SCENARIUSZ LEKCJI HISTORII DLA KLASY I GIMNAZJUM

TEMAT: Greccy bogowie

1. Cele lekcji:

a) Wiadomości

uczeń pamięta:

• głównych bogów greckich

uczeń rozumie:

• pojęcia: politeizm, panteon, heros, mit

• rolę religii w utrwalaniu więzi między Grekami

b) Umiejętności:

uczeń potrafi:

• przedstawić greckie poglądy na temat pochodzenia świata

• opowiedzieć, w jaki sposób Grecy wyobrażali sobie bogów

• przypisać bogom dziedziny życia, którymi się opiekowali

• wskazać na mapie Olimp

• opowiedzieć kilka mitów, dokonać ich interpretacji i wyszukać w nich wartości uniwersalne

• posługiwać się zwrotami: puszka Pandory, syzyfowa praca, koń trojański, stajnia Augiasza, pięta Achillesa, męki Tantala

• przedstawić poglądy Greków na temat życia po śmierci.

Umiejętności ponadrzedmiotowe:

• porządkowanie i wykorzystywanie informacji z różznych źródeł

• efektywne współdziałanie w grupie

2. Metody i formy pracy:

• praca z podręcznikiem

• praca z tekstem źródłowym

• praca w grupach

• scenka

• elementy wywiadu

• gra dydaktyczna: Pamięć

3. Środki dydaktyczne:

• podręcznik

• J. Parandowski, Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian, Poznań 1989.

• papier plakatowy, flamastry

• kartki z instrukcją dla grup

• karty do gry dydaktycznej: Pamięć

4. Przebieg lekcji:

a) Wprowadzenie:

Nauczyciel rozpoczyna lekcję od przypomnienia wiadomości o religiach starożytnego Bliskiego Wschodu. Zapoznaje uczniów z tematem i celami lekcji. Dzieli klasę na zespoły i przydziela zadania do opracowania.

b) Badanie i przekształcenie:

Grupa I

Na podstawie otrzymanych materiałów (załącznik nr 1) i tekstu w podręczniku przedstawcie w formie plakatu greckie poglądy na temat pochodzenia świata oraz losów człowieka.

Grupa II

Wykorzystujac informacje z podręcznika przygotujcie plakat w formie tabelki (załącznik nr 2) przedstawiający greckich bogów i dziedziny życia, którymi się opiekowali.

Grupa III

Zapoznajcie się z losami herosów greckich - Heraklita i Prometeusza - a następnie przygotujcie scenkę ukazującą dzieje jednego z nich.

Grupa IV

Odszukajcie w podręczniku informacje dotyczące życia po śmierci. Przygotujcie wywiad z Hadesem - bogiem podziemi i świata zmarłych, w którym opowie o poglądach Greków na życie pozagrobowe.

c) Prezentacja

Poszczególne grupy prezentują efekty swojej pracy.

d) Podsumowanie i refleksja

Uczniowie wypowiadają się na temat wpływu bogów na życie Greków oraz wskazują różnice między religiami Wschodu a religią Greków.

Zadanie domowe:

Dopisz odpowiednie wyrazy, tworzac wyrażenia związane z mitologią grecką, a następnie połącz je ze znaczeniami współczesnymi. (załacznik nr 3)

Metody kontroli

Gra dydaktyczna: Pamięć

Instrukcja

Uczniowie układają karty informacjami do dołu. Kolejno odsłaniają poszczególne karty by znaleźć pary (imię postaci mitycznej - jej charakterystyka) w jak najmniejszej liczbie prób. Jeśli odkyta karta okaże się nieprawidłowa, wraca na swoje miejsce. Wygrywa uczeń, który zgromadzi najwięcej par kart postać mityczna - jej charakterystyka.

ZEUS	władca Olimpu, król bogów	HERA	królowa bogów, opiekunka małżeństw	POSEJDON	władca mórz
AFRODYTA	bogini miłości i piękoności	HADES	władca podziemi	HESTIA	bogini ogniska domowego
HEFAJSTOS	bóg kowali i opiekun rzemiosł	ATENA	bogini wojny i mądrości	ARES	bóg wojny
HERMES	posłaniec bogów, opiekun podróżnych	ARTEMIDA	bogini łowów	APOLLO	bóg światła słonecznego, muzyki i wróżb
TANTAL	cierpiał pośmiertne męki głodu i pragnienia	PANDORA	wypuściła nieszczęścia na świat	PROMETEUSZ	podarował ludziom ogień
HERAKLES	odznaczał się nadludzką siłą	PENELOPA	wierna żona króla Itaki - Odysa	NIKE	bogini zwycięstwa
DEMETER	bogini roli, ziemi, pól uprawnych, urodzaju	DIONIZOS	ku jego czci urządzono teatr gecki	EROS	bóg miłości i patron zakochanych
HELIOS	bóg słońca, źródeł światła i życia	TEMIDA	bogini prawa i praworzadności	EOL	bóg wiatrów

