PODSTAWOWE METODY UDRAŻNIANIA DÓRG ODDECHOWYCH
1.Rękoczny czoło-żuchwa
2.Rękoczyn Esmarcha - przesunięcie żuchwy ku przodowi i górze palcami obu rąk, umieszczonymi za kątami żuchwy przy czym kciuki wywierają ucisk na brodę w celu otwarcia ust. Konieczna stabilizacja w osi długiej pacjenta.
3.Rurka ustno-gardłowa (Guedela)
-wykonywana z tworzywa sztucznego
-dopasowana do krzywizny języka
-różne rozmiary (długość - od kącika ust do płatka ucha)
-z jednej strony zakończona kołnierzem
-stosowana w celu odsunięcia nasady języka od tylnej ściany gardła
4.rurka nosowo-gardłowa
-posiada kołnierz zabezpieczający przed zbyt głębokim umieszczeniem
-wprowadzana przez jedno z nozdrzy do tylnej jamy nosowo-gardłowej
ZAAWANSOWANE METODY UDRAŻNIANIA DRÓG ODDECHOWYCH
1.Intubacja - wprowadzenie rurki intubacyjnej przez usta bądź przez nos i krtań do tchawicy.
Cele:
-utrzymanie drożności dróg oddechowych
-umożliwienie wentylacji pacjenta
-ochrona przed aspiracją treści żołądkowej
-ułatwiona toaleta dróg oddechowych
a.)sprzęt do intubacji
-laryngoskop
-rurki dotchawicze
-prowadnice
-kleszczyki intubacyjne
-rurka ustno-gardłowa
-urządzenia ssące
-znieczulenie
b.)laryngoskop
-umożliwia uwidocznienie krtani
-budowa: uchwyt z bateriami, łopatka wygięta (Macintosha) lub łopatka prosta (Millera)
-łopatka uciska tkanki miękkie dna jamy ustnej, żuchwa zostaje pociągnięta ku dołowi, a język przsunięty na lewo - umożliwia to oglądanie wejścia do krtani.
c.)intubacja ustno - tchawiczna
-dokonuje się po indukcji znieczulenia tj. po uśpieniu (dożylnym lub wziewnym) i zwiotczeniu (scolina, traclilum, nimbox - w przypadku znieczulenia wziewnego nie używamy zwiotczaczy dożylnych.
-przed intubacją należy dotlenić pacjenta przez co 3 do 5 minut 100% tlenem.
-sprawdzić rurkę i laryngoskop
-głowę pacjenta ułożyć w pozycji węszącej
-kciukiem i palcem wskazującym ręki prawej rozchylić usta pacjenta trzymając jednocześnie w lewej ręce laryngoskop
-włożyć laryngoskop do jamy ustnej od prawego ust, odsuwając język całkowicie na stronę lewą
-po uwidocznieniu krtani (pociągnięcie laryngoskopu do góry, pamiętając o nie wykonywaniu dźwigni) włożyć rurkę do tchawicy prowadząc centralnie między struny głosowe
d.)utrudnienia w intubacji
-krótka, gruba szyja
....
e.)powikłania w laryngoskopii
-odruch sympatykoadrenergiczny, wzrost RR, tętna, zaburzenia rytmu
-odruch nerwu błędnego, zatrzymywanie oddechu, spadek RR, tętna
f.)powikłania przy intubacji
-niedrożność dróg oddechowych
-pęknięcie tchawicy
-aspiracja treści
-porażenie nerwu krtaniowego
-dolegliwości ze strony gardła
-owrzodzenia, zwężenie tchawicy
Tracheostomia - wykonywana jest w celu kontynuacji stosowania długotrwałego oddechu zastępczego lub dokonywania toalety drzewa tchawiczo - oskrzelowego u chorych nieprzytomnych lub nie współpracujących. Umożliwia również lepszą pielęgnację jamy ustnej
-wycięcie otworu w I lub II chrząstce tchawicy w celu założenia rurki tracheotomijnej
a.)powikłania tracheostomi
-odma opłucnowa
-krwawienia
-przypadkowe wysunięcie rurki (przy złym umocowaniu)
-zwężenie tchawicy
-jeżeli po upływie 1 tygodnia od wykonania intubacji nie ma żadnych szans na ekstubacje, to należy podjąć decyzje o tracheostomi.
Konikotomia - polega na przecięciu więzadła pierścienno - tarczowego i wprowadzeniu kaniuli lub drenu. Jako zabieg ratujący życie została obecnie wyparta przez specjalne zestawy np. Quick-trach, które umożliwiają szybkie i mało urazowe przebicie przez skórę i więzadło pierścienno - tarczowe do światła tchawicy.
Metody alternatywne udrażniania dróg oddechowych
1.Maska krtaniowa - szeroka rurka zakończona owalną maską z mankietem uszczelniającym, wprowadzana do jamy ustnej i umieszczana nad wejściem do krtani. Zakładana jest metodą „na ślepo”, po uszczelnieniu mankietu można prowadzić wentylacje zastępczą.
2.Rurka lombitube - rurka o podwójnym świetle, wprowadzona „na ślepo” do dróg oddechowych. Dzięki podwójnym kanałom i specjalnej budowie, zarówno pozycja przełykowa jak i tchawiczna rurki umożliwia wentylacje płuc za pomocą worka Ambu.
