Zróżnicowanie ludności świata:
Współcześnie kulę ziemską zamieszkuje ponad 6,5 mld ludzi.
Zróżnicowanie ludności świata jest widoczne na płaszczyźnie rasowej, wyznaniowej, językowej, narodowościowej i kulturowej.
Czynniki decydujące o liczbie ludności :
- przyrost naturalny
- migracje
- kataklizmy
Metody badania liczby ludności :
- spis powszechny, który może odbywać się co 5-10 lat
- rejestr ludności
- rachunek prawdopodobieństwa
Przestrzenne rozmieszczenie ludności na kuli ziemskiej :
- obszary bezludne - anekumena: tereny okołobiegunowe, pustynie, szczyty i grzbiety górskie.
- obszary o ograniczonej obecności człowieka - paraekumena: stepy, tajga,
tundra
- obszary zasiedlone, silnie wykorzystywane gospodarczo - ekumena (definicje słownikowe)
Średnia gęstość zaludnienia na Ziemi: 43 osoby/km2
Azja - 111 os/ km2
Europa - 32 os/ km2
Afryka - 23 os/ km2
Ameryka Północna i Środkowa - 19 os/ km2
Ameryka Południowa - 18 os/ km2
Australia i Oceania - 3 os/ km2
Czynniki decydujące o różnej gęstości zaludnienia :
- przyrodnicze :
- żyzne gleby
- łatwy dostęp do wody
- łagodny klimat
- poza przyrodnicze
- polityczne
- ekonomiczne, np.: rozrastanie się dużych okręgów przemysłowych, związane z występowaniem bogactw naturalnych
- historyczne - do czasów współczesnych największą gęstością zaludnienia cechują się obszary, na których narodziły się cywilizacje starożytne.
Rasy ludzkie (informacje szczegółowe):
- europejska: najjaśniejsza skóra, silny zarost i owłosienie ciała u
mężczyzn, włosy różnych rodzajów: od kręconych do prostych, duży
odsetek blondynów i osobników o jasnych oczach.
- azjatycka: skóra żółta; proste, grube włosy; twarz z profilu płaska -
bardzo często występuje tzw. fałda skórna (mongolska) bezpośrednia
przyczyna "skośnych" oczu.
- afrykańska: ciemnobrunatna często czarna skóra, słaby zarost i skąpe
owłosienie ciała u mężczyzn; wełniste włosy ; nos szeroki i spłaszczony; oczy bardzo ciemne i płytko osadzone; grube, często wywinięte wargi.
* australijska: skóra ciemnobrunatna; silny zarost twarzy u mężczyzn,
faliste włosy, szeroki nos o wydatnie zaznaczonej nasadzie, masywne zęby
oraz bardzo wydatne zgrubienia nadoczodołowe.
- amerykańska: skóra żółta lub brunatna, włosy czarne i proste.
* indyjska: ciemna skóra, europeidalne rysy twarzy, ciemne proste lub
faliste włosy, wysoki wzrost.
- melanezyjska: ciemna, często czarna skór; słabe owłosienie ciała; szeroki
spłaszczony nos; wełniste włosy; brak osobników o grupie krwi Rh-.
* polinezyjska: skóra jasnobrunatna, proste lub faliste włosy, na twarzy często występowanie fałdy mongolskiej
Mieszanie ras i odmian:
- Metysi: mieszańcy rasy europejskiej i amerykańskiej
- Mulaci: mieszańcy odmiany czarnej i białej
- Zambosi: mieszańcy odmiany czarnej i żółtej
W rezultacie przeprowadzonych badań stwierdzono, iż wszystkie odmiany stanowią jeden gatunek (Homo sapiens - człowiek myślący) i cechują się jednakowymi możliwościami rozwoju umysłowego i fizycznego.
RELIGIE ŚWIATA
Niezwykle ważnym aspektem zróżnicowania ludnościowego globu są różnice religijne i wyznaniowe. W najbardziej ogólnym podziale wyróżniamy ludzi wierzących i niewierzących (ateistów). Określenie ich liczbowych proporcji jest zadaniem niewykonalnym. Nie można także dokładnie ustalić liczby wyznawców poszczególnych wyznań.
