Psychologia
Wykłady 03.04.2009
„Psychologia i życie” - Filip Zimbardo Ruch
PWN Warszawa 1994
Rozdział pierwszy - wyjaśnianie tajemnic zachowania ludzi str12
Rozdział 9 - Emocje i kontrola poznawcza str.350
Rozdział 10 - Teoria i pomiar osobowości str.392
11 - Dewiacja patologia i szaleństwo str. 439
14 - Degeneracja form życia społecznego str.581
Definicja psychologii, jako nauki
Nazwa psychologia wskazuje w dokładnym tłumaczeniu ze jest to nauka o duszy.
Dusza pochodzi od odwiecznej tradycji ludów pierwotnych, leżało przekonanie o odrębności istnienia duszy i ciała przekonanie o odrębności istnienia duszy i ciała miało swe źródło w strachu i bólu ludzi przed śmiercią swych bliźnich i lęku przed śmiercią własną. Narzędziem obrony przed śmiercią było przekonanie, że człowiek nie cały umiera ta cząstka, która niepodległa śmierci w przekonaniu pierwotnych ludzi dotyczyła duszy. Etymologia słowa „dusza” pochodzi od dychania a więc dotyczy oddechu, który jest zauważalny u człowieka żyjącego a opuszcza umierającego i to przekonanie, że oddech opuszczając ciało trwa, i istnieje nadal określono w historii filozofii, jako „Animizm”.
To pamięć to wspomnienia o bliskich, którzy odeszli żyje ten człowiek nadal w naszej pamięci w naszym sercu i co roku łączymy się myślami z tymi, którzy odeszli. To, co żyje nadal obok wspomnień pamięci to pewne utwory(filmy fotografie itd.)
Przekonanie o istnieniu duszy i ciała trwało przez długi okres. Od starożytności po 2 połowę, 19w ale i dzisiaj w umysłach niektórych ludzi to przekonanie istnieje dalej. Ale jeśli psychologia ma być nauką obiektywną, ma rozwijać się nie może być nauką o duszy. W roku 1879 nastąpiło oderwanie się psychologii od filozofii, bowiem na uniwersytecie w Lipsku na terenie Niemiec Wundt założył pierwsze laboratorium psychologiczne znane pod nazwą instytutu psychologicznego. I wówczas rozpoczął się 2 okres zwany psychologią nauką. Ten okres trwa nadal. Wspomniany Wundt w 1879r po raz pierwszy zastosował do badania zjawisk psychicznych tzw. wrażeń, eksperyment psychologiczny. Historycy myśli psychologicznej uznali ten moment, jako powstanie psychologii empirycznej tak, więc dzięki inicjatywą Wunda psychologia stała się dziedziną naukową i dziedziną Empiryczną. Przestało snucić spekulacje rozważania na temat duszy. Współcześnie termin dusza utracił swoje znaczenie i został zastąpiony terminem psychika. Na psychikę składają się takie zjawiska jak nasze myśli, uczucia, pragnienia, chęci, lęki, zainteresowania, spostrzeżenia itd.
O istnieniu tego rodzaju zjawisk nikt niema wątpliwości.
Już Kartezjusz uknuł maksymę w „myślę, więc jestem”. Przykładowo wymienione zjawiska składające się na całość naszej psychiki uzewnętrzniają się w ludzkich zachowaniach. To, co przeżywam, o czym myślę, co spostrzegam itd. Uzewnętrznia się w zachowaniu. Możemy się zachowywać werbalnie, słownie, werbalno-ruchome, pozasłownie (mowa ciała - mimika twarzy, gestykulacja), w tym uzewnętrznia się nasza psychika.
Oto ktoś stosuje pewne sposoby by zakamuflować brak wiedzy, nieznajomość zagadnienia posługuje się tzw. dźwiękami paraligłistycznymi (np. aaaaa, yyyyyy,).
Definicja psychologia, jako nauki - jest to nauka o człowieku i jego zachowaniu się oraz mechanizmach, które regulują to zachowania, Tymi mechanizmami regulującymi zachowanie człowieka np. są potrzeby, motywy. Zadaniem psychologów jest właśnie poznanie człowieka, jako podmiotu zachowania się, wywierającego wpływ poprzez działanie na otoczenie. A więc psycholog chce poznać człowieka, który zmienia otoczenie. Psychologowie dokonują opisu sposobów radzenia sobie przez człowieka z różnymi zadaniami.
