WYŻSZA SZKOŁA UMIEJĘTNOŚCI

ZAWODOWYCH W PIŃCZOWIE

Praca zaliczeniowa z zakresu praktyki zawodowej na oddziale ginekologiczno-położniczym

Temat: Pielęgnacja położnicy po cięciu cesarskim

Wykonawca: Anna Piecyk

Pińczów 2008

Cięcie cesarskie polega na przecięciu powłok brzusznych i macicy, a następnie na wydobyciu płodu.

Wskazania do wykonania cięcia cesarskiego

Przez wskazania rozumiemy ukończenie ciąży lub porodu oraz wyboru tej metody. Ustalenia dokonuje się w obserwacji klinicznej ciąży i porodu. Rozpatruje się najlepsze rozstrzygnięcie dla matki i dziecka. Wskazania określamy względami matczynymi i płodowymi (często są one wspólne).

Wskazania ze strony matki:

• pęknięcie macicy (zagraża życiu matki i dziecka),

• nieprawidłowości ze strony budowy kanału rodnego (ścieśniona miednica),

• wady rozwojowe (guzy, mięśniaki, nowotwory),

• choroby matki ogólne (choroby układu oddechowego, układu krążenia, nerek, cukrzyca, zatrucia ciążowe, rzucawka, wady serca, wady wzroku),

• zagrażające pęknięcie macicy (jeśli mięsień macicy jest osłabiony lub występuje zbyt duży czynnik zewnętrzny tj. skurcz, pęknięcie macicy może wystąpić z powodu skurczu tężcowego, bardzo silnego trwającego między skurczami porodowymi; pęknięcie macicy może też być spowodowane przedawkowaniem środków rozkurczowych - oksytocyny; pęknięcie macicy to duży krwotok, szybko umiera dziecko, a potem matka w wyniku wstrząsu pokrwotocznego),

• stara pierwiastka,

• ciężarna długo leczona na niepłodność (płód może być okręcony pępowiną lub niedotlenienie płodu, uszkodzony OUN),

• obciążony wywiad położniczy (wcześniej występowały jakieś problemy np. poronienia),

• na życzenie ciężarnej.

Wskazania ze strony płodu i łożyska :

• nieprawidłowe położenie i ułożenie płodu.

• objawy zagrażające wewnątrzmacicznej śmierci płodu (zaburzenie tonu serca płodu, deceleracje późne,

• deceleracje wczesne,

• ciąża mnoga,

• duży płód,

• łożysko przedwcześnie odklejające się.

Cięcie cesarskie można, ale i należy stosować jako metodę prewencyjną tzn. stosuje się ją aby uniknąć powikłań grożących płodowi i rodzącej.

Cięcie cesarskie dzielimy na:

• planowane (gdy w ciąży są do tego wskazania np. nieprawidłowa budowa miednicy),

• na cito (nagłe) ciężarna i zespół lekarzy nie są przygotowani do niego np. grożące pęknięcie macicy lub zamartwica wewnątrz maciczna.

Przygotowanie planowe:

- przygotowanie dalsze to okres od podjęcia decyzji o zabiegu do dnia poprzedzającego
zabieg. Przygotowanie psychiczne polega na poinformowaniu pacjentki o zabiegu,
by mogła przełamać strach, lęk oraz zaakceptować zabieg.

Przygotowanie fizyczne to rozpoznanie stanu organizmu przy pomocy badań laboratoryjnych (krew mocz, poziom cukru, szybkość krzepnięcia krwi) oraz EKG. Potrzebne są konsultacje, badanie kontrastowe, cytologia.

• przygotowanie bliższe fizyczne to bezpośrednie przygotowanie do operacji (układ pokarmowy). W przeddzień operacji podaje się tylko zupę na obiad, a na kolację płyny. Przed zabiegiem wykonujemy lewatywę.

Rola położnej w przygotowaniu do cięcia cesarskiego:

• przygotowanie psychiczne pacjentki,

• przygotowanie fizyczne pacjentki (lewatywa, golenie, zgoda pacjentki na operację i znieczulenie, zaopatrzenie w krew).

Etapy cięcia cesarskiego:

• otwarcie powłoki brzusznej,

• przecięcie otrzewnej,

• otwarcie jam macicy,

• wydobycie płodu i łożyska,

• wyskrobanie jam macicy,

• zszycie jamy macicy,

• zszycie pozostałych warstw.

