Behawioryzm celościowy

Tollman - odrzuca atomizm w pojęciu Watsona (zachowania w kategorii bodźców - reakcji (molekularnej) ). W miejsce tego - organizm dąży do celów, które są sterowane popędami.

Trzy rodzaje zmiennych zw. z zachowaniem:

1. Niezależne - bodźce inicjujące zachowanie, ukierunkowują, sterują

2. Pośredniczące to te, których nie można zaobserwować wzrokiem

1. elementy warunkujące zachowaniem

2. el. warunkujące przystosowanie do środowiska

3. potrzeby

4. motywy i wartościami

5. uprzednie zachowanie utrwalone w postaci śladów pamięciowych

Warunkowanie pośrednie na bodziec.

3. Zależne - te które można zaobserwować

Opis zachowania w kategorii zachowania na bodziec jest bezpodstawne ponieważ zachowanie nie jest mechaniczną odpowiedzią na bodziec. W swoim podejsciu Tollman podaje szereg terminów:

• ukierunkowanie na cel

• charakter poznawczy zachowania

• oczekiwania organizmu wobec obiektu zachowania

• zachowanie uważane jest za molarne - czyli, że jest całościowe (było pytanie na egzaminie o molarność i molekularność)

• Schemat zachowania - S-O-R (O- zmienne pośredniczące)

• uczenie utajone (latentne) - można się nauczyć czegoś nawet jak tego nie widać

Z(zachowanie) = f(funkcja)(S,S,H,T,A)

S- bodźce z otoczenia

D - popędy

H - cechy dziedziczne

T- trening przebyty w ciągu życia

A- wiek organizmu (dojrzałość)

S i D - elementy pobudzające zachowaniem

H, T, A - ukierunkowują zachowanie

Behawioryzm dedukcyjny

Clark Hull:

W swoim podejściu starał się wprowadzić obiektywną metodą badań, zwolennik podejścia ilościowego w badaniach, chciał wprowadzić do psychologii reguły matematyczne; „Zasady zachowania”. Poklasyfikował metody badań psychologii:

1. Obserwacje dorywcze, nieplanowane (niedoskonałe)

2. Obserwacje planowe

3. Eksperyment (wyższy poziom) szczególnie laboratoryjny

4. Metoda dedukcyjna (najlepsza) wzorowana na geometrii; chodziło o to żeby z kilku aksjomatów wydedukować wnioski

Warunki tej metody w psychologii:

• ustalenie systemu definicji pojęć

• postulaty (odpowiedniki aksjomatów)

• wydedukowanie twierdzeń dot. zachowania organizmu

• sprawdzenie eksperymentalne wydedukowanych twierdzeń

Skierowanie ku logice. Biologia, darwinizm, uważa, że zachowanie organizmu jest uwarunkowane czynnikami środowiskowymi. Organizm musi zachowywać stan optimum (zasoby tlenu, snu, pokarmu, ciała) aby być w równowadze ze środowiskiem. Jeśli optimum jest zachwiane pojawia się stan potrzeby pierwotnej - napięcie, które narasta, będące równoznaczne z popędem (motywacją pierwotną). Bodźce pierwotnie obojętne ale będące skojarzone z motywacją pierwotną nabierają właściwości motywujących i stają się motywacją wtórną (typowa dla człowieka w sytuacjach społecznych).

Potrzeby pierwotne i wtórne stanowią odpowiednik odruchów. Mają charakter dynamizujący organizm wynikający z zagrożenia środowiskowego. Organizm musi się nauczyć się rozładowywać napięcie wywołane potrzebami.

Teza o redukcji napięć. (podobieństwa/ różnice z Pawłowem!!!)

Hull -nawyk powstaje i będzie tak długo się otrzymywał aż reakcja na bodziec redukuje potrzebę, wzmocnienie jest niekontrolowanym czynnikiem wewnętrznym.

Styl badań Hulla bardzo szybko przechodzi do historii i nie jest powielany.

Bissell Holt

Podkreślanie filozoficznych aspektów behawioryzmu. Jego analiza bodźca i reakcji miała charakter fenomenologiczny. Reakcje motoryczne nie są reakcją na bodziec ale na obiekt znaczący (Watson stosował mechanistyczną). Bodziec jest sygnałem pod względem ???, próba uzupełnienia wywodów Watsona, wywodami Freuda.

Edwin Guthrie

Radykalny Emiryzm Behawiorystyczny.

Jego dzieła „Psychologia uczenia się”, „Psych. konfliktów ludzkich”

Rozpracowywał osobowość człowieka ale też zajmował się zachowaniem.

Zachowanie wg niego - skurcze mięśni i wydzielanie gruczołów, wiąże je z przystosowaniem do środowiska. Daje się je opisać w 2 kat. :

1. Akty - skomplikowane wykonanie ruchów - pójście do restauracji, telefon do przyjaciela

2. Ruch - elementarne złożenie aktów. Stanowią o istocie zachowania jako o istocie człowieka (patrzymy najpierw na ruchy, później na osobowość). Mają związek z uczeniem się. Żeby zanalizować ruchy musimy zbadać doświadczenia przeszłe.

