ZASADA SZCZEGÓŁOWOŚCI (PRZEJZYSTOŚCI BUDŻETU)
art 16
- Dochody publ., wydatki publ., przychody (jednostki sektora finansow publicznych pochodzacych z prowadzonej przez nie działalności oraz pochodzące z innych źródeł) klasyfikuje się (z wyjtakiem wydatków publ.), ktore klasyfikuje sie również wg dodatkowej klasyfikacji dotyczącej obszarów, kategorii i podkategorii wydatków strukturalnych) wg:
- działów i rozdziałów - określających rodzaj działalności
- paragrafów - określajacych rodzaj dochodu, przychodu lub wydatku oraz środków
art 103
Części budżetu państwa
- Budżet państwa składa się z części (kryterium podmiotowe) odpowiadajacych organom władzy publicznej, kontroli, ochrony prawa, sądów i trybunałów, administracji rządowej, przy czym dla poszczególnych działów adm. rządowej oraz dla urzędów nadzorowanych przez Prezesa RM ustala się odpowiednio odrębne części budżetu.
- W odrebnych częściach budżetu pańśtwa (kryterium przedmiotowe) ujmuje się:
subwencje ogólne dla jedn. sam. Terytorialnego
rezerwy ogólne
rezerwy celowe
obsługa długa Skarbu Państwa
środki własne UE
Art 104 utt. 2
M. Finansów ustala w drodze rozporządzenia, klasyfikacje części budżetowych oraz dysponentów części budżetowych, z uwzględnieniem przepisów o działach adm. rządowej.
Art 100
- Dochody budżetu państwa ujmuje się w ustawie budżetowej wg:
źródeł dochodów
części i działów klasyfikacji budżetowej
- wydatki budżetu państwa ujmuje się w podziale na części, działy, rozdziały. Aby zachować przejżystość budżetu, nie mogą się w nim znaleźć wszystkie podziałki.
Art 184
- Części budżetu jedn. sam. terytorialnego ujmuje się:
prognozowane dochody jedn. sam. terytorialnego według źródeł i działów klasyfikacji
wydatki na działy i rozdziały
Wyjatki od zasady szczeg.:
art 102
Rezerwa ogólna budżetu (nie wyższa niż 0,2 % wydatków budżetu). W budżecie państwa tworzy się rezerwy celowe na:
- wydatki, ktorych szczegółowy podział na pozycje klas. Budżetowej nie może być dokonany w okresie opracowywania budżetu
- wydatki, ktorych realizacja uwarunkowana jest zaciągnieciem kredytu w miedzynarodwej instytucji finansowej.
Art 173
Rezerwa jednostki samorzadu terytorialnego
- rezerwy celowe tworzone na wydatki, których szczególowy podział na pozycje klasyfikacji budżetowej nie może być dokonany w okresie opracowywania budżetu.
Nie może przekroczyć 5% wydatków budżetu jedn. sam. terytorialnego
- rezerwa ogólna nie może być wyższa niż 1% wydatkow budżetu jedn. sam. terytorialnego
PAŃSTWO
Dochody budżetu państwa:
źródła dochodu
części , działy
Wydatki: części - działy - rozdziały
SAMORZĄD
Dochody:
źródła dochodu
działy
Wydatki - działy, rozdziały
REZERWY
1) SAMORZĄD
- suma rezerw celowych nie może przekroczyć 5% wydatków budżetu jedn. sam. terytorialnego
- Rezerwa ogólna nie może być wyższa niż 1% wydatków budżetu jedn. sam. terytorialnego
2) PAŃSTWO
- Rezerwa ogólna nie wyższa niż 0,2% wydatków budżetu
- rezerwa celowa nie może przekroczyć 5% wydatków
PRZEPISY DOTYCZĄCE ZASADY ZUPEŁNOŚCI
Regulacja konstrukcji prawnych
- szczególnie na etapie wykonania musi być doprowadzone do paragrafów
Zasada równowagi budżetu - wymóg dostosowania ogólnej kwoty wydatków do ogólnej kwoty dochodów
art 98
dochody - wyższe niż planowane wydatki ---> nadwyżka budżetowa
wydatki > niż dochody ---> deficyt
Zrównoważenie ścisłe - kiedy budżet zalanowany z deficytem budżetowym - wykonalny, kiedy znajdziemy środki na zrównoważenie budżetu
W sytuacji, kiedy Parlament uchwalił note budżetową z deficytem, aby budzet był wykonalny muszą zostać wskazane źródła na pokrycie def. budżetowego
Źródła - art 98 ust. 2 - tak można pokryć deficyt budżetu
- art 168 - w/w dotyczy również jedn. sam. terytorialnego
- budżet z deficytem - zrównoważenie w sposób względny
- od RM i Parlamentu zależy czy budżet zostanie uchwalony z nadwyżką ściśle lub względnie jeśli budżet z deficytem - trzeba zrównoważyć w sposób względny.
