Patologia społeczna wg Jasińskiego

To zachowanie dewiacyjne, czyli takie, które nie jest zgodne z przyjętymi normami postępowania. Zachowanie musi spełniać 3 kryteria:

• Masowość, - czyli występowanie na dużą skalę

• Szkodliwość - społeczeństwo uznaje za szkodliwe

• Ogólnie potępione

Podział patologii społecznych

Patologia indywidualna - przejawy patologii indywidualnej (wszelkiego rodzaju uzależnienia np. narkomania, samobójstwa, przestępstwa, bezdomność, prostytucja)

Patologia rodzinna - jako małej grupy społecznej. Wynik przejawu patologii - rozpad rodziny, pozbawienie praw rodzicielskich, przemoc w rodzinie, ograniczenie funkcji wychowawczych rodziny

Patologia struktur organizacyjnych - Przejawy to biurokracja, korupcja, bezrobocie, ubóstwo

Przyczyny powstawania patologii społecznych

1. Osłabienie więzi społecznych i związanego z nim mechanizmu kontroli społecznej

• Rozpad, rozkład rodziny

• Częste rozwody

• Większa skłonność do zaburzeń psychicznych

• Przemoc w rodzinie

• Większa skłonność do popadania w uzależnienia

• Osłabienie więzi rodzinnych (osłabienie komunikacji)

Wzrost rozbieżności między aspiracjami a możliwościami ich realizacji

• Próbowanie narkotyków

• Pierwsze eksperymentalne próby z alkoholem

• Izolacja społeczna

• Stany depresyjne

• Samobójstwa

• Przystępowanie do sekt i subkultur

• Kształtowanie się norm obyczajowych sprzecznych ze społecznie akceptowanym systemem wartości

• Demoralizacja, rozwiązłość

• Subkultury, sekty

• Przestępczość

• Ubożenie społeczeństwa, nierówny dostęp do dóbr materialnych, życie poniżej minimum

• Ubóstwo

• Bezrobocie

• Uzależnienia od alkoholu

• Bezdomność

• Brak funduszy na leczenie

• Degradacje społeczne

• Zmiany społeczno - polityczne są szybsze niż możliwości właściwego przystosowania się do nich zarówno przez jednostki jak i grupy społeczne

• Korupcja

• Utrata pracy

• Mobbing

• Pasożytnictwo społeczne

• Samobójstwa

• Zachowania antyspołeczne

• Pesymistyczne nastawienie do rzeczywistości

• Bezrobocie, ubóstwo, bezdomność

• Większa skłonność do zachowań psychicznych (depresja)

6. Nierozwiązane problemy rodzinne, szkolne, osobiste

• Samobójstwa

• Izolowanie społeczne; zamknięcie się w sobie

SAMOBÓJSTWO

Jest to akt autodestrukcji, który ma na celu odebranie sobie życia, autoagresja względem samego siebie

Koncepcje samobójstw

• Podejście socjologiczne mówi, że samobójstwo to przejaw patologii społecznej (zależy od społeczeństwa)

• Podejście psychologiczne - przejaw patologii jednostki

Zygmunt Freud uważa, ze człowiek ma niesprawne mechanizmy obronne i nie radzi sobie z popędami. Popęd śmierci nad popędem życia.

Kohney - samobójstwo to przejaw braku zgodności „ja”

Zachowania samobójcze

Zespół reakcji psychicznej człowieka oscylującej wokół pozbawienia siebie życia

1. Motywy samobójstw

• Samozagłada - osoby, które się poddały, nie widzą poza pozbawieniem siebie życia innego wyjścia. Śmierć jest dla nich SPOKOJEM. Są to osoby bezbronne, z ciężką depresją itp.

