Republika Kuby (nazwa oficjalna República de Cuba) – państwo w Ameryce Środkowej położone na Morzu Karaibskim w archipelagu Wielkich Antyli. Państwo to składa się z wyspy o nazwie Kuba oraz szeregu otaczających ją mniejszych wysepek, z których największą jest Isla de la Juventud. Stolicą Kuby jest Hawana, a największe miasta to: Santiago de Cuba, Camagüey, Holguin, Guantánamo, Santa Clara.
Długość granic: 0 (nie graniczy z żadnym państwem, Baza Guantanamo jest wydzierżawiona USA);
Długość wybrzeża: 3736 km;
Najniższy punkt: 0 m n.p.m. (Morze Karaibskie);
Najwyższy punkt: Pico Turquino 1974 m n.p.m.
Kuba to największa z wysp karaibskich, a na liście największych wysp świata zajmuje 15 miejsce. Otoczona jest 1600 wysepkami, skałami i rafami (największa wyspa Isla de la Juventud (do 1978 r. nazywająca się Pinos) - 3000 km2). Otaczające Kubę głębiny morskie sięgają 7000 m. Od Florydy oddziela ją Cieśnina Florydzka, od Meksyku - Cieśnina Jukatańska, od San Domingo Cieśnina Zawietrzna. Brzegi dobrze rozwinięte obfitują w liczne zatoki. Okoliczne wyspy tworzą archipelagi takie jak: Jardines de la Reina, Los Canarreos, Los Colorados, Sabana-Camagüey Większość wyspy zajmuje nizina. W południowo-zachodniej części wznoszą się wapienne góry Sierra de los Organos. Wzdłuż południowych wybrzeży ciągnie się łańcuch gór Sierra Maestra z najwyższym szczytem Pico Turquino (1974 m). Klimat podzwrotnikowy, z przeciętną opadów 1000-1500 mm. Pora deszczowa występuje między majem a październikiem. Średnie temperatury wynoszą w styczniu 20-24 stopnie Celsjusza, w gorącym sierpniu 25-28 stopni C. Jesienią dość często występują huragany. Główne miasta : Hawana, Santiago de Cuba, Guantánamo, Bayamo, Santa Clara, Cienfuegos, Holguín, Camagüey, Pinar del Río, Matanzas, Las Tunas, Trinidad. Na największej wyspie - Kubie płynie ponad 200 rzek, jednak ich łączna długość nie przekracza 250 km. Od czasu masowych wyrębów lasów przez Hiszpanów i wprowadzenia na równinach monokultur rolniczych, ilość wody w rzekach gwałtownie zmalała. Największa rzeka Kuby – Rio Cauto, która była żeglowna jeszcze przez dziesiątki lat po osiedleniu się tu Europejczyków, jest dzisiaj płytka i ledwie co płynie. Najwyższe kubańskie góry ciągną się wzdłuż południowych wybrzeży, a ich najwyższym szczytem jest Pico Turquino (1974 m n.p.m.).
Kuba jest wyspiarskim państwem leżącym w archipelagu Wielkich Antyli, na wyspie Kuba i około 1600 małych przybrzeżnych wyspach, między Morzem Karaibskim, a Zatoką Meksykańską. Na południowo-wschodnim wybrzeżu Kuby, w zatoce Guantánamo, morska baza wojenna Stanów Zjednoczonych. Kuba cechuje się urozmaiconym krajobrazem i gorącym klimatem. Wyspa została odkryta przez Krzysztofa Kolumba w 1492 roku
Powierzchnia, skrajne punkty i granice
Powierzchnia – 110 861 km² co odpowiada 1/3 powierzchni Polski
Skrajne punkty:
północny 23°13'N,
południowy 19°48'N,
zachodni 84°57'W,
wschodni 74°07'W.
Kuba ciągnie się równoleżnikowo na długości 1100 km i jest szeroka na około 110 km.
Kuba jest państwem wyspiarskim, jednak poprzez wody terytorialne od północy graniczy z Stanami Zjednoczonymi i Bahamami, a od wschodu z Haiti.