- źródła pokrycia deficytu - patrz ustawa
Skąd uchwalanie budżetu z deficytem?
Ścisłe określenie budzetu nie bardzo umozliwia państwu wpływanie na to, co dzieje się z gospodarką.
Deficyt - daje możliwość wpływu na gospodarke, rząd, gdy brak mu pieniędzy, może pieniądze pożyczyć (aby podwyższyć wynagrodzenie służbowe) to nakręca cały mechanizm (sklep - hurtownia - fabryka)
- Podwyżka dla pracowników
- obniżka stóp oprecentowań kredytowych
I Przyczyną planowania def. budżetowego jest możliwość wpływania przez państwo na gospodarke tak, aby ożywić
lub
II Przyczyna
Nie wszystkie wydatki pańśtwa mają zaspokoić nasze potrzeby. Aby pokryć niektóre wydatki publ. (np. wielkie budowy) można zaciągnąć zobowiązania
III Przyczyna
Zmuszenie dysponetow środków doch. do oszczędnego wydatkownia środków publ.
Art 8 - pożyczkowe potrzeby budżetu pańśtwa - są to pewne cele (powody) dla których państwo może zaciągnąć zobowiązanie finansowe
- zamknięty katalog potrzeb państwa
- zakaz zaciągania zobow. innych niż określonych w art 8
art 9
- od 1990 r. ---> permametny deficyt budżetowy
- mamy nawarstwienie zob. finansowych ---> powstaje dług publ.
Państwowy dług publiczny (dług publiczny) powstaje poprzez sumowanie się co roku kolejnych zobowiązań zaciągnietych na pokrycie pożyczkowych potrzeb budżetu państwa i jedn. sam. terytorialnego
- Dług publiczny jest najczęściej w walucie obcej
PKB - odstawowych mierników dochodu narodowego
DYSKONTO - nieczytelne...
Cała procedura obejmuje (od projektu ;|
4 etapy:
1.planowanie
2.wchwalanie
3.wykonywanie
4.sprawdzanie
PROJEKT
- M. Finansów przedstawia RM. Potrzebne informacje, propozycje wydatków, dochodu lub deficytu
- pierwsza sformalizowana czynność art 120 ust. 5
wydanie rozporządzenia (nota budzetowa) do dysponetów części
nieczytelne...tech. Wskazówki w opraciu o które dysponęci mają wykonać projekty swoich części budżetowych. Trafiają one do do Ministra Finansów żeby mógł zarządzić projekt ustawy budżetowej
- wskaźnik budżetowy (wielkość bieżących zadań) mnoży się przez normę? budzetową (koszt realizacji jedn. wskaźnika budżetowego, np. utrzymywanie jednego łóżka szpitalnego
- M.F. sporządza projekt i przedstawia go Radzie Ministrów
- R.M. Sporządza uchwałę - projekt ustawy, potem projekt przekazuje sie do Sejmu
- nie podlegają dochody i wydatki z art 121 ust. 2
nawiązanie od trójpodziału władzy Monteskiusza (pieniądze dają niezależność)
- przed wykonaniem trzeba budżet zaplanować (realizacja zasady uprzedności na etapie planowania)
- do 30.09 - tak samo w konstytucji, 3 m-ce przed rozpoczęciem kolejnego roku budżetowego R.M. musi przedstawić projekt Sejmowi
- art 219 ust. 3
PROWIZORIUM BUDŻETOWE - plan na okres krótszy niż rok, jest planem bardziej ogólnym. Uchwala się go w ważnych przypadkach, np. stan wojenny, wyjątkowy, wcześniejsze wybory, krach gospodarczy
- prace w komisjach
- w Polsce 3 czytania - głosowanie (większość wyższa)
- przedstawienie 30 dni (Senat)
- Prezydent (ma 21 na podpisanie)
- Senat ma 20 dni
- Prezydent 7 dni
- wystapienie M. Finansow - expose budżetowe
Na etapie uchwalania zasada uprzedności nie została zachowana (bo 31.01 dopiero zostanie uchwalona ustawa budżetowa, czyli wtedy juz się przecież rozpocznie nowy rok budżetowy) termin 4 m-ce
Poza tym 31.01 to nie jest data ostateczna. Prezydent posiada progroratywe do rozwiazania parlamentu, gdy parlament nie uchwali budżetu do końca stycznia, ale jest to uprawnienie fakultatywne.