Najwięcej wyznawców skupiają następujące religie:
CHRZEŚCIJAŃSTWO:
* religia wywodzoną od Jezusa z Nazaretu (Palestyna; dziś Izrael) jako jej twórcy,
* nazwa pochodzi imienia Chrystus (gr. pomazaniec[boży], mesjasz), wyrosło z judaizmu,
* zaliczane do religii Azji południowo-zachodniej,
* największa wspólnota religijna biorąc pod uwagę liczbę wyznawców i rozprzestrzenianie geograficzne,
* Chrześcijanie stanowią około 33% ludności świata,
* rozpowszechnione w 254 krajach (w tym w145 krajach jako religia większości), a w 18 jako religia państwowa,
* odłamy: anglikanizm w Wielkiej Brytanii, ortodoksyjne chrześcijaństwo w Grecji, wyznania ewangelicko --luterańskie w 6 państwach m.in. w Szwecji i Danii, oraz najliczniejszy rzymski katolicyzm w 9 państwach m.in. w Argentynie i Peru.
ISLAM:
* wyznawany i stworzony przez Mahometa na początku VII w. w Mekce,
* arab. Islam znaczy poddanie się poświęcenie się [bogu],
* Islam, należy do religii Azji południowo - zachodniej ,
* religia światowa,
* wyznawcy islamu - muzułmani stanowią drugą co do wielkości wspólnota religijna globu, stanowią ponad 17% ludności świata,
* Islam jest rozpowszechniony w 172 krajach, w tym jako religia większościowa w 38, a jako państwowa w 24, m.in. w Pakistanie, Bangladeszu, Iranie, Egipcie, Maroku, Arabii Saudyjskiej, Malezji, Turcji.
HINDUIZM:
* obejmuje różnorakie formy wiary i przejawy życia mieszkańców Indii, zespolonych ustrojem społeczno-kastowym, uznawanym przez nich za święty,
* trzecia pod względem wielkości religia światowa, wyznawana przez 13,5 % ludności świata,
* prawie 88% hindusów żyje w Republice Indii, gdzie stanowią większość ludności, w wyniku emigracji z Indii hinduizm występuje w 88 krajach, w tym jako religia większości w Nepalu (religia państwowa), oraz w księstwie Sikkim.
BUDDYZM:
* religia założona przez Sidhartę Gautamę (ok. 563-483 po Chrystusie) z Kapilawastu u podnóża Himalajów (obecnie Nepal),
* nazwa buddyzm pochodzi od jego honorowego tytułu Budda (sanskrycki oświecony),
* jedna z religii indyjskich,
* religia światowa,
* Buddyści stanowią 5,7% ludności świata (ponad 99% żyje w Azji)
KONFUCJANIZM:
* doktryna moralno-polityczna i szkoła religijno-filozoficzna wywodząca się od chińskiego filozofa i męża stanu,
* nazwa od zlatynizowanej formy jego imienia: Konfucjusz,
- rozpowszechniony jest głównie w Chinach.
JUDAIZM:
* jedna z najstarszych religii świata (od XIII w. p.n.e.),
* wyznawany przez Żydów (ok. 17 mln wyznawców),
* zaliczana do religii semickich,
* religia światowa (rozproszenie wyznawców),
* należy do religii Azji południowo-zachodniej.
JĘZYKI ŚWIATA
Ludność kuli ziemskiej wykazuje także zróżnicowanie pod względem językowym. Według szacunków na świecie jest około: 2-3 tyś. języków. 14 spośród nich jest tak powszechnych, że posługuje się nimi łącznie ponad 60% ludności świata. Są to :
- chiński - ok. 1,1 mld osób posługujących się tym językiem
- hindi i urdu - ok. 500 mln
- angielski - ok. 400 mln
- hiszpański - ok. 300 mln
- rosyjski - ok. 190 mln
- arabski - ok. 180 mln
- indonezyjski - ok. 180 mln
- portugalski - ok. 150 mln
- bengalski - ok. 120 mln
- japoński - ok. 120 mln
- niemiecki - ok. 100 mln
- francuski - ok. 100 mln
Na arenie międzynarodowej i w kontaktach międzyludzkich największe znaczenie ma język angielski. Powszechne jest jego użycie w wielu dziedzinach życia. Angielski to język światowego piśmiennictwa naukowego, handlu międzynarodowego, żeglugi, międzynarodowych zjazdów, kongresów, konferencji itp.
