Organ administracji publicznej:
Mie艣ci si臋 w strukturze administracji rz膮dowej lub ST
Posiada w艂asne kompetencje
Posiada kompetencje w艂adcze
Organy administracji publicznej (podzia艂 podstawowy):
naczelne, np. RM
centralne, np. Komendant G艂贸wny Policji
terenowe organy administracji rz膮dowej, np. wojewoda i kurator o艣wiaty (administracja zespolona),
dyrektor izby skarbowej (administracja niezespolona)
organy ST
Organy administracyjne - podzia艂y
Miejsce w strukturze w艂adzy publicznej: rz膮dowe, samorz膮dowe
Sk艂ad osobowy: jednoosobowe, kolegialne
Miejsce w hierarchii (i obszarze dzia艂ania): naczelne, centralne, terenowe
Relacja podporz膮dkowania: podporz膮dkowane hierarchicznie, zdecentralizowane
Spos贸b wykreowania: akt organu pa艅stwa, decyzja, wybory, wg prawa pracy
Charakter kompetencji: administracji og贸lnej, resortowe, wyspecjalizowane
- wewn臋trzne: w stosunku do jednostek podporz膮dkowanych organizacyjnie i s艂u偶bowo
Sfery ingerencji
Policja administracyjna: ochrona bezpiecze艅stwa i porz膮dku publicznego
Reglamentacja: ograniczenie swobody dzia艂ania r贸偶nych podmiot贸w (szczeg. gospodarka)
艢wiadczenia materialne: np. pomoc spo艂eczna, przedsi臋wzi臋cia u偶yteczno艣ci publicznej
艢wiadczenia niematerialne: np. lecznictwo, edukacja
Zakaz ingerencji administracji: sfera prywatna
Podmioty administracyjne i administruj膮ce, organy administracyjne
Podmioty administracyjne: organy administracji
Podmioty administruj膮ce: podmioty, kt贸rych kompetencje w zakresie administrowania nie s膮 racj膮 ich bycia, nie wynikaj膮 z ustaw, lecz wynikaj膮 z przekazania im zada艅 przez podmioty administracyjne
Organ administracji publicznej (wg. Bocia) to cz艂owiek lub grupa ludzi:
znajduj膮cy si臋 w strukturze organizacyjnej pa艅stwa lub ST
powo艂any w celu realizacji norm prawa administracyjnego
dzia艂aj膮cy w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencji
Stosunek administracyjnoprawny: rodzaj stosunku prawnego
Stosunek administracyjno-prawny
Cechy stosunku administracyjnoprawnego:
Nier贸wnorz臋dno艣膰 stron
Jednostronne kszta艂towanie przez organ administracji praw i obowi膮zk贸w drugiej strony (jednostki)
Strona w艂adcza mo偶e stosowa膰 艣rodki przymusu
Powstaje na podstawie norm wyra藕nie przewiduj膮cych jego powstanie (z mocy prawa, na podstawie indywidualnego aktu administracyjnego, na podstawie czynno艣ci faktycznych)
Formy i sfery dzia艂ania administracji
Formy:
Wydawanie akt贸w administracyjnych (sfera wewn臋trzna - do podmiot贸w podleg艂ych, sfera
zewn臋trzna - decyzje administracyjne)
Stanowienie akt贸w normatywnych: rozporz膮dzenia wykonawcze, akty prawa miejscowego
Dzia艂ania faktyczne: czynno艣ci materialno-techniczne, dzia艂ania spo艂eczno-organizatorskie
Zawieranie um贸w: porozumienia administracyjne, umowy cywilnoprawne
Sfery dzia艂ania:
- Zewn臋trzna: w stosunku do podmiot贸w niepodleg艂ych organizacyjnie lub s艂u偶bowo
Prawo administracyjne
Metoda administracyjno-prawna: mo偶liwo艣膰 jednostronnego kszta艂towania sytuacji prawnej podmiot贸w i
rozstrzygania indywidualnych sytuacji
Cechy:
l) R贸偶norodno艣膰 藕r贸de艂 prawa
2) Wielo艣膰 藕r贸de艂 prawa
3) Brak kodyfikacji
4) Brak jednolito艣ci merytorycznej
5) Pochodzenie wi臋kszo艣ci 藕r贸de艂 od samej administracji
6) Wyst臋powanie 藕r贸de艂 wyst臋puj膮cych lokalnie
7) Wywieranie skutk贸w w innych ga艂臋ziach prawa