Sytuacje, gdy do 1.01 nie ma ustawy budżetowej ani prowizorium - art 127. Obowiązują procedury tych ustaw (SKUTEK - Sejm musi dwa razy projektować i uchwalać).
ETAPY PROCESU BUDŻETOWANIA
Projektowanie budżetu
Rozpoczyna się od udzielenia M. Finansów, Radzie Ministrów ogólnych inf. dotyczących budżetu.
M. Finansów w drodze rozporządzenia ogłasza terminy do sporządzenia budżetu - NOTA BUDŻETOWA:
zawierana w wielkościach liczbowych:
wskaźniki budżetowe
normy budżetowe - dane muszą dotrzeć do jednostek organizacyjnych, które pozwolą stworzyć plan fin. tej jednostki.
- materiały do projektu ustawy budżetowej opracowują i przedstawiają M.F. dysponeci części budżetowych
- w rozporządzeniu M.F. ujmuje sposób, tryb i terminy opracowania materiałów:
planów rzeczowych? zadań realizowanych ze środkow budżetowych
projektów planów dochodów i wydatków poszczególnych części budżetowych
wzory formularzy
M. Finasów przedstawia R.M. projekt ustawy budżetowej na rok następny wraz z uzasadnieniem. Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej i wraz z uzasadnieniem przedstawia go Sejmowi do 30.09 roku poprzedzającego rok budżetowy.
Nie podlegają rokowaniom dochody i wydatki Kancelari Sejmu, Senatu, Prezydenta, Rządowej, SN, TK, KRSu itp. (zasada Monteskiuszowskiego trojpodziału władzy, pieniądze daja niezależność).
Do projektu ustawy budżetowej dołącza się uzasadnienie zawierające w szczególności:
głowne cele polityki społecznej i gospodarczej
prognozy PKB
poziom cen towarów
kursu walutowego
poziom zatrudnienia i bezrobocia
SPOSÓB SPORZĄDZANIA PROJEKTU BUDŻETU PAŃSTWA
NOTA BUDŻETOWA - projekty dysponetow części budżetu dotyczace swojej częsci budżetu. Trafiają do M.F. - „rokowania budżetowe” z dysponetami
projekt budżetu państwa przedkłada R.M. a RM? musi go uchwalic
uchwalony projekt przedstawia się Sejmowi do 30.09
3 czytania
Senat ma 20 dni od dnia przekazania ustawy budżetowej na uchawalenie poprawek. Prezydent podpisuje w ciagu 7 dni ustawe budżetową albo u. o prowizorium budżetowym przedstawiona przez Marszałka Sejmu.
PROROGACJA BUDŻETU - wykorzystanie zeszłorocznego budżetu jako projektu tegorocznego planu wydatków i dochodów, np. te same stawki na NFZ co zeszłoroczne
WSKAŹNIKI BUDŻETOWE - określają wielkość bieżących zadań budżetowych w danym roku (ilość, wielkość)
NORMA BUDŻETOWA - określa kwote bieżących wydatków budżetowych przypadającyh na jednosytke wskaźnika budżetowego (kwotowo)
BUDŻET JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
Zasada uprzedności jest realizowana na etapie projektownia ( nie jest na etapie wykonywania)
- rozbieżność terminów:
budżet państwa do 30.09 a budżet jednostki samorządu terytorialnego do 30.12 - bo państwo dokonuje subwencji ogólnych dla j.s.t
- przygotowanie projektu uchwały budzetowej należy do zarządu j.s.t
- projekt uchwały budżetowej wraz z objaśnieniami zarząd j.s.t przedstawia:
RIO (Regionalnej Izbie Obrachunkowej) celem zaopiniowania
oragnowi stanowiącemu j.s.t do dnia 15.11 roku poprzedzającego rok budżetowy
- uchwałę budżetową organ stanowiący j.s.t uchwala przed rozpoczęciem roku budżetowego, w szczególnych przypadkach - nie później niż do dnia 31.03 roku budżetowego
art. 183
- w przypadku nieuchwalenia uchwały budżetowej do 31.03, RIO w terminie do 30.04 roku budżetowego ustala budżet j.s.t. Gminia traci wpływ na budżet, RIO ustala m.in. potrzeby na realizacje zadań własnych nie zleconych.