• Manipulacja - Osoby manipulujące manipulują innymi ludźmi:

• W celu jakiejś korzyści

• Aby mieć ostatnie zdanie

• Szantaż

• Syndrom presyuicydalny

• Ograniczenie życia psychicznego

• Ograniczenie możliwości osobistych

• Ograniczenie emocjonalne, widzenie świata przez czarne okulary

• Ograniczenie relacji interpersonalnych, poczucie osamotnienie

• Ograniczenie świata wartości brak poczucia sensu

• Tłumienie energii i kierowanie jej przeciw sobie

• Wyobrażenie śmierci - myśli samobójcze

Dynamika

• Kryzys psychologiczny - nagromadzenie negatywnych emocji

• Myśli samobójcze - myśli, że życie traci sens

• Tendencje samobójcze - nagromadzenie myśli samobójczych

• Decyzja samobójcza - decyduje się na samobójstwo; określa czas metodę i miejsce

• Akt samobójczy - albo negatywnie się kończy poprzez odratowanie, albo pozytywnie - śmiercią

Typy samobójstw

1. Ze względu na motywację i myśli

1. Samobójstwa rzekome - śmierć jest tylko dopuszczona, ale nie wybrana jako forma ucieczki, forma szantażu i wołania o pomoc

2. Z jednej strony przywiązanie się do życia z drugiej strony udręka życiem

2. Ze względu na determinacje społeczną

1. Samobójstwo egoistyczne - wynik słabej integracji jednostki ze społeczeństwem, dramat człowieka samotnego

2. Samobójstwo altruistyczne - wynik silnej integracji ze społeczeństwem

3. Samobójstwo anonimowe - efekt dezintegracji społecznej

4. Samobójstwo fatalistyczne - związane z sytuacja jednostki, bez wyjścia i perspektyw

1. Samobójstwo impulsywne - dokonywane przez osoby impulsywne, pod wpływem chwili

2. Samobójstwo planowe - zdecydowane

3. Samobójstwo bilansowe - po ocenie całego życia człowiek ocenia negatywnie

Czynniki ryzyka próby samobójczej

• Wiek (dorastania lub po 70)

• Płeć

• Sytuacja rodzinna (rozwiedzeni, samotni, bezdzietni)

• Sytuacja zawodowa (bezrobocie u pracowników sezonowych)

• Dyskryminacja społeczna (prześladowania rasowe, religijne, polityczne)

• Osoby przeżyły wypadki (bliska w nim zmarła osoba)

Efekt wertera

Znaczący wzrost samobójstw spowodowany nagłośnieniem w mediach samobójstwa znanej osoby. Efekt Wertera to po prostu fakt związany z "zaraźliwością" samobójstw.

PROSTYTUCJA

• Nierząd - zachowanie polegające na odpłatnym świadczeniu usług seksualnych

• Utrzymywanie stosunków seksualnych bez utrzymania więzi emocjonalnych i pobieranie opłat

Podział prostytucji

• Krajowa i międzynarodowa

• Sposób zorganizowania

• Indywidualnie

• Pod opieka sutenera

• Agencje

• Przymuszona czy z własnej woli

• Miejsce prostytucji

• Hotel, lokal

• Ulica

• Internet

• Telefon

• Osoby

• Mężczyźni

• Kobiety

• Dzieci (prostytucja nieletnich)

Przyczyny prostytucji

• Brak funduszy

• Trudna sytuacja materialna

• Chęć zarobienia szybkich i dużych pieniędzy

• Sposób na życie

• Znalezienie innego towarzystwa

• Chęć przeżycia nowych wrażeń

• Wpływ innych osób (presja dorosłych, środowiska)

• Niezaradność życiowa

• Konflikty rodzinne

• Niewydolność wychowawcza rodziców

• Przemoc, agresja

• Ucieczka z domu i chęć utrzymania się w nowym środowisku

• Molestowanie seksualne

• Niska świadomość tego zjawiska

• Zachwiana hierarchia wartości

• Zawody miłosne

Aspekty prostytucji

• Społeczny

• Wykluczenie społeczne

• Wzrost powiązań z innymi patologiami

• Ogólnodostępność

• Zdrowotny

• Rozpowszechnianie chorób wenerycznych (AIDS, HIV)