Psychologowie próbują określić, co człowiekiem kieruje i starają się także przewidzieć zachowanie człowieka. Psychologowie starają się określić, w jaki sposób można na człowieka wpłynąć by np. zmienił on swoje zachowanie z negatywnego na pozytywne.
Dlaczego psychologów interesuje ludzki zachowanie:
- psychologowie interesują się zachowaniem człowieka, bowiem ono spełnia funkcję regulującą, człowiek poprzez zachowanie reguluje swoje stosunki z otoczeniem.
Psychologów interesuje ludzkie zachowanie, ponieważ spełnia ono 2 ważne życiowo funkcji mianowicie zachowanie służy zaspokojeniu potrzeb osobistych oraz rozwiązuje zadania stawiane człowiekowi przez określone sytuacje życiowe
Jeśli człowiek zaspokaja swoje potrzeby i realizuje stojące przednim zadanie bez kłopotów zgodnie z zasadami współżycia społecznego to mówimy, że taki człowiek funkcjonuje normalnie. Jeśli natomiast jednostka nie może spełnić jednej lub obu funkcji to znaczy ma kłopoty z zaspokojeniem swych potrzeb lub napotyka trudności z realizacją zadań przednią stojących łamie prawo, narusza zasady współżycia wtedy mówimy o zaburzeniach w zachowaniu przykładowo do zaburzeń zachowania można zaliczyć tzw. zaburzenia psychotyczne są to - nerwice, fobie, myśli natrętne. Do zaburzeń zachowania możemy zaliczyć także zaburzenia osobowości - socjopatię itd.
Do zaburzeń zachowania zalicza się również pewne formy zachowania występujące u ludzi normalnych, ale mające charakter czynów przestępczych. Takim czynem przestępczym jest ściąganie na egzaminie.
Po 3 psychologowie interesują się zachowaniem, ponieważ zachowanie każdego z nas jest czymś obiektywnym dla obserwatora i niezależnym od niego.
Po czwarte psychologów interesuje ludzki zachowanie, ponieważ punktem wyjścia naszych opinji ocen sądów, o innym człowieku jest właśnie jego zachowanie się. Zachowanie może być poddane badaniu i my zachowanie poddajemy badanu (obserwacji), eksperymentowi psychologicznemu, i na podstawie wyników wnioskujemy o psychice badanej osoby.
Wreszcie interesujemy się ludzkim zachowaniem, ponieważ o stanie psychiki danej osoby wnioskujemy na podstawie rozmowy z nią. Poprzez zachowanie werbalne słowne orientujemy się w psychice człowieka
Zachowanie jest drogą prowadzącą do poznania i zrozumienia człowieka.
Turystyka, jako zjawisko psychologiczne.
W literaturze fachowej dotyczącej turystyki prezentowane są definicje turystyki przykładowo klasyczna definicja Krapfa „turystyka to ogól stosunków i zjawisk wynikających z podróży i pobytu osób obcych o ile nie następuje trwałe osiedlenie i nie jest z tym związana działalność zarobkowa.
Ta definicja nie zawiera zagadnień filozoficznych.
Światowa Organizacja Turystyki - jest to ogół czynności osób, które podróżują i przebywają w celach wypoczynkowych służbowych lub innych nie dłużej niż przez rok bez przerwy poza swoim codziennym otoczeniem z wyłączeniem wyjazdów, których głównym celem jest działalność zarobkowa.
!!!
Turystyka to forma aktywności człowieka, polegająca na czasowej i dobrowolnej zmianie miejsca stałego pobytu, podejmowana świadomie dla samej przyjemności podróżowania oraz w celach poznawczych rekreacyjnych lub innych służących w zaspokajaniu jego potrzeb i aspiracji.
Podejście psychologiczne do turystyki uwzględniać musi stan świadomości turysty, uwzględniać musi również jego motywy, percepcję podróży, bowiem turysta jest osobą, dla której ważniejszy jest sam wyjazd i pobyt poza domem niż jego skutki Nie jest, więc turystą ktoś, kto wykonując swój zawód jedynie korzysta z usług organizatorów turystyki np. nie jest turystą pilot wycieczek zagranicznych, nie jest dziecko, które w brew swej woli towarzyszy rodzicom na wakacjach. Subiektywna ocena i chęć bycia turystą stanowi o turyście.
