Profilaktyka odleżyn
Problem odleżyn odgrywa szczególna rolę w opiece paliatywnej, gdyż ich pojawienie się pogarsza jakość życia chorych, dodaje im cierpień i pogłębia ograniczenie, jakie wywołała choroba podstawowa. Osoby o zaawansowanym stadium chorób przewlekłych są szczególnie narażone na rozwój takich uszkodzeń.
W procesie zapobiegania odleżynom wyróżnia się kilka elementów składowych, są to:
Identyfikacja zagrożenia - należy dokonać u każdego chorego obejmowanego opieką pod kątem stopnia ryzyka występowania zmiany chorobowej. Jedną ze skal służących ocenie zagrożenia odleżynami jest skala Nortona. Jeżeli zagrożenie takie wystąpi należy zaaplikować strategię postępowania profilaktyczno-leczniczego.
Minimalizacja ucisku - dokonuje się poprzez zmiany pozycji ciała chorego, a częstotliwość tych zmian należy dobrać indywidualnie do potrzeb chorego i jemu tylko właściwej tolerancji na ucisk.
Techniczne udogodnienie: wałki, kliny, poduszki w celu stabilizacji pozycji i zabezpieczenia chorego przed zsunięciem się
Specjalistyczne podkłady: materace p/dleżynowe: statyczne i zmiennociśnieniowe. Materace statyczne rozkładają ciężar ciała na duża powierzchnię i służą do podniesienia komfortu leczenia. Z materaców zmiennociśnieniowych powinni korzystać wszyscy pacjenci unieruchomieni powyżej dwóch godzin. Rolą materaca jest odciążenie ciała pacjenta, poprawa ukrwienia tkanek oraz polepszenie ich utlenienia, zmniejszają bóle spoczynkowe mięśni, pozwalają na wydłużenie godzin odwracania chorych w stanie terminalnym z powodu bólów podczas zmiany pozycji ciała. Korzystne jest stosowanie podkładów z owczej skóry pod najbardziej narażone części ciała, czyli kości krzyżowej, pięty u osób wyniszczonych. Owcze futro daje dobrą amortyzację i uczucie ciepła, zmniejsza tarcie między ciałem chorego a podłożem.
Kontrola i pielęgnacja skóry - podczas zabiegów pielęgnacyjnych oraz zmiany pozycji kontrolować skórę. Wykonywać toaletę ciała co najmniej raz dziennie ewentualnie w miarę potrzeby jeśli chory się poci lub zanieczyszcza.. Po umyciu na skórę stosować oliwkę jeśli skóra jest nadmiernie sucha lub 0.5% krem propolisowy. Miejsca narażone delikatnie oklepywać w celu poprawienia ukrwienia. Nie należy masować wyniosłości. Dbać o pościel, aby była czysta, sucha, prześcieradło dobrze naciągnięte i nie pofałdowane. Celem pielęgnacji skóry jest utrzymanie jej elastyczności i suchości.Uzupełnienie niedoborów pokarmowych - niedobory pokarmowe zwłaszcza białek, witaminy C i cynku, usposabiają do powstawania odleżyn i opóźniają gojenie się już istniejących uszkodzeń. U chorych w fazie terminalnej należy rozważyć celowość uzupełniania tych niedoborów, mając na uwadze możliwości organizmu w zakresie wykorzystania dostarczonych substancji.Edukacja - chorym i opiekunom należy wyjaśnić cel podejmowanych działań i zapoznać ich ze sposobem postępowania profilaktycznego. Tylko w sytuacji, kiedy pacjent i rodzina zaakceptują proponowane postępowanie można liczyć na dobrą współpracę w tym zakresie.
Zawsze trzeba brać pod uwagę komfort chorego. U chorych umierających należy odstąpić od intensywnych czynności profilaktycznych.