strukt, Mikrobiologia UWM Ochrona Środowiska


Struktura komórki bakteryjnej

STRUKTURY KOMÓRKOWE I ICH FUNKCJE

  1. osłony komórkowe:

  1. rzęski,

  2. fimbrie (pili),

  3. przetrwalniki,

  4. wtręty (inkluzje) cytoplazniatyczne,

  5. materiał genetyczny (nukleoid, plazmidy),

  6. cytoplazma, mezosomy, rybosomy

ŚCIANA KOMÓRKOWA

Peptydoglikan (mureina, mukopeptyd) — występuje u wszystkich bakterii z wyjątkiem rodzajów Mycoplasma, Halobacterium oraz form L bakterii. Cząsteczka peptydoglikanu to heteropolimer o złożonej budowie:

  1. Szkielet mureiny - naprzemiennie ułożone reszty N-acetyloglukozoaminy i kwasu N-acetylomuraminowego, połączonych wiązaniami B-1,4 (wiązanie wrażliwe na działanie lizozymu).

  2. Łańcuch tetrapeptydowy - dołączony do kwasu N-acetylomuraminowego (L-alanina, kwas D-glutaminowy, kwas diaminopimelinowy - DAP lub L-lizyna i D-alanina).

  3. Poprzeczne mostki peptydowe - łączą (sieciują) tetrapeptydy sąsiednich łańcuchów peptydoglikanu (np. pentaglicyna u Staphylococcus aureus).

Ściana komórkowa bakterii Gram(+):

Ściana komórkowa bakterii Gram(-):

Działanie fizjopatologiczne endotoksyn G(-) bakterii jelitowych:

  1. indukcja IL-l (pirogenu endogennego) - gorączka,

  2. leukopenia,

  3. hipotensja,

  4. upośledzenie perfuzji (ukrwienia narządów) i kwasica metaboliczna,

  1. aktywacja dopełniacza na drodze alternatywnej poprzez uczynnienie C3,

  2. rozsiane krzepniecie wewnątrznaczyniowe (DIC) - endotoksyna aktywuje czynnik XII uruchamiając kaskadę krzepnięcia,

  3. wstrząs endotoksyczny - wynik niewydolności wielonarządowej.

OTOCZKI (GLIKOKALIKS, ŚLUZ POLISACHARYDOWY)

Otoczki - bakteryjne egzopolimery (polimery zewnątrzkomórkowe) o grubości 0,2-1,0 um, ściśle związane ze strukturami powierzchniowymi komórki bakteryjnej. Synteza otoczek jest kontrolowana genetycznie, ale może być też zależna od warunków środowiska (np. obecność CO2 indukuje syntezę otoczki u Bacillus anthracis). Szczepy otoczkowe wytwarzają na podłożu stałym kolonie gładkie (typu S), zaś bezotoczkowe kolonie szorstkie (typu R). Otoczki trudno barwią się konwencjonalnymi metodami barwienia. Ich obecność można wykryć stosując:

Budowa chemiczna otoczek:

Właściwości immunogenne otoczek:

Otoczki bakteryjne indukują odporność humoralną w zakażonym organizmie (produkcja przeciwciał). Ze względu na właściwości serologiczne otoczki wielu gatunków bakterii (np. Enterobacteriaceae) noszą nazwę antygenu K (niem. Kapselantigene).

Różnice w budowie chemicznej otoczek są podstawą wyodrębnienia typów otoczkowych w obrębie określonego gatunku bakterii. Przykłady:

Praktyczne zastosowanie otoczek bakteryjnych w profilaktyce chorób zakaźnych. Przykład: szczepionka. Pneumovax (23 typy serologiczne otoczek Streptococcus pneumoniae), indukuje wysokie miana przeciwciał skierowanych przeciw wielocukrom otoczkowym, utrzymujące się przez 2-3 lata.

Oprócz antygenu K niektóre bakterie tworzą na powierzchni komórek duże ilości śluzu, zbudowanego z polisacharydu, luźno związanego z komórką:

Biologiczne właściwości otoczek:

Związek miedzy otoczka a chorobotwórczością:

0x08 graphic

Rola bakteryjnych egzopolimerów (otoczek / glikokaliksu) w procesie chorobotwórczym:

RZĘSKI

Nitkowate, cylindryczne twory - aparat ruchu wielu gatunków bakterii Gram(+) i Gram(-). Rzęski zbudowane są z 3 części: włókna, haczyka i ciałka podstawowego (bazalnego).

Ze względu na sposób ułożenia rzęsek na komórce bakteryjnej wyróżnia się następujące typy urzęsienia:

Komórki bakteryjne mogą tracić rzęski w wyniku:

FIMBRIE (PILI)

Sztywne, powierzchniowe twory zbudowane z białka piliny (białko immunogenne). Występują u bakterii Gram-ujemnych oraz nielicznych Gram-dodatnich (Corynebacterium, Streptococcus). Fimbrie są krótsze i delikatniejsze od rzęsek. Ich liczba na powierzchni komórki jest zróżnicowana (od kilku do kilkuset Wyróżnia się dwa typy fimbrii: fimbrie płciowe oraz fimbrie adhezyjne (zwykłe).