Analizując turystykę psycholog koncentruje się nie tyle na aktywności przestrzennej człowieka ile przede wszystkim koncentruje się na mechanizmach wewnętrznych leżących u podstaw aktywności turystycznej. Psycholog koncentruje się na procesach psychicznych, które towarzyszą osobie zwanej turystą, ale psycholog koncentruje się również na zmianach w psychice i całej osobowości, jakie pojawiły się związku z aktywnością turystyczną. Psychologów interesują również relacje ze społeczeństwem. Chodzi tu o subiektywne wąskie pojęcie turystyki. Akcentuje się z punktu widzenia psychologów podmiotowy a więc humanistyczny charakter tego zjawiska zwanego turystyką.
Turystyka jest bez wątpienia niezwykle złożonym zjawiskiem, bo jest turystyka zjawiskiem ekonomicznym jest zjawiskiem przestrzennym, kulturowym, społecznym, ale przede wszystkim turystyka jest zjawiskiem psychologicznym.
Dlaczego turystyka jest zjawiskiem psychologicznym? Ponieważ to człowiek, jednostka ludzka charakteryzująca się określoną psychiką jest podmiotem podróżowania. Jeszcze przed rozpoczęciem podróży człowiek odczuwa jakąś potrzebę wyjazdu. Ta potrzeba kształtuje motyw udania się w podróż. Człowiek formułuje cel podróży a więc formułuje pewną wartość, jaką ma dla niego podróż. I wreszcie człowiek przed podróżą z reguły wyobraża sobie ją. A w trakcie i po powróci człowiek porównuje przeżytą rzeczywistość z własnymi wyobrażeniami. W trakcie trwania podróży człowiek przeżywa ją intelektualnie i emocjonalnie, ale też człowiek zachowuje się w określony sposób. To człowiek po powrocie z podróży turystycznej przypomina sobie i odtwarza to, co widział to, co słyszał i to, co przeżył.
Turystyka jest taka formą spędzania wolnego czasu, która stwarza wszystkim okazje do wielostronnego rozwoju, ale okazje te mogą być i nieraz bywają marnowane lub też mogą być dyskontowane w pełni. Pilot, kreator, który nie jest zainteresowany wykorzystaniem tych okazji do wielostronnego rozwoju turystyki niestety nie tylko nie może być, ale nie jest dobrym pomocnikiem i przewodnikiem turystów.
Von Goethe - największy filozof niemiecki, 1749-1832 pozostawił bogatą spuściznę literacką. W tej spuściźnie znalazła się także książka zatytułowana podróż włoska. W owej podróży włoskiem możemy się na wstępie dowiedzieć ze poeta wyruszył do słonecznej Italii w wieku 37lat był dojrzałym w pełni menszczyzną wyruszyłby poznać i udoskonalić samego siebie. Nie po to wybrałem się w tą cudowną podróż by sam siebie oszukiwać, lecz by lepiej siebie poznać….
W miarę śledzenia relacji z tej podróży dowiadujemy się jak bardzo wysoko ten człowiek oceniał korzyści.
Egzaltacja - termin psychologiczny, demonstrowanie przesadnie silne w stosunku do bodźca reakcji emocjonalnych
We Włoszech Goethe wkroczył w nową fazę swojego rozwoju, przeżył swoje odrodzenie. Pod wpływem zetknięcia się z rzeźbą antyczną jego życie wewnętrzne stopniowo napierało jasności ładu, harmonii, porządku. Współcześni turyści wprawdzie wojażują w strasznie większym pośpiechu niż Goethe to niestety nie odradzają się wewnętrznie. Półtora roku trwała podróż i łączyła się z intensywną pracą literacką. Cały czas przesyłał do redakcji??? z podróży.
