SŁUŻEBNOŚĆ

korzystanie z cudzej nieruchomości w określonym zakresie.

W służebności uczestniczą niejako 2 rodzaje nieruchomości - władnąca (służebość ustanawiana jest na jej korzyść) i obciążona(służebność ustanowiona jest jej kosztem)

Służebności gruntowe

• prawo związane, część składowa gruntu

• dotyczy całej nieruchomości, choćby wykonywana była tylko na części

• obciąża każdoczesnego właściciela, chyba że jest nieujawniona w księdze wieczystej

• prawo bezterminowe - jedynie w drodze umowy może być ustanowione jako warunkowe lub terminowe

• ustanawiane TYLKO w celu zwiększenia użyteczności n. władnącej

• POWSTANIE: 1.decyzja administracyjna, 2.zasiedzenie, 3. orzeczenie sądu (w przypadku drogi koniecznej, wznoszenia budynku z przekroczeniem granicy i zniesienia współwłasności), 4.umowa - oświadczenie właścieciela n.władnącej w dowolnej formie, n.obciążanej w formie aktu notarialnego

• zasady wykonywania:jak najmniej uciążliwe dla n.obciążonej, wg zasad współżycia społecznego i zwyczajów miejscowych

• właściciel n.władnącej ma prawo czynne - do podejmowania określonych działań, a n.obciążonej bierne - obowiązek znoszenia tych działań, ograniczenia w podejmowaniu niektórych czynności i zakaz wykonywania pewnych uprawnień

• właściciel n.władnącej ma obowiązek utrzymywania urządzeń niezbędnych do wykonywania służebności, a jeżeli podejmuje się tego właściciel n.obciążonej, to spoczywa na nim odpowiedzialność osobista

• W przypadku podziału nieruchomości: 1. służebność utrzymuje się na każdej części, 2. zarówno właściciel n.władnącej jak i obciążonej może żądać zniesienia służebności z tych części, które nie zwiększają użyteczności w ramach służebności, 3. może zaistnieć potrzeba zmiany treści lub sposobu wykonywania służebności -> przysługuje im roszczenie o ustalenie

• Zmiana treści/sposobu wykonywania służebności: 1. umowa - wg ogólnych zasad zmiany treści ograniczonych praw rzeczowych [art.248 KC], a jeśli istnieje taka potrzeba konstytutywny wpis do księgi wieczystej, 2.decyzja administracyjna - w przypadku ograniczenia prawa (wywłaszczenie), 3.orzeczenie sądu - przy braku porozumienia stron, z ważnej przyczyny gospodarczej dla n.obiążonej (wg spol-gosp przeznaczenia nieruchomości), jest niemożliwe, jeśli przyniosłoby niewspółmierny uszczerbek dla n.władnącej

• WYGAŚNIĘCIE: zrzeczenie się, upływ czas (w terminowych), konfuzja praw, wywłaszczenie, wyrok sądu (konstytutywny, tryb procesowy, za wynagordzeniem- gdy zmiana stosunków nastąpiła po ustanowieniu służebności, jest szczególnie uciążliwa gospodarczo dla n.obciążonej i nie jest konieczna do korzystania, lub bez wynagrodzenia - gdy służebność utraciła jakiekolwiek znaczenie gospodarcze dla n.władnącej). W przypadku czynnej - niewykonywanie przez lat 10, a biernej - stan sprzeczny z treścią służebności przez lat 10

Służebności osobiste

• treściowo odpowiada gruntowym(czynna - bierna)

• służy zaspokojeniu określonych potrzeb oznaczonej os.fiz

• zasady wykonywania i przepisy odpowiednio jak w gruntowych

• ⁃ SPECYFIKA

• ⁃ powstanie też, za wyjątkiem zasiedzenia !!

• nie można przenieść uprawnienia do wykonywania na inną osobę

• prawo związane z osobą, a nie z nieruchomością

• jest niezbywalna i niedziedziczna

• wygasa maksymalnie ze śmiercią osoby, na której rzecz służebność jest ustanowiona

• można zamienić ją na rentę: 1. może wystąpić właściciel nieruchomości, jeżeli wystąpią rażące uchybienia w wykonywaniu, 2. może żądać spółdzielnia z ważnych powodów i jeżeli nieruchomość wniesiona jest jako wkład rolniczej spółdzielni produkcyjnej

Służebność mieszkania

- odmiana służebności osobistej (powiela się wiele zasad)

- służy zaspokojeniu potrzeb mieszkalnych

- najczęściej występuje w stosunku dożywocia

- odpowiednie stosowanie z użytkowaniem przez os. fizyczne -> naprawy, nakłady

- możliwość korzystania z pomieszczeń przynależnych

- w drodze umowy można zastrzec przeniesienie służebności po śmierci na rodziców, dzieci lub małżonka

- uprawniony może "przyjąć na mieszkanie", czyli oddać część swoich uprawnień małżonkowi, małoletnim dzieciom ( utrzymują one uprawnienia po osiągnięciu pełnoletniości), osobom utrzymywanym i potrzebnym do prowadzenia gospodarstwa -> są oni wpsółuprawnionymi

Służebność przesyłu

• obciążenie jest na rzecz przedsiębiorcy, który chce wybudować lub posiada urządzenia przesyłowe zdefiniowane w art.49 KC

• przedsiębiorca może korzystać z n.obciążonej w określonym zakresie

• odpowiednie stosowanie przepisów dot. służebności gruntowych

• służebność przechodzi na nabywcę przedsiębiorstwa lub urządzeń

• wygasa maksymalnie przy likwidacji przedsiębiorstwa - wówczas przedsiębiorstwo zobligowane jest do usunięcia urządzeń przesyłowych i naprawienia wynikłej stąd szkody

• w przypadku odmowy ustanowienia służebności przez właściciela nieruchomości, która jest konieczna, przedsiębiorca może żądać ustanowienia służebności za wynagrodzeniem

• w przypadku odmowy ustanowienia koniecznej służebności przez przedsiębiorcę, właściciel nieruchomości może żądać wynagrodzenia za jej ustanowienie