Problem dyskryminacji przedstawicieli innych kultur (lub wyznań). Zanalizuj sposób jego przedstawiania i funkcję w wybranych tekstach kultury w tym literackich.
Szanowna komisjo!
Tematem mojego wystąpienia jest --> problem[Author:A] dyskryminacji przedstawicieli innych kultur i wyznań. Postaram się omówić to zagadnienie, analizując wybrane przykłady literackie i filmowe.
Dyskryminacja --> to[Author:A] forma wykluczenia społecznego, która najczęściej przejawia się gorszym traktowaniem danej osoby lub całej społeczności ze względu na jakąś konkretną cechę. Przyczyną dyskryminowania może być płeć, tożsamość seksualna, czy niepełnosprawność. Jednak najczęściej ludzie dyskryminowani są ze względu na swoje pochodzenie etniczne czy rasowe oraz przez odmienność kultury i religii. Problem dyskryminacji poruszany jest w wielu tekstach kultury. Kwestię tę przedstawiają zarówno dzieła literackie jak i filmowe. Twórcy różnych epok poruszają problem dyskryminowania w swoich dziełach. Autorzy takich utworów przedstawiają formy i okrucieństwo dyskryminacji po to, aby pokazać niesprawiedliwość takiego postępowania oraz tragiczne --> skutki gorszego traktowania ludzi[Author:A] , którzy wyznają odmienne poglądy, pochodzą z innego kraju lub inaczej wyglądają. Dyskryminacja jest ściśle związana z nietolerancją, a więc z brakiem chęci do zaakceptowania inności i różnic. Autorzy dzieł, w których poruszany jest problem dyskryminacji pragną uświadomić odbiorcy niesłuszność takiego postępowania i nauczyć go tolerancji.
Pierwszym utworem, który porusza problem dyskryminacji jest „ --> Mendel Gdański” [Author:A] autorstwa M. Konopnickiej. Utwór ten opisuje historię Żyda, mieszkającego w Warszawie. Mendel ma 67 lat i jest introligatorem, czyli zajmuje się oprawą książek. Staruszek wychowuje swojego wnuczka Kubusia, którego matka zmarła a o ojcu nic nie wiadomo. Mendel jest spokojnym i uczciwym człowiekiem, który prowadzi monotonny tryb życia. Wstaje wcześnie, żeby wyprawić wnuka do szkoły. Następnie zabiera się do pracy, którą codziennie przerywa sąsiadka, przynosząc skromny obiad. Mendel spożywa posiłek z Kubusiem. Potem chłopiec odrabia lekcje, a jego dziadek wraca do pracy. Introligator czuje się polakiem nie tylko dlatego, że mieszka w Polsce. Żyd jest bowiem patriotą, który całe życie poświęca ciężkiej pracy dla dobra ojczyzny. Wraz z innymi Polakami z bólem akceptuje niewole kraju. Uważa, że wspólne cierpienie łączy wszystkich obywateli, niezależnie od ich pochodzenia czy narodowości. Wszyscy razem się smucą i ubolewają nad losem ukochanej ojczyzny. Spokojne życie Mendla zostaje zniszczone przez niesprawiedliwe opinie na temat narodu żydowskiego. Polacy uważają, że Żydzi są oszustami i swój dobrobyt zawdzięczają nielegalnym działaniom. Ponadto Polacy zarzucają społeczności żydowskiej to, że rozmnaża się w bardzo szybkim tempie i zabiera Polakom miejsce do życia i pracy. Zarzuty są nieuzasadnione i bardzo krzywdzące, ale przyjmuje je coraz większa liczba osób. Te niesprawiedliwe plotki sprawiają, że młodzi, pijani ludzie niszczą żydowskie sklepy, napadają i biją niewinnych Żydów w całym mieście. Oprawcy docierają także na uliczkę, przy której mieszka --> Mendel. [Author:A] Wtedy on bohatersko staje w otwartym oknie swojego mieszkania, gdyż uważa, że nie ma się czego wstydzić i bać. Szanuje bowiem swoje pochodzenie, nie robi nikomu krzywdy i zawsze czyni wszystko dla dobra kraju. Odważny Żyd broni swojej godności, ale nie jest w stanie ocalić swojego wnuka. Mały Kubuś zostaje ciężko ranny, kiedy napastnicy trafiają go kamieniem. W obronie Żydów staje tylko jeden człowiek, student, który potępia zachowanie swoich rodaków i rozumie krzywdę starego introligatora. Wieczorem Mendel zachowuje się tak, jakby odprawiał żałobę. Staruszek stwierdza, że umarło w nim to, co uznawał za najcenniejsze przez całe życie, a mianowicie miłość do Warszawy. Jego cierpienie pogłębia fakt, że skrzywdzili go ludzie, których uważał za swoich rodaków, czyli braci. Mendel przekonuje się, że jest niepotrzebny, odrzucony i nieakceptowany przez ludzi, dla których pracował i wśród których upływało jego dotychczasowe życie. Maria Konopnicka przedstawia w utworze jeden z ważniejszych problemów epoki pozytywizmu, a mianowicie uznanie Żydów za pełnoprawnych obywateli państwa polskiego. Pisarka krytykuje nieuzasadnione napaści na ludzi tej narodowości. Zwraca także uwagę odbiorcy oraz całej opinii publicznej na problem asymilacji Żydów. Autorka pokazuje niesłuszność dyskryminacji poprzez pokazanie zgubnych jej skutków.