3.Toaleta drzewa oskrzelowego - zabieg polega na mechanicznym usunięciu wydzielin i innych treści zalegających w drogach oddechowych pacjenta ze sztuczną drogą oddechową.
a.)wskazania do toalety drzewa oskrzelowego
-upośledzenie drożności dróg oddechowych
-rzężenia stwierdzane osłuchowo lub głośne charczenia oddechowe
-zauważalny udział dodatkowych mięśni oddechowych
b.)niebezpieczeństwo odsysania
-niedotlenienie
-urazy błony śluzowej dróg oddechowych
-wzrost lub spadek RR tętniczego krwi
-zaburzenia rytmu serca, aż do zatrzymania
-skurcz oskrzeli, zaburzenia oddychania
-infekcja dróg oddechowych
-zaburzenia w pracy respiratora
c.)przygotowanie sprzętu
-sprawny ssak
-cewniki do odsysania
-rękawiczki
-worek samorozprężalny podłączony do źródła tlenu
-stetoskop
-jałowa strzykawka z 0,9 NaCl lub środkiem znieczulającym do ewentualnego rozrzedzenia wydzieliny
-maska na twarz + fartuch ochronny
d.)uwagi ogólne odsysania
-odsysanie należy wykonywać w warunkach jałowych
-najlepiej w dwie osoby
-cewnik wprowadza się do oporu „na ślepo”, następnie cofa go o kilka milimetrów, uaktywnia ssanie, wycofuje cewnik ruchem obrotowym, odrzuca zużyty cewnik
TLEN
1.Maski tlenowe - przez maskę można podawać choremu duże stężenie tlenu, najczęściej ustawia się przepływ 5-8 l/min.
2.Kaniula nosowa - kaniule taką można zastosować gdy pacjent oddycha przez nos. Przepływ tlenu ustawia się na 4-5 l/min.
3.Cewnik nosowy - używany do podawania tlenu do jamy nosowo - gardłowej. Przepływ ustawia się na około 6 l/min.
1.Sonda nosowo - żołądkowa
-sondę zakłada się przez nos poprzez gardło i przełyk
-cel: diagnostyka, opróżnienie żołądka z zalegającej wydzieliny, płukanie żołądka
*trudności podczas zakładania sondy:
-najtrudniej przejść sondą ostry kąt znajdujący się w nosogardzieli
-skręcenie się sondy w jamie ustnej, w przełyku
-błędne założenie sondy do tchawicy
-krzywa przegroda nosowa
*zestaw do zgłębnikowania żołądka:
-sonda
-strzykawka
-znieczulenie w żelu
-stetoskop
-plaster
*wykonanie wprowadzenia zgłębnika do żołądka:
-zmierzenia odcinka od nasady nosa do wyrostka mostka, w celu zmierzenia jakiej długości zgłębnik potrzebny jest do wprowadzenia do żoładka
-poleca się choremu, aby w czasie początkowego etapu wprowadzania zgłębnika trzymał głowę wyprostowaną w naturalnym położeniu. Po nasmarowaniu końca zgłębnika żelem, wprowadza się go przez otwory przednie nosa i przesuwa popychając do przodu i w dół
-w momencie gdy zgłębnik przedostanie się do gardła chory przygina głowę do klatki piersiowej i wykonuje odruchy połykania
-przesuwamy cewnik do określonej wcześniej głębokości
-sprawdzamy położenie cewnika (aspiracja, wstrzyknięcie powietrza, NaCl i osłuchanie w lewym górnym kwadracie jamy brzusznej)
-umocowanie zgłębnika
2.Cewnikowanie pęcherza moczowego
*zestaw:
-cewnik (Folleya, Naltera, Thiemana)
-worek do moczu
-strzykawka wypełniona aqwą 8-10 ml
-lignokaina w żelu
-zestaw opatrunkowy
-riwanol
-jałowe rękawice
KOBIETA
-wytłumaczenie pacjentowi celu zabiegu
-przygotowanie zestawu
-zapewnienie warunków intymnych
-ułożenie pacjenta w pozycji leżącej ze zgiętymi kolanami i odwiedzionymi udami
-umyć ręce
-otworzyć zestaw (najlepiej położyć między udami pacjenta)
-rękawiczki
-kciukiem i palcem wskazującym odsłonić wargi mniejsze
-obmywać należy w kierunku od góry do dołu (1 ruch = 1 gazik)
-w czasie mycia odszukać ujście cewki moczowej
-trzymając wargi rozchylone, uchwycić cewnik ok. 4 cm o końca
-posmarować końcówkę lignokainą
-wprowadzić cewnik
-po ukazaniu się moczu - cewnik uszczelnić aqwą i podłączyć worek do moczu
-worek zabezpieczyć poniżej pęcherza moczowego pacjenta
MĘŻCZYZNA
-wytłumaczenie pacjentowi celu zabiegu
-przygotowanie zestawu
-zapewnienie warunków intymnych
-ułożenie pacjenta w pozycji leżącej ze zgiętymi kolanami i odwiedzionymi udami
-umyć ręce
-otworzyć zestaw (najlepiej położyć między udami pacjenta)
-rękawiczki
-umyć okolice cewki moczowej wykonując ruchy od środka na zewnątrz, ściągnąć napletek podczas mycia
-łagodnie pociągnąć, unieść prącie pionowo w stosunku do całego ciała (powoduje to wyprostowanie cewki moczowej na tyle na ile pozwalają warunki anatomiczne)
-koniec cewnika posmarować lignokainą
-ruchem obrotowym wprowadzić cewnik
-uszczelnić cewnik dopiero gdy wprowadzimy go do końca i ukaże się mocz
-podłączyć worek do moczu