STATUS PRAESENS ZDROWEGO DZIECKA
stan ogólny i wygląd
dziecko w stanie ogólnym dobrym, przytomne, spokojne, zorientowane w miejscu i czasie, ułożenie dziecka swobodne, [chód]
budowa i odżywienie
budowa ciała prawidłowa, proporcjonalna, odżywienie prawidłowe (w normie) (miernie obfite)
skóra i tkanka podskórna
skóra prawidłowo ucieplona, elastyczna, cielista (bladoróżowa), miernie wilgotna, bez patologicznych wykwitów [znamiona barwnikowe lub naczyniowe, obrzęki - wielkość, charakter, lokalizacja], tkanka podskórna miernie obfita, węzły chłonne obwodowe nie powiększone
układ kostny
układ kostny prawidłowo wykształcony i ruchomy (ruchomość czynna i bierna prawidłowa), układ mięśniowy wykształcony prawidłowo, napięcie mięśniowe prawidłowe i symetryczne
głowa
czaszka średniowymiarowa (normocefaliczna), kości pokrywy czaszki przy obmacywaniu i opukiwaniu niebolesne, [ciemiączko zarośnięte / ciemiączko w poziomie kości czaszki, szwy czaszkowe zarośnięte]
oczy
aparat ochronny oka wykształcony prawidłowo, gałki oczne osadzone, ustawione i ruchome prawidłowo, źrenice równe, okrągłe, średniowymiarowe, gałki oczne prawidłowo reagują na światła, zbieżność i akomodację
nos
nos kształtny, symetryczny, prawidłowo osadzony, przewody nosowe bez patologicznej wydzieliny, drożne, opukiwanie zatok szczękowych i czołowych niebolesne
uszy
małżowiny uszne prawidłowo osadzone i wykształcone, przewody słuchowe zewnętrzne obustronnie drożne, ucisk na skrawek i opukiwanie wyrostka sutkowego niebolesne
jama ustna
czerwień wargowa różowa, śluzówki jamy ustnej różowe, wilgotne, lśniące, uzębienie - rodzaj, liczba, kształt, stan zgryzu, język symetryczny, bez nalotu, prawidłowo ruchomy, łuki podniebienne różowe, migdałki podniebienne widoczne za łukami, różowe, bez nalotu, nie powiększone, tylna ściana gardła różowa, bez nalotu
szyja
szyja symetryczna, prawidłowo ustawiona i ruchoma, tarczyca nie powiększona
klatka piersiowa
klatka piersiowa prawidłowo wysklepiona, obustronnie ruchoma oddechowo, liczba oddechów / min, nad polami płucnymi wypuk obustronnie jawny, granice płuc (prawidłowe P 6, 8, 10 L 4, 8, 10), osłuchowo szmer pęcherzykowy prawidłowy
układ krążenia
uderzenie koniuszkowe widoczne / macalne w .. (prawidłowo w 5 przestrzeni międzyżebrowej w linii sutkowej lewej), akcja serca miarowa, o częstości ... / min, granice serca (prawidłowe: P prawy brzeg mostka, L 1 cm na zewnątrz od linii sutkowej lewej, G 3 przestrzeń międzyżebrowa lewa), tony serca głośne, dźwięczne, czyste, prawidłowo akcentowane, [szmer mezo / holo / proto / pan systoliczny / diastoliczny o punctum maksimum ..., promieniujący do ...)