PROWIZORIUM BUDŻETOWE - tylko, gdy budżet państwa został uchwalony w formie prowizorium.
art. 133,134
WYKONANIE
- W terminie 21 dni od dnia ogłoszenia ustawy budżetowej dysponęci części budżetowych przedstawiają M. Finansów szczegółowy plan dochodów i wydatków - dane z części budżetowej zwanych dalej „wkładem wykonwaczym”.
- Dysponęt części budżetowej, udzielając dotacji celowej jednostce sektora finansów publicznych zawiera umowę (określa wyskość dotacji, cel, termin wykorzystania - do 31.12 danego roku budżetowego.
Jednostki muszą prowadzić ewidencję księgową środków otrzymanych z dotacji oraz wydatków z tych środków.
- wszystkie komisje uczestniczą w trakcie projektowania
- klauzula generalna co do prowizorium budżetowego
dysponęci 1 i 2 stopnia mogą wydawać i przekazywać środki
KASOWA OBSŁUGA BUDŻETU
Zastosowanie bankowej obsługi budżetu - prowadzenie zasobów pieniężnych ---> przekazywanie środków
W Polsce obowiazuje tylko zewnętrzna obsługa przez NBP (tam jest rachunek bankowy budżetu). Po wejściu do strefy euro może sie to zmienić, np. jednostki budżetowe (ponieważ są budżetowane brutto) dzisiaj mają przymus prowadzenia rachunku bankowego przez NBP.
Rada Ministrów ma dyspozycje co do rezerw ogólnych.
Art 138
zasada dokonywania dochodów i wydatków zgodnie z harmonogramem
- || - - || - - ||- -|| - w sposób przemyślany
art 129
kryterium czasu - słłuży zapenieniu równowagi bieżącej budżetu (zabezpieczenie przed nierównowagą bieżącą)
- Isntytucja przeniesień - znamiona przeznaczeń środków budżetowych. Fukcja:
zwieksza elastyczność wykonywania budżetu (dostosowanie kwot wydatków do aktulanej sytuacji państwa, społeczno - gospodarczej) z drugiej strony nie moze prowadzić do destrukacji budżetu. Obwarowana jest szeregiem ograniczeń
- Przesniesienie (zmiana kwoty wydatku)
zmiany w toku wykonywania budżetu mogą mieć miejsca o obrębie tego samego budżetu albo mogą być uwarunkowane zmianami w innym budżecie.
Zmiany w tym samym budżecie - przeniesienie wydatków , źródło może znaleźć w zmiejszeniu innego wydatku lub rozdysponowanie rezerw.
Pomiędzy budżetami - źródłem są dotacje i subwencje
- Ograniczenie co do wielkości przeniesień (wiadomo że na poziomie paragrafów grupuje się już niewielkie kwoty).
Wyjatek od 148 ---> art 149!
„1. Prezes Rady Ministrów może, w razie zniesienia lub przekształcenia ministerstwa, w drodze rozporządzenia, dokonywać przeniesienia planowanych dochodów i wydatków budżetowych między częściami budżetu państwa, z zachowaniem przeznaczenia środków publicznych wynikającego z ustawy budżetowej.
2. Prezes Rady Ministrów w rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, może określić dla utworzonego lub przekształconego ministerstwa limity zatrudnienia i kwoty wynagrodzeń w podziale na części i działy budżetu państwa.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również w przypadku zniesienia lub przekształcenia, będących dysponentami części budżetowych, organów, urzędów i jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez Prezesa Rady Ministrów albo ministra.”
art 140 - przeniesienie między częściami (wyjątek od zasady, że można w/w dokonać tylko w obrębie działów). Jeśli chodzi o spłatę zob. państwowe.