Prawo administracyjne - zasady
Zasady naczelne: legalizmu, realizacji dobra wsp贸lnego
Poj臋cie administracji
Zesp贸艂 norm prawnych dotycz膮cych administracji w sensie podmiotowym i przedmiotowym
Normy ustrojowe:
reguluj膮 tworzenie i obsadzanie organ贸w administracji i urz臋d贸w, ich budow臋 wewn臋trzn膮 i wzajemne relacje
Normy prawa materialnego:
okre艣laj膮 prawa i obowi膮zki podmiot贸w podlegaj膮cych administrowaniu i sankcje za nieprzestrzeganie norm, okre艣laj膮 organy w艂a艣ciwe i tre艣膰 decyzji co do praw i obowi膮zk贸w
Normy prawa proceduralnego:
reguluj膮 tok czynno艣ci podejmowanych przez organy przewidziane prawem ustrojowym w celu realizacji norm prawa materialnego
W zakresie arbitra偶u politycznego
W stosunku do parlamentu |
W stosunku do RM |
W stosunku do w艂adzy s膮downiczej |
Oddzia艂ywanie na tok pracy (wybory, skracanie kadencji) Wp艂yw na dzia艂alno艣膰 prawotw贸rcz膮 |
Powo艂ywanie (formalne) Oddzia艂ywanie na tok pracy i polityk臋 (Rada Gabinetowa) |
Powo艂ywanie s臋dzi贸w Powo艂ywanie I Prezesa SN, Prezesa NSA, Prezesa i Wice TK |
W艂adza wykonawcza: Rada Ministr贸w
Domniemanie kompetencji
Funkcja wykonawcza w zakresie ustaw
Funkcja kierowania administracj膮 rz膮dow膮
Funkcja rz膮dzenia (wytyczania kierunk贸w polityki
pa艅stwa)
Kompetencje prawotw贸rcze
Kompetencje kierowniczo-koordynacyjne Og贸lne
bud偶etowe
Bezpiecze艅stwo i obronno艣膰
sprawy zagraniczne
autonomia wewn臋trzna
W艂adza wykonawcza: Kompetencje Prezydenta RP
Sprawy zagraniczne Koordynuje polityk臋 mi臋dzynarodow膮 RP Ratyfikuje i wypowiada umowy m-nar Prawo biernej i czynnej legacji |
Bezpiecze艅stwo i obronno艣膰 Najwy偶szy zwierzchnik si艂 zbrojnych (mianuje Szefa Sztabu, nadaje okre艣lone stopnie, stan wojenny, stan wyj膮tkowy) Rada Bezpiecze艅stwa Narodowego |
Uprawnienie klasyczne Prawo 艂aski Obywatelstwo Ordery i odznaczenia Or臋dzia |
jako g艂owy pa艅stwa
W艂adza ustawodawcza - funkcje Sejmu
- Ustrojodawcza i Ustawodawcza
- Kreacyjna: Votum zaufania lub wyb贸r Prezesa RM, obsada: zast臋pc贸w przewodnicz膮cego i cz艂onk贸w
TS, s臋dzi贸w TK, cz艂onk贸w Kolegium IPN, 1/3 cz艂onk贸w RPP, 2 cz艂onk贸w KRRiTV, 4 cz艂onk贸w - pos艂贸w KRS, na wniosek: Prezesa NBP, Prezes IPN, za zgod膮 Senatu: Prezesa NIK, RPa, RPD, GIODO
- Kontrolna: Kontrola polityczna nad RM, Kontrola wykonania bud偶etu pa艅stwa, Indywidualna kontrola
poselska (interpelacje, zapytania, pytania w sprawach bie偶膮cych)
Konstytucyjne zasady ustroju RP
Zasada suwerenno艣ci narodu
W艂adza zwierzchnia nale偶y do narodu, art. 4 ust. 1
Zasada reprezentacji politycznej
Nar贸d sprawuje w艂adz臋 przez przedstawicieli, art. 4 ust. 2
Zasada podzia艂u i r贸wnowagi w艂adz
Ustr贸j RP opiera si臋 na podziale i r贸wnowadze w艂adzy ustawodawczej, wykonawczej i s膮downiczej
Zasada bikameralizmu
W艂adza ustawodawcza: Sejm i Senat
Zasada odr臋bno艣ci i niezale偶no艣ci s膮d贸w i trybuna艂贸w
W艂adza s膮downicza: s膮dy i trybuna艂y
Zasada republika艅skiej formy rz膮d贸w
RP jest wsp贸lnym dobrem wszystkich obywateli, art. 1
Wy艂膮czenie sprawowania w艂adzy w spos贸b dziedziczny lub do偶ywotni
Zasada parlamentarnego systemu rz膮d贸w
Model parlamentarno-gabinetowy z elementami systemu prezydenckiego
Zasada pluralizmu politycznego, art. 11
RP zapewnia wolno艣膰 tworzenia i dzia艂ania partii
Zasada decentralizacji w艂adzy publicznej, art. 15-17
Powierzenie samodzielnego wykonywania zada艅 podmiotom pozarz膮dowym