jama brzuszna
powłoki jamy brzusznej w poziomie klatki piersiowej, przy palpacji powierzchownej i głębokiejbolesności i oporów patologicznych nie stwierdza się, objawy otrzewnowe ujemne, wątroba wystaje ... cm spod łuku żebrowego, brzeg obły i równy, powierzchnia gładka, śledziona niemacalna (niewyczuwalna)
układ moczowo - płciowy
objaw Goldflama obustronnie ujemny, narządy płciowe zewnętrzne odpowiednie do płci i wieku, objawy oponowe nieobecne (ujemne)
dodatkowe:
ujścia nerwu V na twarzy niebolesne
tor oddychania brzuszny / piersiowy
drżenie głosowe obustronnie symetryczne
brak patologicznych tętnień w dołku podsercowym i jugulum
tętno na tętnicach obwodowe wyczuwalne, zgodne z akcją serca [deficyt tętna]
PEDIATRIA - ĆWICZENIA
wywiad pediatryczny
krótszy niż u dorosłych
największej ilości informacji dostarcza matka lub opiekunka
prawidłowo zebrany wywiad to niejednokrotnie rozpoznanie
zbieranie werbalne + obserwacja wizualna
zespół Minhausena = „chora matka” - chodzi do różnych lekarzy i doszukuje się objawów choroby, której nie ma, nie chce iść do psychologa
dane personalne
wiek pacjenta
wywiad rodzinny: wiek rodziców, przebyte i aktualne choroby, pokrewieństwo rodziców, choroby dziedziczne i wady rozwojowe, ew. przyczyny zgonów, podobnie - rodzeństwo
wywiad socjalny: warunki mieszkaniowe, liczba osób, liczba pomieszczeń, warunki sanitarno - higieniczne
wywiad dotyczący ciąży i porodu: liczba ciąż i kolejność porodu, choroby matki, termin i przebieg porodu, masa urodzeniowa, rozwój psychoruchowy, pierwsze zęby
wywiad dotyczący chorób przebytych, epidemiologiczny (przebyte choroby zakaźne)
wywiad dotyczący choroby obecnej: objawy - czas, charakter, nasilenie, dotychczasowe leczenie, badania dodatkowe
sposób karmienia
uczulenia: czynniki uczulające i objawy
szczepienia: terminy i rodzaje szczepionek
stan ogólny
dobry, średni, ciężki, średnio - ciężki, krytyczny, agonalny
rozwój fizyczny
budowa ciała (pr / niepr) - wymiary, waga, budowa anatomiczna (pr / niepr), typ budowy (asteniczny, pykniczny, atletyczny), proporcje ciała - stosunek obwodu głowy do obwodu klatki piersiowej
postawa (pr / niepr) - sposób stania, siedzenia, leżenia, wykształcenie krzywizn kręgosłupa, okres szkolny - noszenie, siedzenie w ławce
postawa wymuszona → [poród] → leżąca → [krzywizna lędźwiowa] → siedząca → raczkowanie [krzywizna piersiowa] → stawanie i chodzenie → wystający brzuszek (zanik w 3 - 4 r. ż.)
odżywienie - ważenie, podnoszenie, ocena wyglądu po rozebraniu; ok. 10 kg / rok
skóra
zabarwienie - cielista, blada, zaczerwieniona, aksamitna (nadczynność narczycy), sinica, żółtaczka, cisawica (choroba Addisona)
wilgotność - normalna, zwiększona, zmniejszona
temperatura - ciała ≠ skóry, nierówna na powierzchni
elastyczność (↔ tkanka podskórna) - uchwycenie skóry w fałd
patologie: zmiany skórne - wielkość, ilość, stadium źródło
paznokcie i włosy: czas pojawiania się, charakter, dymorfizm płciowy, zmiany pod wpływem chorób oraz jatrogenne
układ ruchu
skolioza (♀9-10 ♂ 10-11) - szybkość wzrostu kości większa niż szybkość wzrostu tkanek
zespół Marfana, Ehlersa - Danlosa, choroba Bachterewa, choroba Schermana - zesztywnienie
A - liczenie żeber od kąta Ludwiga