• Przekazywanie potomstwu chorób

• Moralny

• Brak wyższych wartości, autorytetów

• Brak wartości moralnych

• Dominacja materialistycznego podejścia do życia

• Uprzedmiotowienie intymnych i emocjonalnych relacji

• Relatywizm moralny uśpienie sumienia

• Prawny

• Sutenerstwo - czerpanie zysków z racji uprawiania przez kogoś prostytucji

• Kuglarstwo - ułatwianie czyjegoś nierządu (pośredniczenie, wynajem lokalu)

• Stręczycielstwo - nakłonienie kogoś do nierządu

• Prohibicjonizm - całkowity zakaz prostytucji

Powiązania z innymi patologiami

• Przestępczość zorganizowana (handel ludźmi)

• Nadużywanie środków psychoaktywnych (narkotyki, alkohol)

• Przestępstwa na tle seksualnym

• Rozwój pornografii

• Sekty

• Bezrobocie

• Ubóstwo

• Przemoc w rodzinie

• Szantaż, wymuszanie

BEZDOMNOŚĆ

Za osobę bezdomną uważa się osobę niezamieszkującą w lokalu i zameldowaną na pobyt stały. Także te, które utraciły mieszkanie

Aspekty bezdomności

• W ujęciu socjologicznym - problem społeczny, zjawisko społeczne charakteryzujące się brakiem miejsca stałego zamieszkania, brakiem domu

• W ujęciu psychologicznym - kryzysowy stan egzystencji osoby nieposiadającej bezpiecznego miejsca zamieszkania, pozbawiony środków do życia

• W ujęciu prawnym - związany z ustawa o pomocy społecznej

Podział bezdomności

• Bezdomni uliczni - przebywający poza schroniskiem

• Bezdomni schroniskowi - przebywający w schroniskach

• Bezdomni aktualni

• Bezdomni potencjalni

• Bezdomność ukryta

• Bezdomność jawna

Klasyfikacja przyczyn bezdomności

1. Sytuacji społecznej, ekonomicznej kraju - wzrost bezrobocia

2. Sytuacji prawnej - eksmitowanie z powodu zaległości w opłatach czynszowych

3. Związana z patologiami (alkoholizm, przestępczość)
   

4. Natury socjologicznej - świadomy wybór takiego stylu życia

5. Osobowościowe - poczucie niższości, osamotnienia, wstydu

UZALEŻNIENIE CHEMICZNE

Jest to specyficzny stan fizjologiczny, psychiczny i społeczny. Powstaje pomiędzy żywym organizmem (człowiekiem) a substancją chemiczną (alkohol, narkotyki). Prowadzi do zmian w funkcjonowaniu organizmu tj. przymus zażywania substancji.

Uzależnienie psychiczne - silna i nieodparta potrzeba zażycia substancji w celu redukcji stresu, poprawy samopoczucia

Uzależnienie fizyczne - tzw. głód tkankowy. Organizm przyzwyczaja się do substancji wbudowując ją w cykl przemian metabolicznych.

Uzależnienie społeczne - stygmatyzacja przynależności do danej grupy

Zjawisko tolerancji - wzrost odporności organizmu na ilość przyjmowanej substancji. Dla uzyskania takich samych efektów koniecznie jest zwiększenie limitu dawek.

NARKOMANIA

Narkotyk - substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, która przyjęta przez organizm wpływa na działanie układu nerwowego powodując zniesienie bólu, euforii, przez co zaburza jedną z kilku funkcji prawidłowego funkcjonowania organizmu

Substancja psychoaktywna - substancja, która wpływa na zmianę procesów emocjonalnych i poznawczych, może prowadzić do uzależnienia.