Zasada demokratycznego pa艅stwa prawnego
Zasada spo艂ecznej gospodarki rynkowej
Wolno艣ci i prawa cz艂owieka i obywatela
W艂a艣ciwo艣膰 organu procesowego
rzeczowa: okre艣la merytoryczny zakres spraw rozpoznawanych przez dany rodzaj organu
miejscowa: okre艣la, kt贸ry z organ贸w na terenie kraju jest w艂a艣ciwy do rozpoznania danej sprawy, np.:
1) S膮d w艂a艣ciwy dla miejsca zamieszkania strony pozwanej (post臋powanie cywilne)
2) S膮d w艂a艣ciwy dla miejsca, w kt贸rym pope艂niono przest臋pstwo (post臋powanie karne)
3) Organ administracji w艂a艣ciwy dla miejsca zamieszkania strony (post臋powanie administracyjne)
Rodzaje orzecze艅 procesowych:
postanowienia,
wyroki,
decyzje
Rodzaje 艣rodk贸w odwo艂awczych
Zwyk艂e (od orzecze艅 nieprawomocnych): za偶alenie, apelacja, kasacja
Nadzwyczajne (od orzecze艅 prawomocnych): np. skarga o wznowienie post臋powania
Stosowanie prawa
Stosowanie prawa - podejmowanie przez kompetentny organ pa艅stwowy wi膮偶膮cych, indywidualnych i
konkretnych decyzji prawnych na podstawie obowi膮zuj膮cych norm prawnych
Tryby stosowania prawa: s膮dowy i administracyjny
Etapy stosowania prawa:
Ustalenie obowi膮zywania normy prawnej,
Wyk艂adnia normy prawnej,
Ustalenie stanu faktycznego,
Subsumpcja (podci膮gni臋cie ustalonego stanu faktycznego pod wybran膮 norm臋 prawn膮)
Wyb贸r konsekwencji prawnych (np. rodzaj dopuszczalnej sankcji, doprecyzowanie warto艣ci kary ustalonych zakresowo),
Sformu艂owanie decyzji stosowania prawa (sentencja orzeczenia, osnowa decyzji),
Uzasadnienie decyzji prawnej
Akty normatywne: KPK, KPC, KPA, Prawo o post臋powaniu przed s膮dami administracyjnymi
Organ orzekaj膮cy: s膮d lub organ administracji
Strony (proces cywilny): powodowa i pozwana
Uczestnicy (post臋powanie cywilne nieprocesowe)
Oskar偶ony i oskar偶yciel (proces karny)
Podmioty post臋powania
Norma prawna - budowa
Hipoteza: okre艣la adresata normy i okoliczno艣ci
Dyspozycja: regu艂a powinnego zachowania - nakaz, zakaz, dozwolenie
Sankcja: dolegliwo艣膰 wobec adresata z H za zachowanie sprzeczne z D
Fakty prawne
Fakt prawny - jakakolwiek zmiana w otaczaj膮cym 艣wiecie, wywo艂uj膮ca skutki prawne
Zdarzenia - niezale偶ne od woli cz艂owieka (narodziny i 艣mier膰 cz艂owieka, vis maior, up艂yw czasu)
Zachowania (dzia艂ania) - podlegaj膮 ludzkiej woli
Czyny - zachowania podj臋te bez woli wywo艂ania skutk贸w prawnych
(sprzeczne z prawem - np. delikty; zgodne z prawem - np. znalezienie rzeczy)
Czynno艣ci konwencjonalne - dzia艂ania 艣wiadomie podj臋te w celu wywo艂ania skutk贸w prawnych
Stosunki prawne
Stosunki prawne- stosunki spo艂eczne podlegaj膮ce regulacji prawnej i rodz膮ce skutki prawne
Strony stosunku prawnego - co najmniej 2 strony, mo偶liwa wielo艣膰 podmiot贸w b臋d膮cych jedn膮 stron膮,
wielostronne
Przedmiot stosunku prawnego - rzeczy materialne lub dobra niematerialne
Tre艣膰 stosunku prawnego - wzajemnie skorelowane uprawnienia i obowi膮zki stron
殴R脫D艁A PRAWA - akty prawa miejscowego
Stanowione przez organy samorz膮du terytorialnego w formie uchwa艂y organu stanowi膮cego JST Stanowione przez organy JST w przypadku niecierpi膮cym zw艂oki: w贸jt, zarz膮d powiatu
Stanowione przez terenowe organy administracji rz膮dowej, wojewod臋, organy administracji niezespolonej
Rozporz膮dzenia porz膮dkowe wojewody
W zakresie nieuregulowanym w ustawach, dla zapewnienia bezpiecze艅stwa, etc.