P - liczenie wyrostków kolczystych
klatka kurza = kogucia
klatka szewska = lejkowata
zaburzenia:
karłowatość przysadkowa - wzrost proporcjonalny
chondrodystrofia - skrócenie kończyn
zespół Downa - skrócenie śródręcza i śródstopia
zespół Marfana, gigantyzm przysadkowy - wydłużenie kości
ruchomość:
obserwacja podczas naturalnych czynności
czynna - przy komunikacji z pacjentem
bierność - czy da się wykonać fizjologiczne ruchy [przykurcza / nadmierna ruchomość]
0 przekręcanie głowy
6 siedzenie
8 raczkowanie
12 kroki
7-8 - chwyt pęsetowy (odróżnienie od małpiego)
prawidłowe wykształcenie układu mięśniowego
porażenie nerwów, głodzenie, schorzenia neurologiczne, czynniki genetyczne (miopatia - coraz wolniej wchodzi po schodach, DMD - objaw „stąpania po sobie rękami”) →→→ zaniki mięśniowe → objawy, np. podtrzymywanie chorej ręki
napięcie mięśniowe - podwyższone od 38 → utrzymanie głowy w poziomie, przykurczenie rąk i nóg
↓: zespół Downa, wcześniaki, porażenie wiotkie
↑: porażenie spastyczne
chód prawidłowy: dwunożny, naprzemienny, symetryczny, synchroniczny, harmoniczny
zaburzenia: utykający (zapalenie stawu), koszący (ból kolana), oszczędzający (dostawiany), koguci (porażenie), szczudłowy (kiła)
węzły chłonne
powiększenie w czasie infekcji, wyczuwalne, bolesne, przesuwane, rzadko zrastają się w pakiety
choroby rozrostowe układu krwiotwórczego - węzły zrośnięte, nie bolesne, nie przesuwalne względem podłoża
potyliczne - różyczka
nad / podobojczykowe - 89% nowotworów
niesymetryczne: CMV, autoimm.: choroba Kawasaki (gorączka, czerwone gardło, mikrotętniaki →→ [zawał]), próchnica
głowa
głowa
makrocephalia ← wodogłowie wewnętrzne, akromegalia, choroba Pageta, krzywica
mikrocephalia ← wrodzona niedoczynność tarczycy, zespoły uwarunkowane genetycznie
oxycephalia (czaszka wieżowa) ← wrodzona żółtaczka hemolityczna, przedczesne zarośnięcie szwu strzałkowego i węgłowego
caput quadratum ← krzywica (rozrastanie guzów czołowych)
ciemiączka - obecność, wielkość, stosunek osi, zarośnięcie
wielkie = czołowo - ciemieniowe
małe = ciemieniowo - potyliczne
oczy
ustawienie
exophthalmus ← choroba Basedowa, oxycephalia, zakrzepy zatoki jamistej, uraz z uszkodzeniem t. szyjnej zewnętrznej; jednostronny: guz oczodołu, ropowica, zakrzepowe zapalenie żył oczodołu
endophthalmus ← choroby wyniszczające (serca, nerek, przewodu pokarmowego), biegunka i wymioty, ostra niewydolność krążenia
szpary powiekowe - równość i szerokość; zaburzenia: zmarszczka nakątna (epicanthus), opadnięcie powieki (ptosis) ← upośledzenie nn. lub mm., opryszczka powieki, jęczmień (hordeolum), kępki żółte (xanthelasma palpebrarum) - tłuszczaki w cukrzycy
spojówki: bladość (← niedokrwistość), żółte (← żółtaczka), zaczerwienienie (← niewydolność oddechowa), wybroczyny
rogówka i twardówka: pierścień Kaysera - Fleichera (← choroba Wilsona), błękitne (← osteogenesis imperfecta), żółte (← żółtaczka)
źrenice
kształt ←x← napad jaskry, porażenie postępujące, wrodzone
anisocoria ← napad jaskry, porażenie n. II, meningitidis, udar mózgu, krwotoki śródczaszkowe
myosis ← morfina, pilokarpina, fitostagmina, nikotyna
mydriasis ← atropina, etanol, metanol, CO2