Kolejnym utworem, w którym widoczna jest dyskryminacja, jest powieść I. Kraszewskiego pt. „Chata za wsią”. Autor ukazuje w dziele negatywne nastawienie chłopów podolskich do ich romskich sąsiadów. Fabułę powieści stanowią tragiczne dzieje małżeństwa Cygana Tumrego i chłopki Motruny. Ojciec dziewczyny, mimo romskiego pochodzenia, nie zgadza się na związek córki z Cyganem. Motruna jednak kocha swojego wybranka i decyduje się na małżeństwo wbrew woli ojca. Lepiuk przeklina więc swoje dziecko, czego konsekwencją jest dyskryminacja młodego małżeństwa. Cała wieś odwraca się od nowożeńców, którzy są zdani tylko na siebie. Czują się wykluczeni ze społeczności, ale próbują walczyć o godne życie. Zacietrzewienie i upór doprowadzają Lepiuka do śmierci, ale to nie poprawia sytuacji jego córki. Przeciwko Motrunie stają nawet jej bracia. Tumry i Motruna są traktowani jak odmieńcy, a wiejska społeczność cały czas utrudnia im normalne funkcjonowanie. Młodzi żyją w skrajnej nędzy, co doskonale odzwierciedla opis ich biednej chaty. Tumry jest dobrym człowiekiem, który ciężko pracuje po to, żeby utrzymać swoją rodzinę, ale niestety nikt nie docenia jego pracowitości, gdyż postrzegany jest przez pryzmat swojego pochodzenia. Ocenę młodego Cygana chłopi opierają wyłącznie na stereotypach. Uważają, że Romowie z natury są złymi ludźmi a jedyne, co potrafią dobrze robić, to kłamać i oszukiwać. Niestety Tumry nie wytrzymuje napięcia i ciągłych szykan ze strony sąsiadów, dlatego postanawia skończyć swoją udrękę i odbiera sobie życie. Jednak nawet ta tragedia nie poprawia losu Motruny i jej córki. Chłopi są bowiem uparci i konsekwentni w swoich poglądach. Jednakże zakończenie utworu nie jest do końca pesymistyczne, gdyż okazuje się, że córka Motruny i Tumry, Marysia, jako przedstawicielka następnego pokolenia może liczyć na poprawę swojego losu. Problem dyskryminacji w powieści został ukazany w sposób realistyczny. Autor nie ubarwia swojej opowieści i pokazuje prawdziwą mentalność chłopów. Jednocześnie narrator opisuje dokładnie obyczaje romskie, które pozostają niezrozumiałe dla chłopów podolskich. Dzieło Kraszewskiego jest zatem powieścią ludową, która porusza trudny a zarazem delikatny temat skutków dyskryminacji i nietolerancji. Powieść jest więc naznaczona swoistym dydaktyzmem, który ma przestrzec odbiorców przed pochopnym ocenianiem ludzi, którzy mają inne pochodzenie etniczne. Okazuje się bowiem, że dyskryminacja staje się tragedią nie tylko dla dyskryminowanej osoby, ale także dla jej rodziny i całej społeczności. Przesłanie utworu ma także charakter uniwersalny, gdyż powieściowe wydarzenia oparte są na prawdziwej historii, ale ich aktualność widoczna jest aż do czasów współczesnych. Dziś bowiem mniejszość romska nadal dyskryminowana jest przez Polaków, gdyż wygodniej jest żyć w hermetycznie zamkniętej grupie.