Art 148 - ograniczenie co do przedmiotu
ust. 4 (źródłem jest rozdysponowanie rezerw)
art 133 ust. 1 - ograniczenie co do czasu (co do terminów doonywania przeniesień)
„1. Podziału rezerw celowych dokonuje, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, Minister Finansów w porozumieniu z właściwymi ministrami lub innymi dysponentami części budżetowych, nie później niż do dnia 15 października, z wyjątkiem rezerw, o których mowa w art. 102 ust. 2 pkt 2 i 3, oraz rezerw przeznaczonych na finansowanie zobowiązań Skarbu Państwa.”
art 188 - środki dotacji, subwencje - źródłem pokrycia są inne budżety
ust 2. art 188 - kompetencja - organy stanowiące
„2. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może upoważnić zarząd jednostki samorządu terytorialnego do:
1) dokonywania innych zmian w planie wydatków, z wyłączeniem przeniesień wydatków między działami;
2) przekazania niektórych uprawnień do dokonywania przeniesień planowanych wydatków innym jednostkom organizacyjnym jednostki samorządu terytorialnego;
3) przekazania uprawnień innym jednostkom organizacyjnym jednostki samorządu terytorialnego do zaciągania zobowiązań z tytułu umów, których realizacja w roku następnym jest niezbędna dla zapewnienia ciągłości działania jednostki i termin zapłaty upływa w roku następnym.”
Podsumowanie:
na czym polega przesniesienie
jaka jest funkcja dokonywania zmian w zakresie wydatków
elastyczność nie może powodować „bałaganu” - jest warunkiem ograniczajacym
rodzaje ograniczeń
ograniczenie wielkościowe (podziałki)
ograniczenie przedmiotowe (np. kwestia wynagrodzeń)
ograniczenie czasowe
od czego zależą kompetencje do dokonania przeniesień (od radzaju budżetu b. państwa/b. samorzadowe )
czy kompetencje zależą od podziałki klasyfikacji budżetowej (TAK, premier/dysponęci)
czy zależa od źródeł pokrycia (TAK, np. Rada Ministrów)
BLOKOWANIE WYDATKÓW
art 154, 155
Jeśli ktoś nie przestrzega zasad gospodarki finansowej
niegospodarnośc
nadmiar środków
doknanie przenieśień niezgodnie z ustawą
opóźnień w wykonywaniu zadań
- może być podjęta decyzja o blokowaniu planowanych wydatków budżetowych.
Art 154
„2. Blokowanie planowanych wydatków bud¿etowych oznacza okresowy lub obowiązujący do końca roku zakaz dysponowania częścią lub całością planowanych wydatków.
3. Decyzje o blokowaniu planowanych wydatków, w przypadkach określonych w ust. 1, podejmują:
1) Minister Finansów - w zakresie całego budżetu państwa, z wyłączeniem wydatków podmiotów, o których mowa w art. 121 ust. 2;
2) dysponenci części budżetowych - w zakresie ich części budżetu państwa.
4. O decyzjach, o których mowa w ust. 3 pkt 2, dysponenci części budżetowych niezwłocznie informują Ministra Finansów.
5. W decyzjach, o których mowa w ust. 3, może być zawarty wykaz wydatków, które nie mogą być dokonywane.
6. Minister Finansów, po uzyskaniu pozytywnej opinii sejmowej komisji właściwej do spraw budżetu, może utworzyć nową rezerwę celową i przenieść do tej rezerwy kwoty wydatków zablokowane na podstawie ust. 1 pkt 2 i 3.”
związek z art 192
„1. W przypadkach stwierdzenia okoliczności określonych w art. 154 ust. 1 zarząd jednostki samorządu terytorialnego może podjąć decyzję o blokowaniu planowanych wydatków budżetowych.
2. O podjętej decyzji zarząd jednostki samorządu terytorialnego zawiadamia organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego.
3. Zarząd jednostki samorządu terytorialnego może, po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji właściwej do spraw budżetu, przenieść zablokowane kwoty wydatków do rezerwy celowej, z tym że decyzje o przeznaczeniu tych środków podejmuje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego.
4. Rezerwa celowa, o której mowa w ust. 3, nie może być przeznaczona na finansowanie wynagrodzeń.”
Zasada unormowana w art 157:
obowiązek zwrócenia do budżetu kwot, które nie zostały zrealizowane z godnie z planem.
