas pracy może wynosic 9,20,30l/min.Aby przetłoczyć taka ilość serce przyspiesza i zwieksza poj.Podczas pracy cieżkiej fiz. Liczba skurczów serca wzrasta do 180/min,wzrost ciśnienia krwi.Po zakończeniu pracy szybkość tetna wraca do normy spoczynkowej w ciagu kilku min.Wysilek związany z praca wyplywa na chem. Sklad krwi,zmiejszajac ilość cukru we krwi i kwasu mlekowego

5.PRACA A WZROK- dla pewnego rodzaju prac wzrok ma stosunkowo małe znaczenie.Podczas prac zautomatyzowanych wzrok pozostaje w rezerwie i jest używany dopiero przy powstaniu zakłóceń, aby zapewnić swobodny kierunek należy obserwowany przedmiot umieścić poniżej poziomu oczu.Choroby-DALTONIZM-ma duzy wpływ na kwalifikowanie ludzi do pracy w komunikacji,transporcie,chemii,malarstwie,przemyśle odzieżowym.KURZA ŚLEPOTA-uniemożliwia przystosowanie wzroku do ciemności.OLŚNIENIE-przemijające oślepienie wywolane złym umieszczeniem źródeł światła lub odbijania źródeł światła,zmniejsza zdrolność widzenia i rozróżniania.Rodzaj pracy a natężenie światła:Granica 60-1200lumenów,np. czytanie:240-600lumenów,Do pracy najlepsze jest światło naturalne bo przy sztucznym trudno czasem odróżnić barwy np.-zielony od niebieskiego.Odbiór barw ma ważny wpływ w miejscu pracy i wypoczynku-ma on wpływ na samopoczucie i wydajność pracownika.

PRACA A SŁUCH-Sygnały dźwiękowe mają mniejsze znaczenie od sygnałów wzrokowych,gdy dźwięk jest dość silny dociera do naszej świadomości lecz ze względu na skupienie uwagi.Ostrzegaja nas przed zagrożeniem ale nie precyzują jakim.Czas pomiedzy nadaniem sygnału a reakcją człowieka nazywa się czasem niezbędnym. Dźwięki zakłucające-szumy,hałasy.W warunkach hałasu przystosowuję się lecz po kilku latach słuch przytępia się i może przejść w głuchotę.Hałas przeszkadza w pracy wywierając działanie na psychikę pracownika.Hałas powodujący przez pracownika mniej mu przeszkadza niż hałas wywołany przez sąsiadów.Zmniejszenie hałasu o 10db może przynieść wzrost wydajności pracownika o 12%

PRACA A WECH-zapachy dla czlwieka są przyjemne lub nie przyjemne.Rozróżniamy6zapachów podstawowych:korzenny,żywiczny,kwietny,przypalony,owocowy,gnilny.W praktyce spotykamy się z mieszaninami zapachów podstawowych.Sprawne powonenie potrzebne jest pracownikom przemysłu spoż.,kosm,chem,.Węch pełni ostrzegającą rolę przy wytwarzaniu substancji groźnych dla zdrowia lub życia.(łatwo przystosowujemy się do zapachów)

PRACA A SMAK- Zmysł ten ma małe znaczenie dla proc.pracy.człowiek rozróżnia podstawowy smak:słodki,gorzki,słony,kwaśny,sprawny zmysł smaku potrzebny jest w zawodach:kuchmistrz,kiper wina lub kawy. PRACA A DOTYK- reguluje i nadzoruje szczegóły pracy recznej i pomaga przy utrzymaniu równowagi całego ciala.Długotrwałe drażnienie powoduje łaskotanie.Czucie temperatury-odczuwalne przez określony przebieg czasu,po którym adaptacja znosi uczucie ciepla lub zimna przy bardzo wysokich lub niskich temp. Zaczynają działać receptory bólu(pieczenie lub ostre zimno).Ból –wynik chwilowego uszkodzenia komórek w których leża wolne zakończenia nerwowe.Czucie kinestetyczne-stan napiecia miesni. Decyduje o utrzymaniu równowagi ciala.