Ustawy
Akt normatywny uchwalany przez Sejm z udzia艂em Senatu + podpis Prezydenta
Materia ustawowa:
W formie ustawy mo偶na regulowa膰 wszelkie sprawy
Obowi膮zki prawne obywateli
Zagadnienia organizacyjno-ustrojowe organ贸w i administracji
Sprawy ju偶 wcze艣niej uregulowane ustaw膮
Rozporz膮dzenia z moc膮 ustawy
Mo偶e wydawa膰 tylko Prezydent RP na wniosek RM tylko w czasie stanu wojennego, je艣li Sejm nie
mo偶e si臋 zebra膰, podlegaj膮 zatwierdzeniu przez Sejm na pierwszym posiedzeniu
Rozporz膮dzenia wykonawcze
Wydawane przez organy wskazane w Konst: Prezydent, RM, ministrowie
Cel: wykonanie ustawy
Delegacja ustawowa: organ, zakres, wytyczne tre艣ci, zakaz subdelegacji
殴R脫D艁A PRAWA
殴r贸d艂a w znaczeniu formalnym: Formy, w jakich przejawiaj膮 si臋 obowi膮zuj膮ce normy prawne, w PL: akty normatywne
殴r贸d艂a w znaczeniu materialnym: Czynniki wp艂ywaj膮ce na tre艣膰 norm lub 藕r贸d艂a okre艣laj膮ce ich pochodzenia, np.: pozaprawne systemy norm post臋powania, orzecznictwo, zwyczaj, inne
殴r贸d艂a poznania prawa: 殴r贸d艂a podaj膮ce tre艣膰 aktualnie obowi膮zuj膮cego prawa, np.: Dz. U., Dz. Urz. RP MP, dz. Urz. Ministerstw, wojew贸dzkie dzienniki urz臋dowe
殴R脫D艁A PRAWA - powszechnie obowi膮zuj膮ce na terytorium ca艂ego kraju
Konstytucja
Umowy mi臋dzynarodowe ratyfikowane na podstawie upowa偶nienia wyra偶onego w ustawie, dotycz膮ce:
pokoju, sojuszy, uk艂ad贸w wojsk. wolno艣ci, praw lub obowi膮zk贸w obywatelskich okr. w Konst. cz艂onkowstwa RP w organizacji mi臋dzynarodowej
znacznego obci膮偶enia RP pod wzgl臋dem finansowym
spraw w zakresie materii ustawowej
Prawo handlowe: Reguluje stosunki prawne podmiot贸w prowadz膮cych dzia艂alno艣膰 gospodarcz膮 (przedsi臋biorc贸w)
Prawo papier贸w warto艣ciowych, prawo autorskie, prawo ubezpiecze艅 gospodarczych
Prawo konstytucyjne: normuje podstawy politycznego i spo艂eczno-gospodarczego ustroju pa艅stwa, struktur臋 i kompetencj臋 najwy偶szych organ贸w w艂adzy pa艅stwowej, definiuje i hierarchizuje 藕r贸d艂a prawa, zawiera katalog praw i wolno艣ci obywatelskich
Prawo administracyjne: normuje struktur臋 i kompetencje organ贸w administracji oraz stosunki prawne powstaj膮ce w toku w艂adczej dzia艂alno艣ci tych organ贸w
Prawo karne: okre艣la zasady odpowiedzialno艣ci za czyny zabronione, definiuje te czyny oraz gro偶膮ce za nie kary
Prawo proceduralne
Prawo gospodarcze publiczne: okre艣la zasady interwencjonizmu pa艅stwa w sfer臋 gospodarki, relacje pomi臋dzy przedsi臋biorcami a organami administracji
Prawo cywilne: normuje stosunki maj膮tkowe i niekt贸re niemaj膮tkowe pomi臋dzy r贸wnorz臋dnymi podmiotami
Prawo rodzinne (cz臋艣膰 cywilnego): reguluje kwestie zawarcia i wa偶no艣ci ma艂偶e艅stwa, rozw贸d i separacj臋, stosunki osobiste i maj膮tkowe mi臋dzy ma艂偶onkami, rodzicami a dzie膰mi, przysposobienie, opiek臋 i kuratel臋
Prawo publiczne
Chroni interes og贸lnospo艂eczny
Reguluje stosunki organ - jednostka
Zasada podporz膮dkowania
Dominuj膮 przepisy bezwzgl臋dnie obowi膮zuj膮ce
Z艂amanie normy poci膮ga automatyczn膮 reakcj臋 pa艅stwa
Prawo prywatne
Chroni interes indywidualny
Reguluje stosunki jednostka - jednostka