Narkomania - stale lub okresowe przyjmowanie środków odurzających, psychotropowych lub zastępczych w celach niemedycznych; prowadzi do uzależnienia

Ryzyko nadużywania - właściwość substancji sprawiająca, ze potencjalnie może być używana, działanie pzzeciwbólowe, ale uzależniające

Przedawkowanie - przyjęcie takiej dawki narkotyku, w której organizm nie może znieść.

Podział narkotyków

1. depresanty - substancje psychoaktywne o działaniu hamującym aktywność układu nerwowego

1. Barbiturany - leki przeciw lękowe, poprawiające nastrój

2. benzodiazepiny - przeciwlekowe, uspokajające, nasenne

2. stymulatory - substancje psychoaktywne o działaniu pobudzającym układ nerwowy (amfa, koka)

3. opiaty narkotyczne - środki przeciwbólowe, pochodne opium otrzymywane z maku (heroina, kofeina)

4. kanadis - z konopi indyjskich (maryśka, haszysz)

5. inchalanty - silne środki o działaniu oszałamiającym

6. środki halucynogenne - działanie na organizm (grzyby halucynogenne)

Przyczyny brania narkotyków

• Chęć przeżycia odmiennych stanów

• Chęć poprawienia nastroju

• Poszukiwanie mocnych wrażeń

• Chęć bycia akceptowanym przez innych biorących

• Nadmierne odczuwanie lęków przed wyzwaniem

• Brak wiary we własne siły

• Upośledzenie w nauce

• Brak więzi w rodzinie

• Bunt

• Forma odreagowania stresu
  

• Chęć zwrócenia na siebie uwagi

• Wczesne uzależnienie się

Charakterystyka grób narkotyków

Grupa stymulatory - silnie pobudzające, zmęczenie i senność, wzmacniające wydolność organizmu, ale tylko w ograniczonym czasie zwiększają temperaturę ciała, przyśpieszają akcje serca

Grupy opiaty - Stan euforii, poczucie błogości, uśmierzenie bólu, potem drżenie rąk, pocenie się, wymioty

Grupy kanodis - błogie zadowolenie, dobre samopoczucie, obniżenie zdolności uczenia się, zaburzona uwaga

Grupy inhalanty - szybkie działanie, gonitwa myśli, rozdrażnienie, agresja, brak kontroli nad zachowaniem

Grupy halucynogenne - zmiany w funkcjonowaniu zmysłów, przecenianie własnych możliwości, próby latania, strach

Tendencje rozwojowe

• Narkomania weekendowa

• Narkomania relaksacyjna

• Narkomania rozładowywania stresu

• Narkomania pobudzająca naukę

• Coraz niższy wiek sięgania po nie

• Turystyka narkotyczna

• Wzrost uzależnionych

ALKOHOLIZM

Sygnały ostrzegawcze

• Pije mimo wyrządzonych szkód

• Codziennie wypijanie alkoholu

• Klinowanie - picie rano po wieczornym piciu

• Picie w samotności

• Zaniedbywanie obowiązków

• Napięcie w sytuacji braku alkoholu

Objawy osiowe choroby

• Zmiana tolerancji na alkohol

• Silna chęć spożycia

• Występowanie objawów abstynencyjnych

• Zaburzenia pamięci

• Koncentracja życia wokół picia

Fazy choroby alkoholowej

• Wstępna do 2 lat

• Poicie przy okazji, odprężenia

• Szukanie okazji do częstego picia

• Wzrost tolerancji na alkohol

• Pierwsze amnezja

• Ostrzegawcza do 4-5 lat

• Picie w coraz większych ilościach

• Pojawianie się poczucia winy i oczekiwanie akceptacji

• Krytyczna

• Utrata kontroli nad piciem

• Wzrost agresywności

• Wzrost poczucia beznadziejności
  

• Chroniczna

• Ciągi alkoholowe

• Stany lękowe

• Picie wynalazków

• Psychoza alkoholowa

PRZEMOC W RODZINIE

Przemoc - to zamierzone działanie przeciwko członkowi w rodzinie naruszające jego prawa i dobra osobiste powodujące cierpienie i szkody