odruch źreniczny ←x← śpiączka, zatrucia, ślepota, ostry napad jaskry
objaw Argyll - Robertsona
oczopląs (nystagmus) - nastawczy, choroby OUN (guzy móżdżku, stwardnienie rozsiane), choroba Meniere'a, zapalenie błędnika
choroba Basedowa → objawy: Graefego, Kochera, Moebiusa, Stellwaga, Dayrample'a
odruchy obronne (mrugania, spojówkowy, rogówkowy) ←x← histeria, ogólne znieczulenie, śpiączka
nos
drożność
wyciek
oddech skrzydełkowy ← duszność
nos siodełkowaty (nasus sellaris) ← kiła
dysostozy = zaburzenia wykształcenia szkieletu
uszy: ocena kształtu małżowin, ucisk na skrawek małżowiny i wyrostek sutkowaty, ocena przewodu słuchowego zewnętrznego (drożność, wycieki)
jama ustna
foetor ex ore ← ropień okołomigdałkowy, wrzodziejące zapalenie jamy ustnej, brak higieny
wargi - barwa (blade / sine), wilgotność, grubość, opryszczka; rozszczep = wilcza paszcza (faux lupina)
język - makroglossia (← zespół Downa), geograficzny, owrzodzenie, opryszczka
zęby - czas wyżynania; próchnica, ubytki, zniekształcenia
I A: 6-8 m-c, I P: 8 - 12 m-c, P: 12 - 16 m-c, C: 16 - 20 m-c, M: 20 - 30 m-c, stałe: 6 rok
twarz
twarz ptasia ← zespół Pierre - Robina
twarz księżycowata ← zespół / choroba Cushinga, zespół posterydowy
zespół Crouzona
zespół Bonnevie - Urlicha
końska żuchwa ← akromegalia
twarz elfa ← zespół Williamsa - Breuera
brzuch
oglądanie
poziom względem klatki piersiowej - poniżej, w poziomie, powyżej (← gazy, płyny)
wypukłości - przepuklina pępkowa / pachwinowa
brak powłok brzucha - wypadnięcie trzewi
zewnętrzne narządy płciowe - wnętrostwo, wierzchniactwo, spodziectwo; zarośnięcie odbytu
znamiona barwne, naczyniaki ↔ choroby rozrostowe
palpacja
powierzchowna
napięcie: miękki, twardy, deskowaty
ruchu perystaltyczne
opory mięśniowe - obrona mięśniowa
bolesność uciskowa: rozlana lub ograniczona (przy odejściu wyrostka - punkt McBurneya lub Lanza)
głęboka - możliwość przesunięcia guzów i nie wyczucia ich; lokalizacja narządów:
wątroba: brzeg, wielkość (pr. wystaje 1 cm spod łuku lub jest pod nim schowana; bardzo szybkie zmiany → wątroba akordeonowa), spoistość, powierzchnia, położenie (opukiwaniem), bolesność, przeczulica skóry
śledziona: wyczuwalna przy powiększeniu o 1/3; kształt, wielkość, położenie - oś wzdłuż X żebra, biegun dolny w linii pachowej środkowej
guzy - wielkość, kształt, spoistość, powierzchnia, bolesność, ruchomość oddechowa, umiejscowienie w stosunku do sąsiednich narządów jamy brzusznej
objawy brzuszne
ostry brzuch - ból na całej powierzchni, deskowaty
objaw Blumberga - ból przy zwalnianiu ucisku
objaw Jaworskiego - ból przy opuszczaniu zgiętej w biodrze nogi - napinanie mięśnia lędźwiowo - biodrowego
objaw Rowsinga - ból po stronie prawej przy ucisku po stronie lewej
objaw Sitkowskiego - ból przy przewracaniu na lewą stronę
objaw Chełmońskiego - ból okolicy wątroby przy podrażnionych drogach żółciowych
objaw Murphy'ego - ból przy głębokiej palpacji lub wdechu
objaw Goldflama - ból przy wytrząsaniu okolicy nerek
brak tętna na tętnicy udowej - koarktacja aorty (objaw stratognomiczny)
opukiwanie
górny brzeg wątroby
wypuk bębenkowy ← wzdęcie, niedrożność jelit
osłuchiwanie
przelewanie się treści w jelitach
pomocne przy określaniu dolnego brzegu wątroby