Zasada r贸wnorz臋dno艣ci stron
Dominuj膮 przepisy wzgl臋dnie obowi膮zuj膮ce
Zasada samoobs艂ugowo艣ci - dochodzenie praw wymaga inicjatywy
jednostki (np. z艂o偶enie pozwu)
PRAWO - KLASYFIKACJE
MATERIALNE
stanowi trzon systemu prawa
przynale偶膮 tutaj normy merytoryczne: ustanawiaj膮ce obowi膮zki i uprawnienia, wyznaczaj膮ce sfer臋
dopuszczalnego zachowania adresat贸w
akty zawieraj膮ce normy materialne to np. KC, KK
FORMALNE (PROCEDURALNE)
normy proceduralne odnosz膮 si臋 do realizacji norm prawa materialnego
okre艣laj膮 tryb realizacji uprawnie艅 i egzekwowania obowi膮zk贸w okre艣lonych prawem materialnym
akty zawieraj膮ce normy formalne to np. KPC, KPK, KPA
USTROJOWE
normy okre艣laj膮ce struktur臋 i w艂a艣ciwo艣ci instytucji ustrojowych (organ贸w pa艅stwa) stoj膮cych na
stra偶y norm prawa materialnego i stosuj膮cych normy formalne
normy ustrojowe znajduj膮 si臋 w wielu aktach prawnych, np. ustawa Prawo o ustroju s膮d贸w
powszechnych
POZAPRAWNE SYSTEMY REGU艁 POST臉POWANIA
Regu艂y (normy) moralne
Normy religijne
Normy obyczajowe
SYSTEM PRAWA STANOWIONEGO A SYSTEM PRAWA PRECEDENSOWEGO
Prawo precedensowe
Kszta艂towany w 艣redniowiecznej Anglii, w oderwaniu od tradycji rzymskiej,
obecnie tzw. reformowane common law
Kraje: UK, USA, Kanada, Australia, Indie, RPA, kraje Afryki Zachodniej
Dominuje: prawo s臋dziowskie (orzeczenia), ale rola prawa stanowionego
wzrasta (statute law)
S膮dy: wsp贸艂tworz膮 prawo, precedens - zasada lub regu艂a prawna stworzona
przez s膮d obowi膮zuj膮ca we wszystkich sprawach podobnych
Skomplikowana, historyczna struktu ra s膮d贸w, du偶a rola s臋dzi贸w
niezawodowych (s臋dziowie pokoju), brak s膮d贸w administracyjnych; udzia艂
czynnika spo艂ecznego, (jury), brak s膮d贸w konstytucyjnych
Prawo stanowione
Kszta艂towany w Europie 艣redniowiecznej, bazuje na tradycji rzymskiej,
dzia艂alno艣膰 glosator贸w i postglosator贸w
Kraje: Europa kontynentalna, Ameryka 艁aci艅ska, Quebec w Kanadzie
Dominuje: prawo stanowione przez parlamenty (prymat ustawy)
S膮dy: wy艂膮cznie stosuj膮 prawo, "s臋dzia ustami ustawy"
Zr贸偶nicowana struktura s膮d贸w, wyst臋puj膮 s膮dy administracyjne, brak
s臋dzi贸w niezawodowych, ograniczony udzia艂 czynnika spo艂ecznego, specjalne
s膮dy konstytucyjne
KONCEPCJE PRAWA
KONCEPCJE PRAWA NATURY:
殴r贸d艂em prawa s膮 normy objawione, religijne, pochodzi od Boga lub przyrodzona godno艣膰 i wolno艣膰
cz艂owieka
prawo natury reprezentuje warto艣ci samoistne, autonomiczne, uniwersalne i ponadczasowe
stanowi膮cy prawo "odkrywaj膮" prawo naturalne nadaj膮c mu sankcj臋 pa艅stwow膮
艢w. Tomasz, Grocjusz, Pufendorf, Spinoza, Locke, Radbruch, Fuller
KONCEPCJE POZYTYWISTYCZNE:
Prawem s膮 tylko normy formalnie ustanowione
prawo obowi膮zuje tylko na okre艣lonym terenie w okre艣lonym czasie
post臋p w zakresie praw i wolno艣ci jest wynikiem rozumnego przyjmowania coraz lepszych regulacji
Comte, Austin, Ihering, Hart, Kelsen
NORMATYWIZM PRAWNICZY - czysta teoria prawa Hansa Kelsena
PODEJ艢CIE SOCJOLOGICZNE W PRAWIE - Savigny, Ehrlich, Weber, Durkheim
SZKO艁A PSYCHOLOGICZNA W PRAWIE - Petra偶ycki
