1.Addison Thomas (1793-1860), chirurg angielski 1820-57 Lekarz i wykładowca w Guy´s Hospital w Londynie, pierwszy opisał cisawicę (choroba Addisona)
2.Choroba Addisona jest następstwem zmniejszonego wydzielania hormonów kory nadnerczy, na skutek pierwotnego, długotrwale istniejącego uszkodzenia kory nadnerczy.
3.Czynnikiem epidemiologicznym do niedawna była gruźlica. Obecnie gdy w znacznej mierze umiemy zapobiegać zakażeniu gruźliczemu i skutecznie je leczy, ilość ludzi chorych na Addisona przez gruźlicę spadła do poziomu 30-50% wszystkich zachorowań.
4. Oprócz gruźlicy przyczyną zachorowania jest także samoistny zanik kory nadnerczy. Kora u pacjentów staje się po pewnym czasie bardzo mała, a w 1957 roku odkryto, że w osoczu chorych znajdywały się przeciwciała skierowane przeciwko korze nadnerczy.
5.Choroba ma przewlekły i podstępny przebieg. Objawia się ona spadkiem wagi, osłabieniem, niskim ciśnieniem tętniczym, brunatnymi plamami w obrębie błon śluzowych - które stanowią najbardziej typowe objawy choroby. Badania wskazują, że chorzy mają niedobór kortyzolu ( hormon, wytwarzany w korze nadnerczy). Kortyzol wpływa na przemiany sacharydów, oddziałuje na stężenie glukozy we krwi, białek ( zwiększa ich rozkład w tkankach pozawątrobowych, gł. w mięśniach, kościach i narządach limfatycznych, pobudzając równocześnie syntezę białek w wątrobie) oraz tłuszczów (wzmaga uwalnianie kwasów tłuszczowych z tkanki tłuszczowej); Kortyzol oddziałuje na narządy limfatyczne, osłabiając biosyntezę przeciwciał, co jest szczególnie istotne w leczeniu po przeszczepach narządów i leczeniu stanów alergicznych. Działa również przeciwzapalnie, pobudza syntezę niektórych enzymów, wpływa na układ krwiotwórczy ( wzmaga wytwarzanie krwinek) i metabolizm wielu komórek; Kortyzol oraz jego syntetyczne preparaty są powszechnie stosowane w lecznictwie).
6.Jak to wygląda w praktyce? Pierwotne uszkodzenie kory nadnercza zaczyna się niepostrzeżenie i postępuje powoli. Występuje osłabienie i wzrost ciśnienia tętniczego. Następnie zauważa się pojawienie piegów, pigmentacji na łokciach, ciemnienia skóry w okolicach odbytu. Dużą wartość diagnostyczną ma także znalezienie plamistych brunatnych przebarwień na wargach i w jamie ustnej. Chorzy także mają zaburzenia łaknienia, skłonność do biegunek. Jednak to nie wszystko chory w przypadku poronienia, nasłonecznienia, choroby infekcyjnej odczuwa znaczne pogorszenie stanu zdrowia z zagrożeniem życia włącznie.
7.Leczenie tej choroby jest bardzo trudne dla pacjenta ponieważ musi najczęściej do końca życia przyjmować kortyzol. Stosuje się hydrokortyzon w dawce 20-30 mg na dobę, w 2 lub 3 dawkach symulujących dobowy rytm wydzielania kortyzolu. Zazwyczaj 2/3 dawki, czyli 20 mg, podaje się w godzinach rannych, a pozostałą część (10 mg) około godziny 15 (przy trzech dawkach jest to odpowiednio 15 mg rano - 10 mg o 13.00 - 5 mg o 18.00). Przyjmowanie leków przynosi wymierne korzyści spada ciśnienie zanikają biegunki oraz wszelkie plamy i przebarwienia. Kobiety właściwie leczone mogą mieć dzieci oraz i one jak i mężczyźni mogą wykonywać lekkie prace.
8.W niektórych przypadkach istnieje konieczność zmniejszenia dawki. Dzieje się tak w przypadku wystąpienia na początku leczenia bezsenności czy zdenerwowania. Jest to ciężka choroba objawiająca się dość niespodziewanie, na szczęście ludzie będący chorymi mogą być skutecznie leczeni niestety nie oznacza to, że zostaną w pełni wyleczeni.
Andrzej Szczeklik (red.) Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom I. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005. ISBN 83-7430-031-0. Gerd Herold Medycyna wewnętrzna Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2007