Temat: Kreacje Matki Boskiej w "Bogurodzicy" i "Lamencie święokrzyskim". Przedstaw i porównaj je.

W epoce Średniowiecza, z której pochodzą utwory "Bogurodzica" i "Lament świętokrzyski", następował rozkwit twórczości poezji religijnej, w której podmiot nie zwraca się bezpośrednio do Boga, gdyż ów Bóg jest uważany za zbyt odległego i nieosiągalnego dla człowieka. Do nawiązywania kontaktu z Bogiem potrzebny jest pośrednik między Nim a ludźmi, którym jest Maria, matka Syna Bożego, Jezusa. Oba utwory są pieśniami, w których widoczny jest archaiczny język jakim posługiwano się w Polsce w owej epoce powstania utworów.

"Bogurodzica" należy do liryki bezpośredniej, gdyż podmiot liryczny, będący podmiotem zbiorowym, zwraca się do Maryi. Matka Boska w "Bogurodzicy", jednym z najstarszych utworów napisanym w języku polskim, zostaje ukazana jako chwalona przez Boga i czczona przez ludzi. Maria jest przedstawiona jako pośredniczka między Bogiem, a ludźmi, zanosi prośby ludzi przed oblicze Boga, a w zamian zsyła im wyproszone łaski. Sformułowanie "Bogurodzica dziewica" skierowane do Maryi jest zaznaczeniem jej bliskości z Bogiem, bowiem określa ono Matkę Boską jako rodzicielkę Syna Bożego. Matka Boska jest ukazana jako dobra i troskliwa, wysłuchująca modlitwy korzących się przed nią ludzi. W osobie Maryi łączyły się sprawy nieba i ziemi. Maria, mimo swej boskości jest opiekuńcza i oddana ludziom.

W "Lamencie świętokrzyskim" podmiotem lirycznym jest Maria opłakująca śmierć swojego syna na krzyżu. Lament Matki Boskiej obok Jezusa umierającego na krzyżu stanowi średniowieczny motyw stabat mater dolorosa. Maria opłakuje utratę jej jedynego syna. Chciałaby ona, aby Bóg zachował inne matki od widoku śmierci ich własnych dzieci. Matka Boska odczuwa chęć omocy synowi, wykazuje się troskliwością i czułością wobec niego. Jawi się ona jako zwykła kobieta, niczym nie wyróżniająca się spośród innych ludzi. Ma to na celu wyrażenie przekonania, iż Bóg to byt ludziom bliski, podobny do nich, rozumiejący ich problemy i słabości oraz gotowy na wszelką pomoc wobec rodzaju ludzkiego. Podmiot liryczny przedstawia paradoks sytuacji Jezusa, gdyż został on skazany na śmierć, nie mając udowodnionej winy. Maria ma żal do Anioła Gabriela, wyrzucając mu, iż ją okłamał, obiecując radość z niezwykłego macierzyństwa. Matka Boska ukazana w tym utworze jest przejęta sprawami przyziemnymi, jakby była pozbawiona świętości.

Podobieństw w kreacjach Marii w obu tekstach jest niewiele. Jest zauważalnych natomiast wiele różnic. W „Bogurodzicy” Matka Boska jest pośredniczką między człowiekiem i Synem Bożym. Natomiast bohaterka „Lamentu Świętokrzyskiego” to pełna protestu niewiasta, która nie może pogodzić się z losem jej syna. Matka Boska w "Bogurodzicy" jest śwętą, orędującą u Boga za ludźmi, zaś w "Lamencie świętokrzyskim" skierowana jest na sprawy ziemskie. W owym cierpieniu przeżywanym przez Matkę Boską z "Lamentu świętokrzyskiego" można odnaleźć analogię do biblijnego Hioba.