Kolejnym utworem, w którym widoczny jest problem dyskryminacji jest dzieło J. Conrada pt. „Jądro ciemności”. Utwór ten stanowi ostrą krytykę imperialnych dążeń Europejczyków, gdyż ich działania związane były ze zniewalaniem ludzi z podbitych terenów. Potocznie kolonializm rozumiany jest jako proces opanowania i utrzymywania w stanie zależności obszarów słabiej rozwiniętych przez kraje lepiej rozwinięte, Autor ukazuje kolonizatorów jako ludzi chciwych, którzy myślą jedynie o własnym pożytku materialnym. Ludzie ci zapominają o podstawach człowieczeństwa. Kolonizatorzy uważają się za władców całego świata i nie mają żadnych oporów przed tym, aby wykorzystywać podbitą ludność. Murzyni są traktowani jak narzędzia do pracy. Nikt nie zwraca uwagi na ich emocje, bo uważa się, że dziki człowiek nie posiada duszy i własnej woli. Czarni ludzie ciężko pracują i nie mają prawa do skargi. Nikogo nie obchodzi ich ból fizyczny czy zmęczenie. Księgowy centralnej stacji handlowej uważa, że dzikich spotkało wielkie szczęście w postaci podboju, który jest równoznaczny z postępem cywilizacyjnym na podbitych terenach. Murzyni mimo wielkiego wycieńczenia nieludzkimi warunkami pracy i mieszkania, nie skarżą się. Wykonują wszystkie polecenia, gdyż wiedzą, że okazanie słabości sprawi, że zostaną odsunięci od pracy i skazani na powolną śmierć w skrajnej nędzy. Dobrym przykładem okrutnego dyskryminowania ludności murzyńskiej jest zachowanie Kurtza, który uważa siebie niemal za bóstwo. Karze się czcić tubylcom, a w zamian morduje ich w bestialski sposób. Dom Kurtza ogrodzony jest płotem, na który składają się pale z wbitymi na nie głowami zabitych murzynów. W ten sposób kolonizator pokazuje swoją potęgę i udziela przestrogi tym, którzy odważą się mu sprzeciwić. Utwór Conrada pokazuje, że dyskryminacja może przyjąć nieludzką postać, gdy jeden człowiek nie dostrzega już człowieczeństwa w drugim człowieku. Autor uświadamia odbiorcy jak podła może być ludzka natura i jak chęć zysku może zatrzeć poczucie moralności i zdrowy rozsądek.
Problem dyskryminacji jest także tematem dzieł filmowych. Przykładem tego jest doskonały film, w reżyserii Romana Polańskiego, pt. „Pianista”. Utwór ten pokazuje dyskryminowanie ludności żydowskiej przez niemieckiego okupanta. Bohaterem filmu jest Władysław Szpilman, Żyd polskiego pochodzenia. Mężczyzna jest utalentowanym pianistą i kompozytorem. Niestety wojna wpływa destrukcyjnie na jego życie. Jak każdy Żyd zostaje uznany za gorszego i nie może uniknąć prześladowań. Nie może także realizować swoich marzeń a jego życie stopniowo traci barwy i staje się walką o byt. Wszystko zaczyna się od momentu, kiedy Warszawa zostaje zajęta przez Niemców, którzy wprowadzają liczne restrykcje wobec ludności żydowskiej. Żydzi nie mogą wstępować do sklepów, kawiarni oraz innych miejsc publicznych. Osoby pochodzenia żydowskiego muszą nosić specjalne opaski na ramionach. Młody pianista i jego rodzina zostają pozbawieni środków do życia. Muszą sprzedać wszystkie wartościowe przedmioty, a w końcu także fortepian Szpilmana. Artysta i jego bliscy trafiają do getta, gdzie dyskryminacja przeradza się w nieludzkie okrucieństwo i agresję. Pianista cudem unika wywózki do obozu pracy, a następnie ucieka z getta. Polscy przyjaciele ukrywają Szpilmana. Znajduje schronienie w zrujnowanej willi, nieświadom tego, że mieści się tam główna kwatera wojsk niemieckich. Zostaje nakryty przez niemieckiego kapitana, który go przesłuchuje. Artyście udaje się wyjść z opresji dzięki talentowi, gdyż jego gra na fortepianie wzrusza kapitana. Szpilmanowi udaje się przeżyć wojnę i powoli odzyskuje spokój. Jednak przeżycia wojenne odciskają piętno na całym jego życiu. Film Polańskiego pokazuje okrucieństwo wynikające z dyskryminacji. Niemiecki okupant potraktował Żydów jak podludzi, którzy nie zasługują na szacunek, współczucie, a nawet na egzystowanie w świecie. Jednak okazuje się, że nie wszyscy dają się ponieść hitlerowskiej manipulacji. Niektórzy Niemcy pomagają Żydom i pragną ich ratować, ryzykując własne życie. Film nie unika drastycznych obrazów, przez co dokładnie pokazuje tragiczne skutki dyskryminacji. To dzieło filmowe silnie działa na emocje. Reżyser zamyka w filmowym obrazie całą prawdę holokaustu i stara się wyrazić to, czego język cywilizowanych ludzi do tej pory nie potrafi zrozumieć i nazwać. Film porusza niezwykle trudny, a nawet wstydliwy temat, gdyż holokaust oznacza nie tylko unicestwienie, lecz również niewyobrażalną mękę i upodlenie człowieka przez drugiego człowieka.