Istotne jest wybranie metody znieczulenia, dokonuje tego anestezjolog mając na uwadze dobro matki i dziecka. Obecnie wykonuje się cięcie cesarskie w znieczuleniu ogólnym, czasem zewnątrz oponowym (lędźwiowym).

Cięcie wykonuje się od pępka do spojenia łonowego - sposób klasyczny, wykonuje je się szybko i łatwo, ale wygląd nie jest estetyczny.

Cięcie nadłonowe jest prawie nie widoczne, jeśli odrośnie zarost. Cięcie to nieznaczna kreska nad spojeniem łonowym.

Poród po uprzednim cięciu cesarskim wskazania:

• zmniejszenie pooperacyjnej zachorowalności powikłań, zakażeń, dyskomfortu,

• szybszy powrót do zdrowia,

• krótszy okres pobytu w szpitalu,

• zwiększenie częstości karmienia naturalnego.

Prowadzenie porodu po uprzednim cięciu cesarskim wymaga intensywnego nadzoru. Poród naturalny traktowany jest jako próba, a zmiana decyzji jako próba nieudana (należy obserwować mięśnie macicy, jeżeli istnieje jakiekolwiek zagrożenie to jest wskazanie do zmiany decyzji).

Czynniki niekorzystne dla podjęcia tej próby:

• klasyczne cięcie cesarskie,

• cięcie cesarskie z licznymi cięciami ściany macicy,

• nieprawidłowa budowa miednicy,

• nieznana blizna na brzuchu,

• przebyte pęknięcie macicy,

• objawy zagrożenia płodu,

• nieprawidłowa czynność skurczowa macicy,

• brak postępów porodu,

• nieprawidłowe położenie i ułożenie płodu,

• nieprawidłowe rozwarcie ujścia szyjki macicy.

Opieka w cięciu cesarskim:

• obserwacja, wskazania,

• przygotowanie ciężarnej do operacji i przewiezienie na salę,

• opieka nad położnicą po wyjęciu płodu,

• opieka nad noworodkiem,

• opieka nad pacjentką w czasie transportu z sali operacyjnej na salę chorych (salę pooperacyjną).

Opieka nad położnicą po cięciu cesarskim:

• zapewnienie ciągłej profesjonalnej opieki położniczej w celu odzyskania fizycznej i psychicznej sprawności,

• przygotowanie położnicy do samoopieki i samopielęgnacji,

• przekazanie kobiecie niezbędnej wiedzy na temat zmian fizycznych i psychicznych zachodzących w jej organizmie w połogu,

• pomoc w samoakceptacji kobiety do nowej roli i przygotowanie do pełnienia roli matki.

Pielęgnacja położnicy po cięciu cesarskim:

• położna przewozi wybudzoną położnicę z sali operacyjnej w oddział położniczy zgodnie z zasadami sprzyjającymi akceptacji do nowych warunków

• obserwuje i ocenia parametry stanu ogólnego i poszczególnych układów (pomiar poszczególnych parametrów, obserwowanie powłok skórnych oraz zachowania się położnicy),

• obserwuje i ocenia stan położnicy (obserwacja macicy, rany pooperacyjnej, odchodów, laktacji),

• dokumentowanie zgromadzonych danych,

• obserwuje i ocenia gojenie się rany pooperacyjnej,

• zapewnienie położnicy stałego kontaktu z noworodkiem,

• zapewnienia położnicy odpowiedniej diety (pierwsza doba po cięciu - odżywianie pozajelitowe, druga doba - płyny doustne, trzecia doba i kolejne dni dieta lekkostrawna),

• w drugiej dobie po operacji wykonuje się małą wlewkę doodbytniczą , by pobudzić perystaltykę jelit,

• służy pomocą w wcześniejszym uruchomieniu położnicy i edukuje o gimnastyce połogowej. Ruch wspomaga fizjologiczne czynności.