Linia brzegowa – 3735 km
Ukształtowanie poziome
Kuba jest największa wyspą leżącą na Karaibach i cechuje się urozmaiconą linią brzegową. Występuje sieć zatok i półwyspów, oraz setki niewielkich wysp przybrzeżnych, które tworzą niewielkie archipelagi. Największym zatokami Kuby są: Batabanó, Ana María i słynna Zatoka Świń. Poza tymi zatokami, na wybrzeże Kuby urozmaicają liczne mniejsze zatoki, w tym niewielkie zatoki, leżące w ujściach rzek. Liczne są także półwyspy, gdzie największe to: Zapata, Guanahacabibes i Hicacos. Jak wyżej wspomniano, Kubę otaczają setki niewielkich wysp (około 1 600), te małe archipelagi tworzą piaszczysto-skaliste wysepki, otoczone rafami koralowymi. Do tych archipelagów należą: Jardines de la Reina, Los Canarreos, Los Colorados, Sabana-Camagüey. Największą wyspą należącą do Kuby jest Isla de la Juventud (Isla de Pinos), ta nizinna wyspa leży w archipelagu Los Canarreos na południe od wyspy Kuba. Wybrzeże jest na ogół niskie, w większości plażowe, rafowe, a miejscami występują fragmenty namorzynowe, zabagnione, szczególnie w obrębie ujść rzecznych, ale i też w innych miejscach, głównie na północnym wybrzeżu.
Kuba cechuje się dość urozmaiconym krajobrazem, większa się kraju jest nizinna. Największe skupiska gór znajdują się we wschodniej części kraju i tam wznoszą się najwyższe szczyty Kuby. We wschodniej części kraju leżą góry Sierra Maestra, gdzie równolegle do wybrzeża ciągną się najwyższe wzniesienia Kuby. Tam wznosi się najwyższy szczyt kraju – Pico Turquino wysoki na 1974 m n.p.m.
Większość kubańskich gór to góry niskie. Najniższy łańcuch górski – Kordyliera Guaniguanico składa się z dwóch pasm: Sierra de los Órganos i Sierra del Rosario. W Sierra del Rosario wznosi się Pan de Guajaibón o wysokości 772 m n.p.m. Sierra de los Organos słyną z mogotów – wapiennych gór o stromych ścianach. W centralnej części kraju wznosi się masyw górski Escambray, który opada stromo ku Morzu Karaibskiego. Najwyższy szczyt – Pico San Juan wznosi się 1156 m n.p.m. Na północ od tego masywu leży pas wzgórz Santa Clara, które wznoszą do 330 m n.p.m.
Istotny element krajobrazu stanowią niziny, udział nizin na Kubie to 70% powierzchni. Największymi nizinami są: Vueltabajo, Llanuras Rojos de Matanzas, Valle de Zaza i Valle Cauto. Ciénaga de Zapata to nisko położony obszar, tuż nad poziomem morza, gdzie w krajobrazie dominują tereny bagienne.
Wody
Sieć rzeczna Kuby jest dobrze rozwinięta, najwięcej rzek znajduje się we wschodniej części kraju. Większość rzek, szczególnie w porze suchej i na terenach nizinny nie jest zasobna w wodę. Wiąże się to nie tylko z porą suchą, ale i wyrębem lasów, a także działalnością rolniczą.
Najdłuższą rzeką Kuby jest Rio Cauto o długości 340 km. Rzeka ta uchodzi do Morza Karaibskiego i tylko 80 km jest dolnego biegu jest żeglowne. Inne większe rzeki to: Sagua la Grande (163 km), Zaza (155 km, Caonao (133 km) i San Pedro (124 km). Rzeki Kuby cechuję się zmiennością wodostanu, a częstym zjawiskiem są wgłębne przepływy wykorzystujące podziemne formy skalne jakim na Kubie jest kras. Na Kubie występuje niewielka liczba małych jezior, a zbiorniki leżące w pobliżu wybrzeża są słone. Największe jeziora to Leche i Ariguanabo.
Demografia
Społeczeństwo Kuby jest wielorasowe; obecnie ok. 65% populacji stanowią biali, 10% Murzyni, a ok. 25% - Mulaci; ponadto na wyspie żyją też Azjaci, zwłaszcza Chińczycy. Systematycznie wzrasta udział Mulatów w społeczeństwie, kosztem obu ras głównych.
Kuba liczy ponad 11,5 milionów mieszkańców. Nie ma wśród dzisiejszej ludności Kuby potomków jej rdzennego ludu Arawaków.
Na Kubie odnotowuje się najniższą liczbę urodzeń w Ameryce Łacińskiej (1,6 dziecka na kobietę). Kontakty homoseksualne są legalne na Kubie. Pod koniec lat osiemdziesiątych Fidel Castro i przewodnicząca Kubańskiej Federacji Kobiet (Federación de Mujeres Cubanas) Vilma Espín wypowiedzieli się oficjalnie przeciwko dyskryminacji gejów i lesbijek. W czerwcu 2008 roku, parlament miał głosować nad ustawą o związkach rejestrowych, o której mówiła córka Raula Castro.