Przykłady fimbrii adhezyjnych:

ADHEZJA - CZYNNIKI BAKTERYJNE WARUNKUJĄCE ADHEZJĘ:

STRUKTURY KOMÓREK / TKANEK GOSPODARZA UCZESTNICZĄCE W PROCESIE ADHEZJI DROBNOUSTROJÓW:

PRZETRWALNIKI (ENDOSPORY)

Formy przetrwalne (spoczynkowe) wytwarzane przez niektóre rodzaje bakterii (Bacillus, Clostridium) w niekorzystnych warunkach środowiska (brak wody, substancji odżywczych itp.). Na ogół jedna komórka bakteryjna wytwarza tylko jedną endosporę, która może zajmować różne położenie w komórce: centralne, biegunowe lub podbiegunowe. Średnica przetrwalnika może być mniejsza lub większa od średnicy komórki. Proces wytwarzania endospor nosi nazwę sporulacji. Kiełkowanie przetrwalników w sprzyjających warunkach środowiska nazywamy germinacją.

WTRĘTY CYTOPLAZMATYCZNE

Karboksysomy - organelle występujące u niektórych bakterii wiążących dwutlenek węgla (CO2), przeprowadzających fotosyntezę lub chemosyntezę. Wewnątrz struktur znajdują się enzymy odpowiedzialne za asymilację węgla[2]. Do struktur tych aktywnie transportowane są jony wodorowęglanowe, które następnie ulegają przekształceniu do CO2 przez obecną w karboksysomach anhydrazę węglanową, w efekcie dochodzi do lokalnego wzrostu stężenia CO2 i zwiększenia wydajności reakcji karboksylacji przeprowadzanej przez enzym Rubisco. Reakcja karboksylacji jest reakcją ograniczającą zachodzenie cyklu Calvina. Karboksysomy mają kształt wielościanów o średnicy od 80 do 140 nm i zbudowane są z białka. Biofilm (z ang. film - warstwa) jest to trójwymiarowa kolonia bakterii zawartych w macierzy zewnątrzkomórkowych polimerów (egzopolisacharydów) wykazujących zdolność adhezji do wilgotnych powierzchni stałych oraz do siebie nawzajem.

Wśród bakterii tworzących biofilm wymienia się:

Formowanie się matrycy biofilmu ma na celu ochronę mikroorganizmów (tworzących biofilm) przed degradacyjną działalnością czynników środowiskowych, w tym na działanie antybiotyków. Biofilm ma udział w patogenezie chorób przewlekłych, zwłaszcza zakażeń towarzyszących stosowaniu cewników, drenów, zakładaniu implantów. Stanowi poważny problem w zakażeniach wewnątrzszpitalnych. Złożona struktura biofilmu i odmienne cechy fizjologiczne drobnoustrojów go tworzących, tłumaczą po części ich wysoką oporność na działanie różnych czynników bakteriobójczych, w tym oporność na antybiotyki.

Zwarta struktura biofilmu jest bardzo trudna do usunięcia, dlatego też mycie i dezynfekcja są ważnymi czynnikami mającymi na celu zapobieganie akumulacji materii mikrobiologicznej.

Wielokomórkowe społeczności bakteryjne.
konsorcjum - obustronnie korzystny uorganizowany związek pomiędzy dwoma lub większa liczba gatunków bakterii (np. mikroflora jelit)
biofilm - zorganizowana jedno- lub wielogatunkowa społeczność komórek bakteryjnych osadzonych w wytworzonej przez siebie macierzy, zbudowanej z polimerycznych egzopolisacharydów, przytwierdzonych do powierzchni żywych tkanek lub materiałów abiotycznych:
- swobodna dyfuzja autoinduktorów z jednej komórki do drugiej
- odmienna ekspresja genów w poszczególnych regionach biofilmu i podobnie jak w przypadku tkanek organizmów wyższych wykazują specjalizacje
- system komunikacji międzykomórkowej oparty na QS jest tworzony dla biofilmów

Duża rola w rozwoju większości chorób zakaźnych (60-70%).



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
struktury zewnątrzkomórkowe bakterii, Mikrobiologia UWM Ochrona Środowiska
ĆWICZENIE XIV, Mikrobiologia UWM Ochrona Środowiska
ĆWICZENIE XIII, Mikrobiologia UWM Ochrona Środowiska
mikrobiologia zaliczenie 2, Mikrobiologia UWM Ochrona Środowiska
Drozdze, Mikrobiologia UWM Ochrona Środowiska
pwsz kalisz Przygotowanie sprzętu i pożywek mikrobilogicznych, inżynieria ochrony środowiska kalisz,
mikrobiologia - egz, Ochrona Środowiska pliki uczelniane, Mikrobiologia
pwsz kalisz Aparatura optyczna do badań mikrobilogiznych, inżynieria ochrony środowiska kalisz, a pw
odp. mikro, mikrobiologia UAM ochrona środowiska, egzamin
Kolos- sciaga, MOJE STUDIA Toksykologia i Mikrobiologia środowiska (Ochrona Środowiska - dzienne), G
pwsz kalisz Metody oznaczania mikroorganizmów w powietrzu, inżynieria ochrony środowiska kalisz, a p
ANALIZA SPECJACYJNA, Ochrona Środowiska, Mikrobiologia
Ochrona Środowiska (Mikrobiologia), Ekologia
Niszczenie drobnoustrojów, Ochrona Środowiska pliki uczelniane, Mikrobiologia
Kolos- sciaga, MOJE STUDIA Toksykologia i Mikrobiologia środowiska (Ochrona Środowiska - dzienne), G
sprzet szklany, Ochrona Środowiska, Mikrobiologia
Cwiczenie2, Ochrona Środowiska, Mikrobiologia, Laboratorium
mikro-3osady, Ochrona Środowiska, semestr IV, MIKROBIOLOGIA

więcej podobnych podstron