Dopiero w 20 wieku turystyka stała się zjawiskiem masowym. Było to możliwe dzięki upowszechnieniu czasu wolnego, rozwoju transportu, rozwoju urbanizacji, która stworzyła sztuczne środowisko życia. Gwałtowny rozwój turystyki spowodował zainteresowanie tym zjawiskiem badaczy reprezentujących różne dziedziny wiedzy. Zaczęto analizować turystykę, jako fenomen społeczny, ale z 2 strony, zaczęto wskazywać na jej eufunkcje i dysfunkcj. Eufunckje to funkcje pozytywne turystyki poprzez turystykę następuje zbliżenie do siebie obcych środowisk poprzez wzajemne poznanie, używa się tu określenia poprzez zderzenie kultur, poznajemy kulturę ludności miejscowej. Wyrobienie postawy życzliwej przyjaznej poprzez zbliżenie się obcych ludzi jest kolejną eufunkcją jak również umocnienie i rozbudzenie dążeń do pokoju. Turystyka jest niewątpliwie środkiem kształtowania się uczuć, uczy kochać przyrodę, uczy kochać ludzi, turystyka stwarza możliwości twórczego działania, prowadzi ona do integracji, stwarza więzi łączące rodzinę, prowadzi także do powstania nieformalnych zrzeszeń klubów, może być czynnikiem resocjalizacji chodzi o pozytywne rezultaty oddziaływania przez turystykę na młodzież przestępczą. Poprzez turystykę osiąga się cele wychowawcze na tzw. obozach resocjalizacyjnych.
Dysfunkcje - przyczyn dysfunkcji (przyczyn dewiacyjnych) jest sporo np. Anomia dotyczy świadomości i dotyczy także charakteru człowieka mianowicie obserwujemy zanik norm w społeczeństwie, w danej grupie społecznej (rodzina),. Anomia oznacza stan świadomości człowieka wykorzenionego moralnie, człowieka, który zamiast norm posiada już tylko jakieś chaotyczne popędy np. popęd agresji, niszczenia. Ludzie (anomia) mają zanik poczucia ciągłości kulturowej, zanik poczucia wspólnoty, zanik zobowiązania społecznego.
U turystów też mamy objawy anomii turystycznej, podróże dla niektórych pseudo-turystów służą takim celą jak przemytowi, dewiacją seksualnym. W skutek anomii turystyka sprzyja przestępczości i patologii społecznych. Dla człowieka anomicznego wartości cenione przez innych są przedmiotem szyderstwa, człowiek anomiczny drwi, szydzi z ludzi normalnych. Jedyną wiarą osobnika anomicznego jest filozofia zaprzeczania w związku z tym on żyje na pograniczu doznania braku przyszłości i braku przeszłości. Przeszłość niema żadnego znaczenia, ale ten człowiek również nie ma planów i celów na przyszłość. Nadto anomia jest stanem świadomości, w którym poczucie więzi społecznych jak i źródło wartości moralnych zostało załamane lub wręcz śmiertelnie osłabione a więc niemal nie istnieje.
Inną przyczyną dysfunkcji turystyki jest zjawisko określane w psychologii mianem Egotyzmu.
Egotyzm jest swoistym sposobem nastawienia jednostki wobec rzeczywistości jest to nastawienie przeciwne do rzeczowości, nie kieruje się dobrem innych ludzi. Ta jednostka tylko uwzględnia korzyści własne, przy czym jak wykazują wyniki badań motywy takiego postępowania są najczęściej w tej jednostce nieuświadomione. Natomiast rzeczowość, rzeczowe nastawienie zakłada wobec człowieka postawę liczącą się z obiektywnym światem zewnętrznym. Człowiek rzeczowy postępuje bez obaw o własne ja. Wykładnikiem jego zachowania się jest świadome zaangażowanie się w życie społeczne. Na pewno nie istnieją przypadki pełnej rzeczowości. Czegoś takiego niema, w każdym z nas jest egotyzm. Rzecz tylko w tym by ilość egotyzmu była minimalna.
Człowiek rzeczowy określa swoje cele tak by nie szkodzić innym, osiągnąć własne i współpracować z innymi w realizacji celów. Jeśli cele, które stawiamy odpowiadają normą służą ogólnemu dobru społecznemu wówczas taka osoba wykazuje postawę rzeczową. Jeśli natomiast cel obejmuje swym zasięgiem wyłącznie interes osobisty danej jednostki wówczas tę jednostkę cechuje egoizm.
Cechą ujemną dysfunkcyjna jest nadużywanie alkoholu a przez co obniżanie poziomu rozrywki.
Dezintegracja z rodziną, zdrada małżeńska, cechą dysfunkcyjną jest lekceważenie norm współżycia społecznego. Kolejną dysfunkcją jest kształtowanie postawy konsumpcyjnej.
