T: Zaburzenia gospodarki wapniowo - fosforanowej.

WAPŃ

1. Wapń zewnątrzkomórkowy

1. zjonizowany (50%) 4,5 - 5,0 mg / dl
   (aktywny biologicznie) 2,25 - 2,50 mEq / l

2. wapń związany z anionami (10%) 0,9 - 1,0 mg / dl
   (wodorowęglany, fosforany, cytryniany) 0,45 - 0,5 mEq / l

3. wapń związany z białkami (40%) 3,6 - 4,0 mg / dl
   (główne albuminy) 1,8 - 2,0 mEq / l

2. Stężenie wapnia całkowitego

9,0 - 10,0 mg / dl

4,5 - 5,0 mEq / l
→ wchłanianie Ca w organizmie - do 20%

→ wit. D₃ pomaga białku wiążącego Ca wchłaniać się Ca do organizmu

3. Produkty zawierające wit. D

1. mleko

2. margaryna

3. żółtka jaj

4. wątróbka kurza

5. łosoś

6. sardynki

7. śledzie

8. makrele

9. olej z halibuta i z wątroby dorsza

4. Etapy powstawania wit. D

1. hydroksylaza w wątrobie - postać D₃ przy węglu 25

2. hydroksylaza w nerce (cewka proksymalna)

• parathormon (PTH)- współudział

• w przytarczycy i w nerce

• 1,25(OH)₂D₃ = aktywna forma wit. D₃ (1αhydroksylaza przy węglu 1)

• działanie osteolityczne - uwalnianie Ca z kości (z wit. D₃)

• hipokalcemia

• kalcytonina - działanie antagonistyczne

• w tarczycy

• 24,25(OH)₂D₃ = forma nieaktywna wit. D₃ (przy węglu 24)

• uwapnia kości wraz z wit. D₃

• hiperkalcemia

5. Hipokalcemia - stężenie Ca całkowitego poniżej 8,5 mg / dl

1. przyczyny

• hiperfosfatemia

• ostra lub przewlekła niewydolność nerek (niemożność wydalania fosforanów)

• hiperfosfatemia

• ↓ 1,25(OH)₂D₃

• zmniejszona sekrecja PTH

• niedoczynność przytarczyc

• brak „odpowiedzi” na PTH (niedobór wit. D₃)

• obniżenie poziomu Mg

• objawy

• drgawki

• skurcze mięśni (krtań! - uduszenie) - tężyczka
  do skurczu mięśni potrzebny jest wapń i ATP

• zwapnienia narządów

6. Hiperkalcemia - stężenie Ca całkowitego powyżej 10,5 mg / dl

1. przyczyny

• zwiększone uwalnianie Ca z kości

• nowotwory (np. rak piersi, szpiczak mnogi)

• pierwotna niedoczynność przytarczyc

• nadczynność tarczycy

• nadmierne obciążenie wapniem

• przedawkowanie wit. D₃ (szczególnie u dzieci)

• dieta bogata w mleko i przetwory mleczne

• wzrost wchłaniania jelitowego wapnia w chorobach ziarnikowych (gruźlica, sarkoidoza, berylioza)

• objawy

• osłabienie mięśniowe

• kamica nerkowa

• obwodowa moczówka prosta

− obwodowa [brak wazopresyny] - 10 - 15 l / doba → odwodnienie

− obwodowa [zablokowane działanie wazopresyny]

FOSFOR

1. Lokalizacja

1. błona komórkowa (fosfolipidy)

2. kwasy nukleinowe

3. kości, zęby

2. Hipofosfatemia

1. przyczyny

• leki

• nadczynność przystarczyc

2. objawy

• osłabienie mięśni (w tym objawy dyspeptyczne - zgaga, odbijanie, nudności, wymioty)

3. Hiperfofatemia

1. przyczyny

• hemoliza

• rozpady komórek (mięśniowych, nowotworowych, erytrocytów)

• wysoka podaż fosforu (leki alkalizujące zawierające fosfory)

• zaburzenia wydalania fosforu (redukcja GFR - oczyszczanie kreatyniny w osoczu: 30-50 ml / min; norma: 120 ml)

• niedoczynność przytarczyc (odkładanie się złogów soli wapnia w tkankach)

2. objawy

• drgawki

• tężyczka

OSTEOPOROZA - zmniejszenie masy kostnej w jednostce objętości z zachowaniem prawidłowego stosunku składników mineralnych do macierzy kostnej

Osteoporoza - zaburzenia mikrostruktury w kości (pękanie beleczek poziomych)

Osteomalacja - kość krucha, ale struktura nie jest zaburzona

1. Czynniki wpływające na rozwój osteoporozy.

1. wiek

2. płeć

3. rasa (biała, żółta)

2. Czynniki ryzyka prowadzące do pierwotnej osteoporozy.

1. stężenie PTH - wzrost stężenia PTH wraz z wiekiem - wzmożona resorpcja tkanki kostnej

2. stężenie kalcytoniny - stężenie jest zależne od płci - znaczne niższe u kobiet niż u mężczyzn

3. synteza 1,25(OH)₂D₃ - zmniejszenie syntezy 1,25(OH)₂D₃ pod wpływem PTH u osób w wieku podeszłym

4. stężenie estrogenów - niedobór intensyfikacji zaniku kostnego

3. Najczęstsze złamania osteoporotyczne.

1. szyjka kości udowej

2. żebra

3. kręgi

4. kość promieniowa (częściej u młodych kobiet)

4. Styl życia pomagający nie zachorować na osteoporozę.

1. aktywność fizyczna

2. ekspozycja na światło słoneczne

3. dieta

3

3

---