Charakterystyka przemocy

• Przemoc jest intencjonalna, czyli jest zamierzonym działaniem człowieka

• W przemocy wykorzystywana jest przewaga siły

• Przemoc narusza prawa i dobra osobiste. Sprawca wykorzystując przewagę sił narusza praw ofiary jak nietykalność osobista

• Przemoc powoduje cierpienie i ból, sprawca naraża życie i zdrowie ofiary

Rodzaje przemocy

Przemoc psychiczna - jest to emocjonalny szantaż, poniżanie, zastraszanie, nieliczenie się z potrzebami i pragnieniami innych. Często ofiara przemocy psychicznej czuje się winna, ponieważ każdy agresor emocjonalny doskonale manipuluje poczuciem winy. Często idzie w parze z przemocą fizyczna

Przemoc fizyczna - Policzkowanie, bicie, rzucanie, duszenie, stwarzanie sytuacji zagrożenia życia. Ofiara ma poczucie bezsilności. Nie dostrzega możliwości wyjścia z sytuacji. Sprawca przemocy czuje się bezkarny, sadzi ze ofiara jest osamotniona, zastraszona. Powoduje nieprzypadkowe urazy jak stłuczenia, złamania, zasinienia

Fazy przemocy

• Faza wstępna - Narasta napięcie i agresywność sprawcy. Każdy drobiazg wywołuje złość. Wszczyna awantury. Staje się coraz bardziej niebezpieczny. Ofiara stara się opanować zagrożenie.

• Faza gwałtowne przemocy - z blachych powodów dochodzi do agresji i rozładowania napięcia. Ofiara raniona fizycznie i psychicznie. Stara się uspokoić sprawce i chronić siebie i innych. Odczuwa przerażenie

• Faza miodowego miesiąca - sprawca się wylądował i zaczyna sobie zdawać sprawę z tego, co zrobił. Sprawca stara się znaleźć wytłumaczenie. Poczucie winy. Obiecuje ze to pierwszy i ostatni raz. Okazuje ciepło i miłość

Psychospołeczne efekty przemocy

1. Zespół stresu pourazowego - przeżyły traumatyczne wydarzenie. Zmiany w sferze emocjonalnej, w świadomości, narastanie napięcia emocjonalnego

2. Proces wiktymizacji - doświadczanie przez ofierze przemocy dodatkowego traumatycznego przeżycia negatywnych uczuć w efekcie niewłaściwego postępowania osób udzielających jej pomocy.

3. Wyuczona bezradność - poddawanie się i zaprzestanie walki, przekonacie ze, co zrobi to i tak nie pomoże. Zawsze agresor znajdzie powód do zachowania się agresywnie. Najczęstsza forma u osób doznających przemocy. Rozwija się na bazie życiowych doświadczeń

PRZESTĘPCZOŚĆ

Przestępstwo - zachowanie społeczne niebezpieczne, zabronione pod groźbą kary

Przestępca - osoba, która ze względu na swoja sytuacje uruchomiła motywacje prowadzącą do celu, który nie jest społecznie akceptowany

Rodzaje przestępstw

• Naruszają prawo ustanowione przez boga i natur

• Zabójstwo

• Kradzież

• Cudzołóstwo

• Gwałt

• Pobicie

• Naruszają prawo i porządki ustanowione przez władze

• Fałszerstwa handlowe

• Przestępstwa polityczne

• Szpiegostwo

• Przeciwko życiu

• Mienia

• Godności

• Porządku publicznego

Kary pozbawienia wolności

• Kary dożywotniego pozbawienia wolności

• Kara do 25 lat pozbawienia wolności

• Kary długoterminowe - 5,10,15 lat

• Kary średnioterminowe - 2-5 lat

• Kary krótkoterminowe - do 2 lat

• Ograniczenia wolności

• Kara grzywny

---