Osobowość - regulator przystosowania człowieka do określonych warunków, cechy charakt. osobowość nie wykraczają poza charakterystykę zachowania.

Zwraca uwagę na biologiczny aspekt nawyków. Ruchy, nawyki decydują o zmienności zachowania.

Nawyki ruchów i aktów determinują sposoby zachowań i są pod wpływem roli, którą osoba pełni (czyli pod wpływem środowiska). Człowiek tworzy system aktów i ruchów. Analizując doświadczenie człowieka możemy wydedukować o jego właściwościach np. bycie schludnym nie jest cechą człowieka a jest wynikiem pełnienia roli np. wojskowego. Poszerza i podaje szerszy kontekst analizy. Wskazuje na znaczenie stymulacji środowiskowej (czym innym jest przystosowanie biologiczne i społeczne). Dzięki temu poszerza wiedzę o człowieku.

Osobowość daje wyraz uznania dla Freuda, wprowadza pojęcie niebehawiorystyczne do behawioryzmu.

Zachowania agresywne.

Rodzaje agresji:

1. Agresja wroga (ja jestem ok a ty be) - związana z świadomą, zaplanowaną intencją wyrządzenia komuś krzywdy, satysfakcją obserwowania cierpienia ofiary

2. Agresja instrumentalna (ja jestem be a ty ok :) ) - związana z zachowaniem bez intencji wykonania krzywdy, agresja wykonuje się przy okazji, nie chcąco

3 typ zachowania - asertywność (dbam o siebie ale również o innych) przeciwstawia się agresji, uległości.

Jak ktoś jest agresywny budzi respekt, nie trzeba się agresji uczyć; efektem jest to że zyskuje ale nie jestem zdolny nic dawać innym, ułatwia życie.

Problemy w komunikacji - zachowanie agresywne jako przykrywka do innych emocji.

Zachowania uległe - woli sam zrobić niż komuś kazać.

Zachowanie asertywne - ważne w sytuacjach, kiedy nam zależy, w zachowaniach społecznych, służy właściwej komunikacji i zrozumieniu.

Używany jest komunikat „ja” - komunikat wypowiadany w pierwszej osobie i mówimy o sobie, również o swoich emocjach.

Komunikat „ty” - naładowany agresją - określający drugą osobę jakimiś epitetami (ty taki śmaki i owaki....).

Przyczyny agresji:

- z punktu podejścia religijnego - agresja jest wynikiem grzechu.

• Z punktu widzenia modelu biopsychologicznego - przyczyna w zmianach organicznych, zmiany w mózgu.(lek ritalin dla dzieci agresywnych - robił z dziecka roślinkę ;))

• z punktu widzenia Freuda - za agresję odpowiedzialny popęd śmierci. bo wypierają dążenie do śmierci, ujście tego wyparcia - zachowania agresywne.

• Chcąc przeżyć muszę być agresywny, żeby przekazać swoje geny

• z punktu widzenia podejścia teorii uczenia się ......?:(

• skutek socjalizacji

• z punktu widzenia Maslowa - skutek niezaspokojonych potrzeb. Skłonność do postrzegania siebie jako kozła ofiarnego, jako ofiarę losu.

• Hipoteza frustracja - agresja ( psychologia społeczna, Freud).

Jeżeli przeżywam frustrację to wiąże się to z agresją. Frustracja jest to przeżywanie przeszkody na drodze do jakiegoś celu. jeżeli jestem sfrustrowany to jestem agresywny.

• Klimat ( wysoka temperatura)

• czynniki sytuacyjne - np. komentarze innych osób na temat naszego zachowania, gesty, które nas denerwują, ogólnie - czynniki wywołane daną sytuacją.

Jak przeciwdziałać agresji?

• stosowanie odpowiednich wzmocnień w postaci kary, kara musi spełniać odpowiednie warunki, żeby była skuteczna (bezpośrednio po wykroczeniu, konsekwentna, adekwatna, maksymalnie duża, nie powinna być łączona z emocjami pozytywnymi, odnosić się do konkretnego zachowania a nie do osoby, powinna zawierać wskazówki do tego, jak należy postępować w przyszłości, nie powinna być karą cielesną - fizyczną, bo karanie fizyczne niesie za sobą szereg złych konsekwencji psychicznych).

Rodzice biją dzieci, bo być może nie znają innych metod warunkowania. Zaprasza się ich wtedy na zajęcia, warsztaty czy coś w tym stylu, na których mogą się nauczyć innych metod wychowawczych; żeby wyszedł z domu na dłuższy spacer w momencie jak osiąga apogeum, pokazanie mu konstruktywnych metod wyładowania emocji jak np. wspólny sport (np. boks ;p).

:)

---