LEKI PSYCHOTROPOWE

Lekami psychotropowymi nazywamy leki, które wpływają na:

• czynności psychiczne

• procesy intelektualne (myślenie, uczenie się, pamięć)

• stany emocjonalne

Leki te zastosowane u chorych mają właściwości:

• normalizowania zaburzeń psychicznych

• lub łagodzenia objawów chorób publicznych

Leki psychotropowe zmieniają czynność:

• ośrodków nerwowych mózgu

• rdzenia kręgowego

Niektóre z nich działają również na układ autonomiczny, a w konsekwencji zmieniają czynność wielu innych narządów

1. LEKI NEUROLEPTYCZNE

• działają uspokajająco

• znoszą niepokój i podniecenie

• wywołują zobojętnienie przejawiające się zmniejszoną wrażliwością na bodźce z otoczenia

• działają przeciwpsychotycznie

• hamują lub znoszą autyzm, urojenia, halucynacje i objawy maniakalne

• wywołują zaburzenia pozapiramidowe

1. Pochodne Fenotiazyny

Mechanizm działania polega na hamowaniu przekaźnictwa dopaminergicznego, mają również działanie £-adrenolityczne i cholinolityczne.

Preparaty:

1. Chlorpromazyna - „Fenactil”

• Efekty:

• zahamowanie aktywności psychomotorycznej

• obniżenie reaktywności emocjonalnej i zobojętnienie

• działanie uspokajające (ale nie nasenne)

• działanie przeciwwymiotnie

„Fenactil” powoduje zniesienie objawów ostrej psychozy, jednak nie likwiduje przyczyny (działa wyłącznie objawowo)

• Działania niepożądane:

• zaburzenia niepożądane

• zaburzenia pozapiramidowe

• obniżenie nastroju

• obniżenie ciśnienia tętniczego i skłonność do zapaści ortopnoicznej

• przyspieszenie czynności serca

• suchość w ustach

• zaburzenia widzenia

• zaparcia

• zaburzenia hormonalne

• uszkodzenia szpiku

2. Promazyna - „Promazin”, „Frenil”, „Sparin”

• Efekty:

• działa słabo antypsychotycznie - silniej uspokajająco i cholinolitycznie

• mocno obniża RR

• stosowana głównie w zaburzeniach zachowania u ludzi starszych

3. Lewomepromazyna - „Tisercin”, „Nozinan”

4. Flufenazyna - „Mirenil”

5. Tioridazyna - „Thioridazin”

2. Pochodne Butyrofenonu

1. Haloperidol - „Haloperidol”

• stosowany w leczeniu schizofrenii i w stanach maniakalnych

3. Pochodne Tioksantenu

1. Chlorprotiksan - „Chlorprotixen”

2. LEKI ANKSJOLITYCZNE (przeciwlękowe)

• działają hamująco głównie na czynność emocjonalną

• znoszą uczucie niepokoju i napięcia

• znoszą lęk

• hamują agresję

• ułatwiają zasypianie

1. Pochodne Benzodiazepiny

Podstawowym efektem działania benzodiazepin jest działanie antyemocjonalne.

W dawkach leczniczych:

• hamują napięcie

• znoszą niepokój i lęk

• obniżają reakcję agresywne

W większych dawkach:

• zahamowanie aktywności psychoruchowej

• zwolnienie procesów myślowych

• senność

Inne działania:

• działają silnie przeciwdrgawkowo

• zmniejszają napięcie mięśni szkieletowych

• ułatwiają zasypianie

• są praktycznie pozbawione działania na układ autonomiczny

Działania niepożądane:

• uzależnienie psychiczne

• uzależnienie fizyczne

• pobudzenie łaknienia

• zaburzenie miesiączkowania

Pochodne benzodiazepiny potęgują działanie wielu innych leków hamujących OUN oraz alkoholu

Zastosowanie:

• likwidowanie napięcia i niepokoju w przebiegu nerwic

• przeciwdrgawkowo

• premedykacja chirurgiczna

• zaburzenia snu

Preparaty:

1. diazepam - „Relanium”

2. oksazepam - „Oxazepam”

3. nitrazepam - „Nitrazepam”

4. klonazepam - „Clonazepamum”, „Rivotril”

5. midazolam - „Dormicum”, „Midanium”

2. INNE LEKI ANKSJOLITYCZNE

1. Hydroksyzyna - „Hydroxyzinum”

Lek o działaniu uspokajającym i przeciwlękowym.

Mechanizm działania:

• hamuje aktywność niektórych podkorowym obszarów OUN

• nie wpływa hamująco na czynność kory mózgowej

• zmniejsza stan napięcia, niepokoju i lęku

• zmniejsza chwiejności emocjonalne

• zmniejsza napięcie mięśniowe

• wykazuje słabe działanie przeciwwymiotne, przeciwbólowe i przeciwhistaminowe

3. LEKI ANALEPTYCZNE (leki cucące)

Lekami analeptycznymi nazywamy leki pobudzające OUN.

Działanie:

• pobudzająco głównie na ośrodki podkorowe, przede wszystkim na rdzeń przedłużony

• niektóre mogą pobudzać korę mózgową np. Kofeina

• mogą pobudzać:

• czynność układu krążenia

• czynność nerek

• oraz działać miolitycznie na mięśnie gładkie

Preparaty:

1. Metyloksantyny

1. Kofeina - „Coffeinum”, „Cofedon”, „Coffecorn”

Działanie:

• silnie pobudza ośrodki:

• oddechowy

• naczynioruchowy

• nerwu błędnego

• nieznacznie podwyższa RR

• pobudza korę mózgu ułatwiając przebieg procesów umysłowych

• usuwa uczucie zmęczenia, senności i głodu

• pobudza układ przewodzący i mięsień sercowy

• zwiększa siłę skurczu mięśni prążkowanych i ich wydajność

• silnie pobudza wydzielanie soku żołądkowego

• pobudza diurezę

2. Teofilina - „Theophyllinum”, „Aminophylinum”

Działanie:

• silnie działa na układ sercowo-naczyniowy

• pobudzając czynność serca

• rozszerzając naczynia krwionośnie

• obniżając RR

• silnie pobudza ośrodek oddechowy

• rozszerza oskrzela

• działa silnie moczopędnie

2. Niketamid - „Cardiamidum”

4. LEKI ANTYDEPRESYJNE

Podwyższają patologicznie obniżony nastrój.

Działają przez hamowanie wychwytu zwrotnego amin biogennych (noradrenaliny, serotoniny, dopaminy) w OUN.

Działanie to prowadzi do większego stężenia tych przekaźników na receptorze synaptycznym, a więc nasilenia odpowiedniego przekaźnictwa w OUN.

Preparaty:

Imipramina - „Imipramin”

Amitryptylina - „Amitryptylinum”, „Saroten”, „Triptizol”

Doksepina - „Sinequan”, „Doxepin”

Opipramol - „Pramolan”

1

---