Język polski jest używany łącznie przez około 41 mln osób. Oprócz obywateli naszego kraju używa go Polonia poza granicami kraju w USA, Kanadzie, Brazylii, Australii, Niemczech, Francji, byłym ZSRR a także drobne grupy w wielu krajach.
zróznicowanie zaludnienia ziemi
tajga w Ameryce Połnocnej - subakumena
okolice bieguna południowego - anekumena
delta Nilu - ekumena
wnętrze Grenlandii - anekumena
Góry Skaliste - subakumena
Nizina Zatokowa - akumena
Półwysep Labrador - b. termiczna
Wielkie Równiny -
Nizina Amazonki - b. wodna,(świetlna), termiczna
Andy - b. wysokościowa
Sahara - b. wodna, termiczna, cieplna
Nizina Zachodniosyberyjska - b. termiczna
Wyżyna Irańska - b. wysokościowa
Pustynia Wiktorii - b. wodna, termiczna, świetlna
bariery osadnicze:
bariera termiczna - np. pustynie: Sahara, Atacama, Kalahari, Gobi itp.
lasy równikowe: lasy równikowe Afryki i Południowej Ameryki
np. tereny okołobiegunowe, tajgi
Bariera świetlna -np. pustynie, tereny okołobiegunowe
bariera wysokościowa - np. góry: Himalaje, Andy; wyżyny - Irańska, Mongolska,
bariera wodna - np. pystynie, półpustynie, lasy równikowe oraz tereny nadbreżna zagrożone podtopieniami (Jamajka, Portoryko, Bangladesz, Holandia itd.) bardziej bariera w przyszłości chyba
Mam straszny problem z tymi subakumenami itd. Czy np. tereny wyżynne zaliczają się do subakumen czy innych? i czy naprawdę to wysokość jest barierą, czy może np. pustynie tak jak w te w pobliżu Wyżyny Irańskiej?
Czynniki uwarunkowanie zaludnienia(przyrodnicze):
Najlepsze warunki:
klimaty umiarkowane, monsunowe, pozdwrotikowe
gleby: czarnoziemy (ogólnie żyzne)
niewielka odległość od morza
niewielka wysokość nad poziomem morza
umiarkowane warunki wodne
równinna rzeźba terenu.
Polska - charakterystyka
Liczba ludności Polski na rok 1997 -wynosiła 38,8 mln, a to daje Polsce 8 miejsce na Europę, poza tym około 12 milionów osób żyje za granicami państwa- czyli polonia, najliczniejsza jest w USA. Średnia gęstość zaludnienia Polski wynosi 123 osoby/km2 . N ataki stan rzeczy miała wpływ silny wpływ wojna światowa, która pochłonęła 6mln zabitych oraz zaginionych, a to daje aż 17% ludności Polski oraz 2 mln osób deportowanych, które nie wróciły potem do kraju. Zatem Wojna wywołała masowe -duże ruchy migracyjne. A dodatkowo nasz kraj wyróżnia się wysoką dynamika wzrostu liczby ludności (według danych za rok 1998) . Obecnie liczba ludności spada. Dlatego też liczbę ludności ukształtował- przyrost naturalny (po wojnie rosnący). Współcześnie na liczbę osób w Polsce wpływają dodatkowo trudności bytowe- brak mieszkań, dalej sytuacja finansowa, dalej wzrost aspiracji zawodowych u kobiet. Określa się iż niższy przyrost jest na obszarach silnie zurbanizowanych oraz uprzemysłowionych.
Już w czasach Chrystusa średnio do wieku XVIII, przyrost naturalny był w normie. Zaś wiek XVIII czyli tzw. rewolucja przemysłowa, dalej wiek XX to już bardzo gwałtowny wzrost ludności gdyż nastąpiła poprawa warunków bytu, też postęp medycyny, też higieny, czy ograniczenie śmiertelności. Współcześnie wysokie tempo dla przyrostu naturalnego spotykamy w państwach Afryki, dalej Azji Płd., dalej Ameryki Łacińskiej. A czynniki które wpływają na tempo przyrostu naturalnego to np.: poziom życia czy chociażby miejsce zamieszkania.