WYJĄTKI:
środki funduszy celowych nie podlegają
środki ze źródeł zagranicznych
środki zgromadzone na rachunku dochodów własnych jednostki budżetowej
Ograniczenie co do przedmiotu
np., nie wolno zmieniać wydatków na podwyższenie wynagrodzenia
zmiejszenie wydatków
rozdysponowanie rezerw
Ograniczenie co do wielkości
przeniesienia tylko między rozdziałami i paragrafami (nie między podziałkami wszystkimi)
Budżet samorządu -> przeniesienia (rezerwy) -> zarząd -> zmiejszenie wydatków - >organ stanowiący
- Blokowanie wydatków
- sprawozdawczość
- kontrola - M. Finansów
- RM - wykonanie (całkowita odpowiedzialność)
- art 226 Konstytucji
RM - sprawozdanie (do końca maja)
Parlament - 3 m-ce na uchwałę o udzieleniu absolutorium, RM za brak absolutorium ponosi odpowiedzialność polityczną. Niekiedy pojęcie absolutorium nie ma sensu (Konstytucja nie traktuje o rozwiązaniu RM). Parlament może podjąć uchwałe o votum nieufności.
JEDNOSTKA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
art 190
koniec marca sprawozdanie
jeśli brak absolutorium - ex lege rozwiązanie organów
Reasumując:
co do zasady budżety są autonomiczne (możliwe są jednak przepływy między budżetami)
w formie sprawozdania - zbiorcza informacja o wykonaniu budzetu j.s.t
Na etapie spraw. budżetowej istnieje wymóg zbiorczej informacji z wykonania budżetu przez samorząd. Pozwala to na ocenę gospodarki finansowej całego sektora finansów publicznych i jest elementem (jedynym) formalnego powiązania między budżetem państwa a budżetem samorządowym.
DOCHODY JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
Gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorianego.
Podstawowa jednostka: ogniowo w strukturze admisnistracji publicznej, zaspokojenie potrzeb społecznych
art 163 Konstytucji
„Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub
ustawy dla organów innych władz publicznych” czyli jeżeli ustawy szczególne inaczej nie stanowią, to dane zadanie mają wykonać j.s.t (tu gmina)
art 167 Konstytucji
„1. Jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych
odpowiednio do przypadających im zadań.
2. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są ich dochody własne oraz subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa.
3. Źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego są określone w ustawie.
4. Zmiany w zakresie zadań i kompetencji jednostek samorządu terytorialnego następują wraz z odpowiednimi zmianami w podziale dochodów publicznych.”
Jednostki samorządu terytorialnego otrzymują środki do wykonywania odpowiednich zadań (zadania własne i zlecone). Dlatego dochody własne, subwencje i dotacje (służa realizaji zadań zleconych) powinny służyć do uzupełnienia braków w dochodach własnych. Dochody, subwencje, dotacje sa obligacyjnymi dochodami j.s.t, fakultatywne ze źródeł zagranicznych.
Dochody własne gminy:
podatki
opłaty
z mienia
szczególne kategorie:
udziały w podatkach państw (udział - partycypowanie budżetu w dochodach innego budżetu)
-dochody własne gminy - tzw. podatki lokalne
- opłaty: skarbowa, targowa eksplatacyjna (tam gdzie są np. kopalnie na terenie gminy)
udział jednostki w:
- w podatku dochodowym od osób fizycznych
- w podatku dochodowym od osób prawbych (gmina - 7%, woj. - 16%, powiat - 1,5%)
Dochody własne nie sa do pokrywania wydatków stąd subwencje ogólne. Kryteria podziału subwencji ogólnej (Dysponenst - M. Finansów):
GMINA
część wyrównawcza
część równoważaca
część oświatowa
ad 1.
kwota podstawowa (art 29) - dla gminy, której pzoiom dochodu nie przekracza 92%, kryterium: poziom dochodów podatkowych
kwota uzupełniająca -gminy, których gęstość zaludnienia nie przekracza wartości z usatwy
Gdy gmina jest bardzo zamożna, dochód > 150% obowiązuje przekazania części do budżetu państwa (sytuacja wyjątkowa z punktu widzenia prawa). Z nadwyżki tworzy się CZĘŚCI RÓWNOWAŻĄCE SUBWENCJI OGÓLNEJ (z gminy do pańśtwa), kryteria:
wielkość wypł. podatku. mieszkaniowego
zaspokajnie potrzeb socjalnych
część wyrównawcza i równoważaca w powiecie i wojewodztwie!
