Magia, a religia
Powszechność magii i religii - występowanie we wszystkich społecznościach, bez wyjątku; człowiekowi od początku towarzyszy plątanina wierzeń i rytuałów. Idea i cel magii są jasne, w religii brak konkretnego zamiaru, traktowana jest jako istniejący „od zawsze” zwyczaj, dla wyjaśnienia jej genezy opowiada się mit
Wspólne cechy magii i religii
powstawanie i funkcjonowanie w sytuacjach stresu emocjonalnego, w przełomowych okresach życia, ważnych przedsięwzięciach
dają możliwość ucieczki z takich sytuacji poprzez rytuał i wiarę w rzeczy nadprzyrodzone
znajdują oparcie w tradycji mitologicznej, funkcjonują w atmosferze cudowności, stale objawiają swą moc dokonywania cudów
obwarowane są obrządkami tabu, należą do sfery sacrum
Magia - sztuka praktyczna, składająca się z czynności będących środkami do osiągnięcia konkretnych celów. Magia ma swoją technikę, zaklęcie, rytuał konkretne warunki. Wiara w magie jest prosta, to potwierdzenie ludzkiej zdolności do wywoływania określonych skutków dzięki zaklęciu i rytuałowi. Funkcją magii jest rytualizacja ludzkiego optymizmu, umocnienie wiary w zwycięstwo nadziei nad strachem. Magia akcentuje wyższość ufności nad zwątpieniem, nieugiętość nad wahaniem, optymizmu nad pesymizmem. Przekonanie o istnieniu przeciw magii, mogącej odwracać skutki zaklęć, bądź je niwelować.
Religia zespół czynności samowystarczalnych, stanowiący cel sam w sobie. Wiara religijna obejmuje cały świat zjawisk nadprzyrodzonych, mitologia i religia jest o wiele bardziej zróżnicowana od magii.
struktualizm a magia
Koncepcje strukturalistyczne (L. Strauss, Leach) wnoszą do widzenia magii, że nie jest czynnością techniczną a ekspresyjną przy pomocy słów i gestów próbujemy wpływać i zmieniać bieg wydarzeń. Działania ekspresyjne to dwie magie inaczej strukturyzujące rzeczywistość. Dwie reguły rządzące podziałem (powrót do Frazera):
- magia homeopatyczna - związki o charakterze metaforycznym, punktem wyjścia jest metafora, a punktem dojścia metomina;
- magia styczności - punktem wyjścia jest metomina a punktem dojścia metafora.
E. leach twórcą sematycznego działania:
- sygnał - mechaniczna reakcja na bodziec;
- oznaka - relacja między znaczącym a oznaczonym.ne (L. Strauss, Leach)ijnego.e nie powinni wykonywać ( kontakt między czystymi i
Tabu i jego istota
Frazer wyróżnił kilka charakterystycznych obiektów, które mogą być Tabu:
- pewne czynności mogą być zakazane - zasada insensu (związki kazirodcze zakazane);
- pewne kontakty towarzyskie, seksualne poza kastą są zabronione;
- osoby, które wywołują pewne czynności, które nie powinni wykonywać ( kontakt między czystymi i nieczystymi0 np. grabarze, czyściciele nieczystości;
- osoby mogą być tabu np. Tyrol Nepalu bogini Karami;
- substancje i przedmioty;
- ciało ludzkie (zwłoki);
- pewnego rodzaju pożywienie;
- słowa, znaki np. liczba 13-naście Tyrol kulturze Judeo-chrześcijańskiej;
- kolor np. biały Tyrol Indiach, Chinach kolorem żałoby;
Tabu jest kulturowo zrelatywizowane. Tabu jest ważne do powstania elementu religijnego.
kazane);terystycznych munie.odświętnością.
Tylor - Religia
Typy religii wg Tylora: te typy to jest typologia Wallece a jeżeli chodzi o Tyloroa to „kultura pierwotna” - idea minimum religijnego, od czego bierze początek wierzeń. Wiara w pierwiastek duchowy, tam gdzie pojawia się element duchowy, tam pojawia się wiara.
Formy religijne Tylora:
- Animizm - praktyka religijna opierająca się na wierze że istnieje pierwiastek duchowy, wszystko co nas otacza;
- Matizm (moc, siła naprawcza) - wszystkie formy kultu przodków;
- Fetyszyzm - oddaje się kult pewnym obiektom materialnym np. w kulturze celtyckiej - jemioła, u Japończyków - góra Fudżi.
- Politeizm - wielobóstwo które dzieli się na:
a/ politeizm dualny - rozmaite bóstwa uosabiają sobą rzeczy dobre i złe.
b/ politeizm hierarchiczny - mamy jakieś bóstwo, które stoi ma czele innych bóstw;
- Monolataria - mamy wielość bóstw, kultów, jednostki oddają kult jednemu, ale system jest policentryczny;
- Monoteizm - jedno pojedyncze bóstwo, jemu oddawana cześć;
a ny - rozmaite stnieje pierwiastek ment duchowy, tam pojawia sie
Współczesny podział praktyk religijnych wg Waalace:
typ szamański - oparte na pewnych czynnikach łączących szamana i transcendencje (siły, moce) próbuje oddziaływać na świat nadprzyrodzony; występuje głównie w społecznościach łowieckich, zbieraczy (Buszmeni, na Syberii, pn. Ameryki Północnej, wśród Ameryki Południowej)
praktyki wspólnotowe - rytuały zbiorowe; społeczności rolnicze mające wodza np. ceremonie plonów, rytuały przejścia, tajne stowarzyszenia, związki, występują zbiorowe rytuały wspólnotowe;
typ olimpijski,- od Olimpu występuje zawsze w społeczeństwach tworzących wspólnoty państwowe, tworzące namiastki państw, miast, zhierarchizowana kasta kapłańska, silna hierarchia społeczna;
typ monoteistyczny - wiara w jednego Boga, jako siły wszechogarniającej, najwyższej istoty, w postaci spersyfikowanej; we wszystkich nowoczesnych społeczeństwach, często charakter religii państwowej;