Przez okres niepełnosprawności położnicy położna wykonuje:

• częściową toaletę ciała,

• jałowe mycie krocza,

• dokonuje zmiany bielizny pościelowej i osobistej w zależności od potrzeby,

• podaje środki przeciwbólowe,

• pomaga przy spożywaniu posiłków,

• zmiana opatrunku przy ranie pooperacyjnej w razie potrzeby, obserwacje tej rany,

• usuwa szwy po ranie,

• udziela wskazówek do dalszej pielęgnacji,

• przygotowanie pacjentki do samoopieki i samopielęgnacji w połogu,

• edukacja o gimnastyce popołogowej,

• zapewnienie uczucia bezpieczeństwa psychicznego,

• przygotowuje matkę i noworodka do karmienia piersią zwracając uwagę na: potrzebę laktacji, motywuje do karmienia piersią (zalety, wartości odżywcze), technikę karmienia, pozycje karmienia, stan brodawek sutkowych i ich chwytność, ewentualne uszkodzenia,

• stan emocjonalny matki,

• ułatwia kontakt z rodziną,

• zapewnia bezpieczeństwo fizyczne matce i dziecku w oddziale,

• realizuje indywidualny plan opieki kierując się dobrem kobiety i jej dziecka pamiętając o jej prywatności i godności osobistej,

• wykonuje czynności diagnostyczne w zakresie swoich kompetencji,

• przeprowadza bieżącą korektę realizowanej opieki w zależności od sytuacji, potrzeb zdrowotnych położnicy i jej dziecka,

• dostosowuje działania do indywidualnej sytuacji i potrzeby kobiety,

• wypełnia i aktualizuje dokumentację z dokonanych zadań,

• przestrzega tajemnicy zawodowej i zasad etyki zawodowej.

Problemy pielęgnacyjne:

• ryzyko krwotoku - obserwuje się i odnotowuje regularnie (co 13, 30, 60… minut aż do momentu ustabilizowania) tętno i ciśnienie, w razie potrzeby zawiadamia się lekarza, obserwuje się miejsce nacięcia cesarskiego,

• ryzyko wystąpienia trudności w oddychaniu - obserwacja i odnotowanie liczby oddechów, w razie potrzeby zapewnienie tlenu do oddychania, ćwiczenia oddechowe

• ryzyko infekcji rany pooperacyjnej - obecność wydzielin (krwista, surowicza, ropna), przestrzeganie zasad aseptyki,

• ryzyko termoregulacji - obserwujemy temperaturę, pacjentka nie może być odkryta, zwracamy uwagę na temperaturę otoczenia, w przypadku wzrostu u położnicy temperatury należy powiadomić lekarza i ustalić przyczynę,

• ryzyko wystąpienia niewydolności krążenia - obserwujemy i odnotowujemy ciśnienie krwi, dbamy o prawidłowe nawodnienie pacjentki, prowadzimy diurezę oraz bilans płynów, zwracamy uwagę na subiektywne skargi pacjentki, obserwujemy zabarwienie powłok skórnych,

• ryzyko wystąpienia bólu w ranie pooperacyjnej lub innego rodzaju bólu, który odczuwa pacjentka; w tym przypadku układamy pacjentkę w wygodnej pozycji, ochraniamy ranę pooperacyjną, w razie potrzeby na zlecenie podać leki przeciwbólowe, ćwiczenia oddechowe,

• ryzyko wystąpienia nudności, wymiotów - należy zdiagnozować charakter nudności, by pacjentka czuła się komfortowo należy przygotować jej miskę nerkowatą, ligninę, płyn do wypłukania jamy ustnej,

• ryzyko zaburzeń w oddawaniu moczu i ryzyko zaburzeń w perystaltyce jelit - prowadzimy bilans wodny, diurezę godzinową w razie potrzeby diurezę dobową, rzadko zdarzają się zaburzenia perystaltyki jelit, ich wystąpienie może być spowodowane np. powolnym ustępowaniem środków znieczulających,

• dyskomfort pacjentki związany z unieruchomieniem po zabiegu operacyjnym - profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył,

• trudności z utrzymaniem higieny po zabiegu operacyjnym - położna edukuje, zachęca do samopielęgnowania i samoopieki, należy zadbać o wcześniejsze przystawienie noworodka do piersi, ważne jest aby matka miała kontakt z dzieckiem, jałowe mycie krocza,

• ryzyko wystąpienia lęku, niepokoju przed bólem - zapewnienie atmosfery spokoju, zapewnienie komfortu psychicznego oraz fizycznego, umożliwienie kontaktu z rodziną.

5

---