WIELOP艁ASZCZYZNOWE BADANIE PRAWA - Wr贸blewski,Seidler
Akt prawny:
Ustanowiony przez kompetentny organ w odpowiedniej procedurze i formie wyraz woli pa艅stwa-
zawieraj膮cy normy prawne rezultat tworzenia lub stosowania prawa przez w艂a艣ciwy organ pa艅stwowy lub samorz膮dowy: zawiera nazw臋, okre艣lenie organu wydaj膮cego, dat臋 publikacji i dat臋 wej艣cia w 偶ycie, czasem preambu艂臋 oraz pogrupowane w jednostki redakcyjne przepisy prawne
Kodeks
Obszerny akt prawny reguluj膮cy w spos贸b kompleksowy pewn膮 dziedzin臋 stosunk贸w spo艂ecznych,
b臋d膮cy przewodnim aktem normatywnym w danej ga艂臋zi prawa
- Obecnie kodeksy uchwala si臋 wy艂膮cznie w formie ustawy
Ga艂膮藕 prawa
Wyodr臋bniony dzia艂 norm prawnych reguluj膮cych jednorodny lub zbli偶ony do siebie wycinek
stosunk贸w spo艂ecznych cz臋sto jednorodna metoda regulacji
SYSTEM PRAWA - POJ臉CIA
Prawo w uj臋ciu przedmiotowym:
Og贸艂 regu艂 post臋powania (norm prawnych) ustanowionych przez pa艅stwo (upowa偶nione do tego organy w艂adzy pa艅stwowej w odpowiednim trybie) i zabezpieczonych przymusem pa艅stwowym (sankcj膮)
Prawo w uj臋ciu podmiotowym:
Uprawnienie lub zesp贸艂 uprawnie艅 wyra偶aj膮ce si臋 w mo偶no艣ci zachowania w okre艣lony spos贸b lub mo偶liwo艣ci 偶膮dania okre艣lonego zachowania (dzia艂ania lub zaniechania) od innych podmiot贸w
Poszczeg贸lne cz臋艣ci sk艂adowe prawa podmiotowego to uprawnienia
Skonkretyzowane uprawnienie to roszczenie (mo偶no艣膰 偶膮dania od indywidualnie oznaczonego podmiotu)
System prawa:
Ca艂okszta艂t obowi膮zuj膮cych w danym pa艅stwie w danym okresie norm prawnych z uwzgl臋dnieniem ich
systematycznego podzia艂u w ramach ga艂臋zi i dzia艂贸w prawa oraz zasadniczych idei przewodnich, na kt贸rych opiera si臋 ustr贸j pa艅stwa
Przepis prawny:
Elementarna jednostka redakcyjna aktu prawnego, ca艂o艣膰 w sensie j臋zykowo-gramatycznym
elementy normy prawnej s膮 wyra偶ane (zakodowane) w postaci przepis贸w,
czasem na 1 norm臋 sk艂ada si臋 kilka przepis贸w
FORMA PA艃STWA
budowa (struktura) organ贸w w艂adzy pa艅stwowej, spos贸b jej zdobywania i partycypacji, 艣rodki i metody
sprawowania w艂adzy, ustr贸j terytorialno-administracyjny pa艅stwa ,
Struktura i w艂a艣ciwo艣ci organ贸w w艂adzy
- monarchia v. republika
艢rodki i metody sprawowania w艂adzy (re偶im polityczny)
- Demokratyczne (demokracje bezpo艣rednie i po艣rednie)
- Niedemokratyczne (autorytarne i totalitarne)
Struktura administracyjno-terytorialna
- Pa艅stwa unitarne (RP jest pa艅stwem jednolitym - art. 3 Konstytucji)
- Pa艅stwa z艂o偶one (federacje i konfederacje)
Administracja niezespolona
Administracja niezespolona:
Szczeg贸lny charakter przedmiotu dzia艂alno艣ci
Organy powo艂ane wy艂膮cznie w drodze ustawy
Podlega zwykle ministrowi lub organowi centralnemu
Wojew贸dzka administracja niezespolona:
Dow贸dcy okr臋g贸w wojskowych, szefowie wojew贸dzkich sztab贸w wojskowych, WKU
dyrektorzy izb skarbowy, naczelnicy urz臋d贸w skarbowych, dyrektorzy urz臋d贸w kontroli skarbowej
dyrektorzy okr臋gowych urz臋d贸w g贸rniczych i specjalistycznych urz臋d贸w g贸rniczych
dyrektorzy okr臋gowych urz臋d贸w miar i naczelnicy obwodowych urz臋d贸w miar