Ostatnią dysfunkcyjną cechą jest powierzchowność poznania rzeczywistości
Motywy aktywności turystycznej.
Motywacja - to zespół wyznaczników, ukierunkowujących zachowanie na określony cel lub na określone cele, jeśli jest ich więcej. Zatem motywacja ukierunkowuje nasze działanie, procesami motywacyjnymi są takie zjawiska psychologiczne jak np. chęci życzenie, pragnienie, zainteresowanie się czymś, obawa przed czymś, wspólną cechą tych wymienionych procesów motywacyjnych jest właśnie dążenie do osiągnięcia określonego celu.
Żeby proces motywacyjny mógł powstać spełnione muszą być, co najmniej następujące dwa warunki:
I warunek - cel, który jednostka chce osiągnąć musi być przez nią oceniany, jako użyteczny i po wtóre człowiek musi żywić przekonanie, że możliwość osiągnięcia przez niego celu jest wyższa niż zero (niemożliwość osiągnięcia celu) wartość równa jedności wskazuje z kolei, że cel jest zbyt łatwo do osiągnięcia. Z własnego doświadczenia życiowego wiemy, że ludzie niżej cenią sobie to, co łatwo zdało się uzyskać, wyżej cenią sobie cele osiągnięte z trudem.
Źródła motywacji - przede wszystkim wskazuje się w literaturze na 2 źródła
Mianowicie pierwszym źródłem są potrzeby odczuwane, jako brak czegoś, co jest niezbędne do normalnego funkcjonowania. Człowiek, który niema zaspokojonych potrzeb znajduje się?????
2 źródłem są zadania związane z wyznaczeniem celu do osiągnięcia, przy czym cel do osiągnięcia może być ustalony samodzielnie albo też cel do osiągnięcia może być ustalony przez kogoś innego.
3 źródło dysonans poznawczy - dotyczy rozbieżności pomiędzy posiadanymi informacjami aktualnie a dopływającymi na ten sam temat nowych informacji i może być niezgodność pomiędzy??? i to powoduje dysonans. W konsekwencji tego dysonansu tej rozbieżności między informacjami powstaje w jednostce przykre napięcie emocjonalne motywujące jednostkę do jego usunięcia a więc do redukcji tegoż dysonansu. Można to uczynić po pierwsze poprzez zmianę dotychczasowego przekonania po 2 można to uczynić poprzez przetworzenie dopływającej informacji w taki sposób można przetworzyć przepływającą informacje albo się ją uznaje za dotycząca zupełnie innej sprawy albo ze jest plotką.
Po 3 Redukcje można przeprowadzić przejmując jakieś nowe dodatkowe założenie np. jesteśmy przekonani, że osoba x jest uczciwa taki mamy na jej temat opinie, tymczasem dowiadujemy się, że ona popełniła przestępstwo, powstał nieprzyjemny dysonans napięcie emocjonalne, które motywuje do redukcji tegoż napięcia możemy to zrobić w sposób następujący - całkowicie zmienić dotychczasową opinię ocenę osoby x a więc już nie uznamy jej za osobę uczciwą.
Drugim sposobem redukcji dysonansu może być teza - znając szlachetność osoby x znaleźli się zawistni i w związku z tym próbują osobę x oczernić.
3 sposób redukcji przyjmujemy dodatkowe założenie dotyczące x np. nikt nie jest święty, każdemu może zdarzyć się jakieś nieuczciwe zachowanie.
Dysonans jest źródłem motywacji!!
Potrzeby niewątpliwie dynamizują nasze zachowanie, bowiem w przypadku, gdy potrzeba nie jest zaspokojona powstaje napięcie wewnętrzne, zwane napięciem motywacyjnym wynikającym z poczucia niespełnienia i napięcie to pobudza organizm do aktywności ukierunkowanej na zaspokojenie potrzeby. Podobnie ma się sprawa z zadaniami i dysonansem poznawczym. W przypadku dysonansu poznawczego również pojawia się napięcie wewnętrzne, które mobilizuje człowieka do realizacji zadania do redukcji związanego z dysonansem poznawczym. I dopiero osiągnięcie określonego celu usuwa napięcie wewnętrzne i powoduje zaprzestanie aktywności