Rozmieszczenie prowincji na mapie kraju:
1 - Isla
de la Juventud
2 - Pinar
del Río
3 - La
Habana
4 - Ciudad
de la Habana
5 - Matanzas
6
- Cienfuegos
7
- Villa
Clara
8 - Sancti
Spíritus
9 - Ciego
de Ávila
10 - Camagüey
11
- Las
Tunas
12 - Granma
13
- Holguín
14
- Santiago
de Cuba
15 - Guantánamo.
Od 1976 do końca 2010 r. Kuba była podzielona na czternaście prowincji i jeden specjalny okręg administracyjny - Isla de la Juventud. Od 01.01.2011 r. obowiązuje nowy podział administracyjny - wydzielono dwie nowe prowincje: Artemisa i Mayabeque. Prowincje dzielą się na gminy, których łącznie jest 162. Prowincja Ciudad de la Habana jest podzielona na piętnaście dzielnic.
Podział historyczny
Do 1976 roku wyspa podzielona była na siedem prowincji (kolejno od zachodu):
Pinar del Río;
Isla de la Juventud (Wyspa Młodości) znana była do 1978 roku jako Isla de Pinos (dosłownie: Wyspa Drzew Iglastych). Istnieją teorie, wedle których nazwa współczesna nadana została na cześć Fidela Castro, który spędził w tamtejszym Presidio Modelo (Więzienie Modelowe) dwa lata swojej młodości po nieudanym ataku na koszary Moncada w 1953 roku;
La Habana, w skład której wchodziły dzisiejsze prowincje: La Habana i Ciudad de la Habana;
Matanzas;
Las Villas (przed 1940 znana pod nazwą Santa Clara), skupiająca współczesne regiony: Cienfuegos, Villa Clara i Sancti Spíritus;
Camagüey (przed 1899 zwana Puerto Príncipe), po 1976 podzielona na prowincje Camagüey i Ciego de Ávila;
Oriente (nazwa w powszechnym użyciu do dzisiaj, przed 1905 prowincja Santiago de Cuba), skupiająca dzisiejsze prowincje Las Tunas, Granma, Holguín, Santiago de Cuba, oraz Guantánamo.
Gospodarka Kuby jest prawie całkowicie upaństwowiona. Liczba pracowników sektora publicznego to ok. 5 mln osób[11]. Działalność gospodarcza jest w dużym stopniu opanowana przez członków partii rządzącej[6]. Większość populacji ma utrudniony dostęp do pełnowartościowej żywności, m.in. z powodu znacjonalizowanej hodowli bydła i surowych kar za nielegalny ubój[9]. Transport publiczny praktycznie nie istnieje, większość towarów można zdobyć tylko na czarnym rynku a na wyspie funkcjonują dwie waluty - peso oraz tzw. peso wymienialne[12].
Dochód narodowy na 1 mieszkańca 4 500 USD (2007) (W Polsce 14 100 USD (2006). Inflacja 3,1% (2007). Struktura zatrudnienia: rolnictwo 20% , przemysł 19,4%, usługi 60,6% (W Polsce: rolnictwo 16,1%, przemysł 29%, usługi 54,9%). Państwo rolniczo-przemysłowe nastawione na uprawę trzciny cukrowej, tytoniu, kawy, ryżu, bananów, warzyw i ziemniaków. Posiada wiele bogactw naturalnych, m.in.: rudy niklu (ok. 33% zasobów światowych), miedzi, chromu, manganu, żelaza, kobaltu, berylu, złota, srebra, krzemu, oraz złoża ropy naftowej.
Rozwinięty przemysł hutniczy, metalowy, chemiczny i elektrotechniczny. Handel zagraniczny: eksportuje się głównie cukier, minerały, tekstylia, żywność, obuwie, cement, stal, radioodbiorniki, wyroby tytoniowe, nawozy sztuczne, chemikalia m.in. do Holandii, Rosji, Hiszpanii, Niemiec i Chin. Importuje się paliwa, maszyny, żywność. Obroty towarowe z zagranicą (2007) – eksport: 3,702 mld USD, import: 10,080 mld USD. Zadłużenie zagraniczne w 2007: 16,79 mld USD (oraz około 15–20 mld USD zadłużenia wobec Rosji).
W 2009 r. Raúl Castro podjął decyzję o przekazaniu w prywatne ręce ponad 45 tys. działek rolnych o powierzchni 680 tys. ha leżącej dotychczas odłogiem państwowej ziemi[13].