dyrektorzy okr臋gowych urz臋d贸w probierczych i naczelnicy obwodowych urz臋d贸w probierczych
dyrektorzy regionalnych zarz膮d贸w gospodarki wodnej
dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urz臋d贸w celnych
dyrektorzy urz臋d贸w morskich
dyrektorzy urz臋d贸w 偶eglugi 艣r贸dl膮dowej
komendanci oddzia艂贸w stra偶y granicznej, I komendanci plac贸wek i dywizjon贸w SG
okr臋gowi inspektorzy rybo艂贸wstwa morskiego
pa艅stwowi inspektorzy sanitarni
powiatowi oraz graniczni lekarze weterynarii
Podzia艂 terytorialny - istota i rodzaje
Wzgl臋dnie trwa艂e rozcz艂onkowanie terytorium pa艅stwa dokonywane dla lokalnych jednostek(organ贸w)
pa艅stwa lub podmiot贸w wykonuj膮cych funkcje administracji publicznej
Podzia艂 podstawowy (zasadniczy, og贸lny) : tworzony dla organ贸w o kompetencji og贸lnej i JST (wojew贸dztwa, powiaty, gminy)
Podzia艂 pomocniczy: uzupe艂nia podzia艂 podstawowy, np. so艂ectwa, osiedla, r posterunki policji
Podziat specjalny: tworzony dla cel贸w administrowania specjalistycznego, w szczeg贸lno艣ci dla administracji niezespolonej, cz臋sto zupe艂nie niezale偶ny od podzia艂u podstawowego, np.: administracja s膮dowa (11 SA, 44 S0,299 SR), administracja prokuratury (11 PA, 43 PO, 347 PR), administracja wojskowa (2 okr臋gi - Pomorski i 艣l膮ski, 16 sztab贸w wojew贸dzkich, 122 WKU), administracja morska
Miasto: status odr臋bnej gminy lub cz臋艣膰 sk艂adowa gminy miejsko-wiejskiej
Powiat: lokalna wsp贸lnota samorz膮dowa, obejmuje obszar s膮siaduj膮cych gmin lub
miasta na prawach powiatu, 314 powiat贸w ziemskich, 65 powiat贸w grodzkich
Miasto na prawach powiatu: prawa przys艂uguj膮 miastom zamieszka艂ym przez ponad
100.000 mieszka艅c贸w i miastom wojew贸dzkim sprzed reformy 98 r. (fakultatywnie),
jest to gmina wykonuj膮ca zadania powiatu (unia organ贸w)
Wojew贸dztwo: najwi臋ksza jednostka podzia艂u dla administracji rz膮dowej i regionalna wsp贸lnota samorz膮dowa, 16 wojew贸dztw
JST zadania
Gmina
Domniemanie kompetencji gminy
zadania w艂asne:
1) infrastruktura spo艂eczna (o艣wiata,
kultura, kultura fiz., ochrona zdrowia, pomoc
spo艂eczna)
2) Porz膮dek i bezpiecze艅stwo publiczne
3) 艁ad przestrzenny i ekologiczny (plany
zagospodarowania przestrzennego, gospodarka
nieruchomo艣ciami, gospodarka wodna, ochrona
艣rodowiska)
4) Infrastruktura techniczna (drogi, mosty,
place, ruch drogowy)
Zadania zlecone:
Na mocy ustawy (np. EDG)
Na mocy porozumienia
Powiat
Zadania w艂asne - publiczne
i ponadgminne:
1) Ponadpodstawowa infrastruktura
spo艂eczna
2) Porz膮dek i bezpiecze艅stwo publiczne
(zadania ponadpodstawowe)
3) 艁ad przestrzenny i ekologiczny
(administracja architektoniczna, , geodezyjna,
kartograficzna)
4) Ponadpodstawowa infrastruktura
techniczna (ponadgminny transport i drogi
powiatowe)
5) Promocja powiatu
Zadania zlecone:
Na mocy ustawy (np. pobory wojskowe)
Na mocy porozumienia
Wojew贸dztwo
Zadania w艂asne - publiczne
i regionalne:
1) Opracowanie strategii rozwoju
wojew贸dztwa
2) Prowadzenie polityki rozwoju
wojew贸dztwa
3) Inne:
Regionalna infrastruktura spo艂eczna (np.