Dochody jensostki samorzadu terytorialnego
dotacje celowe
subwencje ogólne (uzupełnienie)
dochody włąsne (wystarczające dla realizacji własnych zadań)
W rozumieniu ustawy dochodami własnymi jednostek samorządu terytorialnego są również udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz z podatku dochodowego od osób prawnych.
Dochody własne gminy:
podatki loklane (TYLKO nakładane przez gmine)
opłaty
dochody z mienia
inne (kary, spadki, darowizny, udział w podatkach osób fizicznych - art 4)
5% z tytułu realizacji zadań z zakresu administracji państwowej
Kwota przypadająca gminie z tytułu podatków dochodowych (art 4 ust. 2) od czego jest zależna? Od wielkości odprowadzonego od podatników podatków
Dochody własne nie są wytarczające w Polsce od zaspokojenia potrzeb, stąd subwencje ogólne (aby szczegółowo przeanalizować potrzeby, gęstość zaludnienia, bezrobocie, potrzeby).
Kto dysponuje przekazanymi środkami subwencji? - organ stanowiący a dysponent - dzieli,
Podział subwencji art 7
Subwencja ogólna składa się z części:
1) dla gmin:
a) wyrównawczej,
b) równoważącej;
2) dla powiatów:
a) wyrównawczej,
b) równoważącej;
3) dla województw:
a) wyrównawczej,
b) regionalnej;
4) oświatowej - dla gmin, powiatów i województw.
2. Jednostki samorządu terytorialnego dokonują, na zasadach określonych w ustawie, wpłat do budżetu państwa.
3. O przeznaczeniu środków otrzymanych z tytułu subwencji ogólnej decyduje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego.
Sumuje się dochody podatkowe gminy (od spadków, opłat) dzieli się przez liczbę mieszkańców. Tak wyliczony dochód zestawia się z dochodem średnim.Gmina otrzyma kwotę podstawową, której dochód nie przekracza 90%.
art 29
1. Gminy, w których wskaźnik G jest większy niż 150% wskaźnika Gg, dokonują wpłat do budżetu państwa, z przeznaczeniem na część równoważącą subwencji ogólnej dla gmin.
2. Kwotę rocznej wpłaty oblicza się mnożąc liczbę mieszkańców gminy przez kwotę wynoszącą:
1) 20% nadwyżki wskaźnika G ponad 150% wskaźnika Gg - dla gmin, w których wskaźnik G jest nie większy niż 200% wskaźnika Gg;
2) 10% wskaźnika Gg, powiększoną o 25% nadwyżki wskaźnika G ponad 200% wskaźnika Gg - dla gmin, w których wskaźnik G jest większy niż 200% i nie większy niż 300% wskaźnika Gg;
3) 35% wskaźnika Gg, powiększoną o 30% nadwyżki wskaźnika G ponad 300% wskaźnika Gg - dla gmin, w których wskaźnik G jest większy niż 300% wskaźnika Gg.
Z nadwyżki tworzy się część równoważącą.
art 21 ust.3
część równoważąca jest uzależniona od określonego poziomu realizacji zadań opieki społecznej. Część równoważąca = kwota podstawowa + kwota uzupełniająca (zależy od gęstości zaludnienia).
Art 28 ust 6
część oświatowa - kryteria podziału:
podział zależy ilości rodzaju szkół (także podział wykształcenia nauczycieli)
REASUMUJĄC:
1. podziału środków subwencji ogólnej decydują dysponęci cz. budżetowych
2. w/w uwzględniają kryteria:
poziom dochodów podatkowych
gęstość zamieszkania
ilość mieszkańców
zakres zadań z zakresu opieki społecznej
PKB na 1 mieszkańca
Wymóg przekazania nadwyżki dochodów własnych do budzetu państwa
DOTACJE (art 42)
Kryteria:
mozliwość pozyskiwania środków przez j.st na cele związane z realizacją zadań własnych. Możliwe dofinansowanie do 50% procent.
KONTRAKT WOJEWÓDZKI - umowa publiczo - prawna między j.s.t a RM w przedmiocie określenia zadań do realizacji i środków.
Dotacje celowe mogą być przekazane za (cele oświatowe, kulturalne). Max kwota - nie może przekroczyć 50%, a przyznanie dotacji na w/w cele ma charakter fakultatywny.
Art 144 ust. 1,3 (ustawa o finansach publicznych)
zwrot dotacji do 15.07, kiedy nie zostaną wykorzystane, gdy spóźnienie to odsetki od zaległości