Załącznik nr 1

Jan Parandowski, Mitologia

Fragmenty

Narodziny świata

Na początku był Chaos. Któż zdoła powiedzieć dokładnie, co to był Chaos? Niejedni widzieli w nim jakąś istotę boską, ale bez określonego kształtu. Inni - a tych było więcej - mówili, że to wielka otchłań, pełna siły twórczej i boskich nasieni, jakby jedna masa nie uporządkowana, ciężka i ciemna, mieszanina ziemi, wody, ognia i powietrza. Z tej napełnionej otchłani, kryjącej w sobie wszystkie zarodki przyszłego świata, wyłoniły się dwa potężne bóstwa, pierwsza królewska para bogów: Uranos - Niebo i Gaja - Ziemia. Oni dali początek wielu pokoleniom bogów.

Z ich małżeńskiego związku wyszedł wielki ród tytanów, wśród których najstarszy był Okeanos, bóg potężnej rzeki, co szerokim, błękitnym kręgiem opływa całą ziemię dokoła. Młodszym rodzeństwem tytanów byli kiklopowie (cyklopi) i hekatonchejrowie - sturęcy. Cyklopi, potwornego wzrostu, o dzikim wyglądzie, mieli jedno oko w środku czoła, a hekatonchejrowie o stu rękach przerazali swą siłą niezłomną. Uranos nie był zadowolony z tego potomstwa, które było szkaradne i okrutne. (...) strącił ich w bezdenne czelusci Tartaru.

Gaja słyszała jęk potępionych tytanów dobywający się z przepastnych wnętrzności ziemi. Znienawidziła wyrodnego ojca i zaczęła knuć spisek przeciw jego władzy bezwzględnej. Namowom matki uległ najmłodszy z tytanów - Kronos, dotychczas nie pozbawiony wolności. Uzbrojony w żelazny sierp, zacził się na Uranosa, okaleczył go haniebnie i stracił ze świetlistego tronu niebios. Z krwi, która wyciekła z rany powalonego boga, zrodziły się trzy straszne boginie zemsty, Erynie, o włosach wężowych. (...)

Razem z bogami rodził się świat. Nad ziemią, która jako ląd stały wydobyła się z chaosu, świeciło młode słońce, a z chmur spadały deszcze obfite. Podniosły się pierwsze lasy i ziemię przykryła wielka, szumiąca puszcza. Po nieznanych wzgórzach błądziły rzadkie zwierzęta. Z wolna rzeczy zaczęły przybierać znajome kształty. Źródła znalazły swe groty, a jeziora wygodne kotliny; góry śnieżnym grzbietem zarysowały się na jasnym niebie. Gwiazdy lśniły w ciemnych przestworzach nocy, a kiedy one bladły, ptaki wydzwaniały jutrzence swą pierwszą pieść powitalną.

Nad światem rządził Kronos wraz z małżonką Reją. Był to władca ponury i podejrzliwy. (...) Zachował w pamięci klątwę ojca, który mu przepowiedział, że i jemu odbierze berło. Kazde więc dziecko, które powiła Reja, natychmiast połykał. (...) Gdy urodziło się szóste dziecko, Reja podała Kronosowi kamień zawiniety w pieluszki. (...) Tymczasem Reja zeszła na ziemię. (...) Powędrowała na Kretę i w złotej kołysce złożyła go w grocie idajskiej (...) Dzeus chował się pod opieką nimf górskich, karmiony mlekiem kozy Amaltei. (...)

Dzeus dorósł i wyszedł z ukrycia, miał teraz stanąć do walki z ojcem. Poradził matce, aby przde wszystkim dała Kronosowi potajemnie środek na wymioty. Wtedy Kronos, wśród straszliwych męczarni, wyrzucił z powrotem połknięte potomstwo. Był to wcale piękny zastęp młodych bogów: synowie - Hades i Posejdon i trzy siostry - Hera, Demeter i Hestia.

Załącznik nr 2

Tabelka

Imiona bogów	Dziedziny, którymi się opiekowali

Załacznik nr 3

Zadanie domowe

Dopisz odpowiednie wyrazy, tworzac wyrażenia związane z mitologią grecką, a następnie połącz je ze znaczeniami współczesnymi.

Achillesa syzyfowa stajnia Tantala puszka koń

............................... Pandory jakaś słaba strona, czuły punkt

............................... praca sprawa, rzecz zaniedbana, którą trzeba nadludzkim wysiłkiem doprowadzić do porzadku

............................... trojański cierpienia wynikające z dręczącego pożądania rzeczy znajdujacych się blisko, a jednak niedostępnych

............................... Augiasza źródło niekończących się nieszczęść, kłopotów, smutków, utrapień

pięta ............................... niebezpieczny podarunek, zdobycz przynosząca zgubę

męki ............................... praca wymagająca ustawicznych i często bezskutecznych wysiłków

Anna Skoczke

---