PWSZ)
Bezpiecze艅stwo publiczne
艁ad przestrzenny i ekologiczny (np.
modernizacja obszar贸w wiejskich)
Regionalna infrastruktura techniczna (np.
transport regionalny i drogi wojew贸dzkie)
Wsp贸艂praca i rz膮dem, zadania zlecone z zakresu
administracji rz膮dowej
Administracja zespolona
Zespolenie administracji:
Pe艂ne lub niepe艂ne
organizacyjne (w urz臋dzie)
osobowe (problem powo艂ania i odwo艂ania)
finansowe (bud偶et)
kompetencyjne (kompetencje)
Wojew贸dzka administracja zespolona: Inspekcja Jako艣ci Handlowej Artyku艂贸w Rolno-Spo偶ywczych, Inspekcja Ochrony Ro艣lin i Nasiennictwa, Inspekcja Weterynaryjna, Inspekcja Handlowa, S艂u偶ba Ochrony Zabytk贸w, Policja (KWP), Inspekcja Ochrony 艢rodowiska, Pa艅stwowa Stra偶 Po偶arna (KW SP), Inspekcja Farmaceutyczna, Inspekcja Budowlana, Inspekcja Transportu Drogowego, administracja o艣wiatowa (Kuratorium O艣wiaty)
Powiatowa administracja zespolona: starostwo powiatowe, powiatowy urz膮d pracy (jednostka organizacyjna powiatu), jednostki organizacyjne stanowi膮ce aparat pomocniczy kierownik贸w powiatowych s艂u偶b, inspekcji i stra偶y (Policja - KP, Pa艅stwowa Stra偶 Po偶arna - KPSP, Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego)
Funkcja procesowa: organy I stopnia (I instancji), odwo艂awcze (II stopnia, II instancji), organ podstawowy i odwo艂awczy jednocze艣nie (w zale偶no艣ci od rozstrzyganej sprawy, np. minister)
Podmioty wykonuj膮ce zadania administracji w terenie
Szczebel gminny:
1) Brak organ贸w administracji rz膮dowej
2) Organy gminnego samorz膮du terytorialnego:
Organ stanowi膮cy: rada gminy / miasta
Organ wykonawczy: w贸jt / burmistrz / prezydent
Aparat administracyjny: urz膮d gminy / miast
Jednostki pomocnicze: so艂ectwa (zebranie wiejskie, so艂tys), osiedla, dzielnice
ZADANIA: gminy mog膮 zawiera膰 porozumienia z innymi gminami i administracj膮 rz膮dow膮, mog膮 tworzy膰
jednostki organizacyjne i zawiera膰 umowy z innymi podmiotami, mog膮 upowa偶ni膰 w/w podmioty do
wydawania decyzji administracyjnych
Szczebel powiatowy:
1) Brak organ贸w administracji rz膮dowej w艂a艣ciwo艣ci og贸lnej
2) Organy powiatowego samorz膮du terytorialnego:
Organ uchwa艂odawczy: rada powiatu
Organ wykonawczy: zarz膮d powiatu na czele ze starost膮
3) Powiatowa administracja zespolona: starostwo powiatowe, powiatowy urz膮d pracy, jednostki organizacyjne
stanowi膮ce aparat pomocniczy kierownik贸w powiatowych s艂u偶b, inspekcji i stra偶y
4) Powiatowa administracja niezespolona: np. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, Powiatowy
Lekarz Weterynarii
ZADANIA: porozumienia z organami administracji rz膮dowej i JST, powiat mo偶e tworzy膰 jednostki organizacyjne i zawiera膰 umowy z innymi podmiotami
Szczebel wojew贸dzki:
l) Wojewoda jako organ administracji rz膮dowej w艂a艣ciwo艣ci og贸lnej
2) Wojew贸dzka administracja zespolona: dzia艂aj膮cy pod zwierzchnictwem wojewody szefowie s艂u偶b,
inspekcji i stra偶y (w strukturze urz臋du wojew贸dzki lub poza ni膮)
3) Jednostki administracji niezespolonej: dow贸dcy okr臋g贸w wojskowych, dyrektorzy izb skarbowych
4) Organy wojew贸dzkiego samorz膮du terytorialnego:
Organ uchwa艂odawczy (stanowi膮cy): sejmik wojew贸dzki
Organ wykonawczy: zarz膮d wojew贸dztwa na czele z marsza艂kiem
Aparat pomocniczy: urz膮d marsza艂kowski
Wojewoda:
l) Przedstawiciel RM w wojew贸dztwie
2) Zwierzchnik zespolonej administracji rz膮dowej
3) Reprezentant Skarbu Pa艅stwa w wojew贸dztwie
4) Organ nadzoru nad JST
5) Organ stanowi膮cy akty prawa miejscowego
6) Organ wydaj膮cy decyzje, organ wy偶szego stopnia wed艂ug KPA