Z kolei w obrazie filmowym R. Nelsona ukazana zostaje brutalna dyskryminacja czerwonoskórych Indian przez białych mieszkańców Ameryki. Fabuła filmu opiera się na autentycznym wydarzeniu, a mianowicie opowiada o masakrze nad brzegiem Sand Creek. Z 9 listopada 1864 roku. Wtedy to pułk amerykańskiej kawalerii zamordował pół tysiąca Indian z plemienia Czejenów. Brutalność tego czynu podkreśla fakt, że zamordowane zostały także kobiety i bezbronne dzieci. Początkowo wydarzenie to zostaje uznane za wielki sukces armii amerykańskiej w walce z dzikimi, nieokrzesanymi Indianami. Refleksja nad skutkami masakry przychodzi później i wtedy również pojawia się wstyd. Jest to bowiem wydarzenie, o którym Ameryka chciałaby zapomnieć, ale o tym tragicznym dniu przypomina właśnie film pt. „Niebieski żołnierz”. Oś fabuły stanowi podróż szeregowca Honusa Genta i Kathy Maribel. Para podróżuje przez prerię po to, aby dotrzeć do amerykańskiej bazy. Po drodze muszą stawić czoła wielu przeszkodom i rozwiązać niejeden problem, co bardzo zbliża ich do siebie. Punktem kulminacyjnym filmu są drastyczne obrazy , które ukazują atak wojsk amerykańskich na wioskę pokojowo nastawionych Indian. Sceny filmowe są bardzo drastyczne i pokazują dokładnie całą brutalność zbrodni. Kolejne kadry wywołują coraz silniejsze emocje w odbiorcy. Reżyser odzwierciedla w ten sposób prawdziwe oblicze skutków dyskryminacji, jakiej dopuszcza się biały, cywilizowany człowiek wobec pogańskich, podobnych do zwierząt rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej. Film „Niebieski żołnierz” przez lata podlegał cenzurze, która usuwała drastyczne sceny, gdyż wywoływały one zarówno szok jak i oburzenie opinii publicznej. Jednak obecnie można go oglądać w pełnej wersji, chociaż Indianie nadal są dyskryminowani i żyją w rezerwatach. Oczywiście prawo amerykańskie zmienia się i czerwonoskórzy mieszkańcy kontynentu otrzymują nawet zadośćuczynienia za dawne krzywdy i prześladowania. Jednakże problem istniej nadal, bo Indianie traktowani są jako istoty gorsze od białych mieszkańców Ameryki. Film Nelsona porusza bardzo ważną kwestię, której Ameryka długo się wstydziła, a ukazanie dyskryminacji stało się weryfikatorem prawdy historycznej
--> Przedstawione przez mnie [Author:A] przykłady tekstów kultury w pełni potwierdzają tezę, że problem dyskryminacji ludzi odmiennych kultur, jest widoczny w dziełach literackich i filmowych różnych epok, a także we współczesnym świecie. Autorzy takich utworów pokazują, że dyskryminacja jest zjawiskiem negatywnym, związanym często z agresją i przemocą, które zawsze przynoszą czyjeś cierpienie, a często doprowadzają do tragedii. Pokazywanie problemu dyskryminacji przez teksty kultury, najczęściej ma cel dydaktyczny, uświadamiający. Jednocześnie także poruszanie takich kwestii przez dzieła literackie i firmowe pełni ważną rolę w wywołaniu dyskusji na ten temat przez opinię publiczną. Problem dyskryminacji dotyczy różnych narodowości i jest widoczny od starożytności aż po czasy nam współczesne. Dopóki ludzie nie przestaną myśleć hermetycznie, problem ten nie zniknie, a wręcz przeciwnie w przyszłości może się nasilić.
Dziękuję za wysłuchanie mojej prezentacji!
Pierwsze słowa wystąpienia, to słowa, w których mówimy o czym chcemy opowiadać!
Należy wyjaśnić słowo klucz - w tym wypadku „dyskryminacja”
Dydaktyczna forma tekstów literackich.
Mendel Gdański został wydany w 1890 roku w Przeglądzie Literackim.
Powstanie Mendla Gdańskiego częściowo inspirowała Eliza Orzeszkowa, która pisała do autorki w liście: czy prozą, czy wierszem, napisz jedną lub dziesięć kartek, słowo Twoje wiele zaważy, u wielu wiarę znajdzie, wiele uczuć wzbudzi, złych uśpi…
Dla udanego przemówienia najważniejsze są: dobry początek i dobry koniec. Z tego najlepiej zapamięta Cię widownia. Dlatego przyłóż się zwłaszcza do tych dwóch elementów.