Biomechanika
Temat: Zmiana funkcji mięśni po alloplastyce stawu biodrowego.
Alloplastyka stawu biodrowego jest to zabieg całkowitej wymiany stawu. W dzisiejszych czasach stosuje się głównie endoprotezoplastykę cementową i bezcementową. Różnica między tymi dwoma zabiegami polega na tym, że w endoprotezoplastyce cementowej zarówno główkę kości udowej jak i panewkę stawu biodrowego łączy się za pomocą cementu, natomiast w metodzie bezcementowej stosuje się implanty niecementowe. Pierwszy zabieg stosuje się głównie u osób starszych, o niewielkich potrzebach aktywności ruchowej, natomiast drugi, u osób młodych, o wysokim poziomie aktywności. Różnice występują także, w sposobie uruchamiania operowanego stawu. Ogólnie po użyciu protezy bezcementowej wszystkie czynności ruchowe są opóźniane. Wynika to z faktu, że cement nabiera pełnej wytrzymałości już po 15 minutach od wprowadzenia, natomiast w protezie bezcementowej początkowe zamocowanie nie pozwala na wytrzymywanie nacisku, staje się to możliwe dopiero po pewnym stopniu wrośnięcia okolicznych tkanek do otoczenia lub do wnętrza implantuj. Dlatego też po zastosowaniu protezy cementowej, pierwsze obciążanie kończyny operowanej następuje już po 3, 4 dobach po zabiegu. U pacjentów z protezą bezcementową, pionizacja następuje w podobnym czasie, lecz niemożliwe jest jakiekolwiek obciążanie operowanej kończyny, pacjent stawia tylko delikatnie palce na podłoże. Zarówno u jednej jak i u drugiej grupy pacjentów ważne są ćwiczenia oddechowo-krążeniowe, jak i ćw. izometryczne mięśni. Bardzo ważne jest przeciwdziałanie przukurczowi zgięciowemu w biodrze operowanym, który nie leczony będzie sprawiał duże trudności pacjentowi podczas reedukacji chodu.
Zmiana funkcji mięśni po alloplastyce stawu biodrowego dotyczy głównie mięśni zginaczy i odwodzicieli biodra. Do tej grupy należą mięśnie biodrowo-lędźwiowy i czworogłowy uda (oba są odpowiedzialne za zginanie biodra, przy czym przykurcz mięśnia czworogłowego będzie prowadził także do problemów z wykonywaniem ruchów w stawie kolanowym) oraz mięsień pośladkowy średni i naprężacz powięzi szerokiej (główne mięśnie odpowiedzialne za odwodzenie kończyny w stawie biodrowym). Obydwie grupy mięśni po zabiegu są osłabione, co więcej jeśli nie zaczniemy uruchamiać pacjenta jak najwcześniej po zabiegu, może wystąpić przykurcz zgięciowy. Dlatego tak ważne jest by jak najwcześniej zacząć ćwiczyć z pacjentem. Nieprawidłowe funkcjonowanie zginaczy i odwodzicieli biodra będzie miało później przełożenie na nieprawidłowy stereotyp chodu. Często spotykanym problemem jest chód Trendelenburga, czyli chód utykający, wynikający z osłabienia odwodzicieli biodra lub z różnicy między długością obydwu kończyn. Pozostawienie nierówności kończyn stwarza ruchy balansowania miednicy, jej pochylenie i wyrównawcze boczne skrzywienie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. Takie ustawienie powoduje wyrównanie talii i przykurcz biodrowo-lędźwiowy, niebezpieczny dla utrzymania pozycji wyprostnej i prawidłowego obciążania operowanej kończyny. Chód w takich przypadkach może być lekko utykający. Taki stan nie wpływa korzystnie na zwalczanie zaników mięśni i utrwala nieprawidłową sylwetkę. Bardzo przydatnym przyborem ortopedycznym, ułatwiającym usunięcie chodu utykającego jest laska trzymana w przeciwległej ręce, do stawu operowanego. Pomaga ona odbarczyć operowany staw i minimalizować siły działające na niego. Inną wadą chodu jest wykonywanie przez pacjenta dużego kroku nogą nieoperowaną, a krótkiego noga operowaną. Stara się on w ten sposób unikać wyprostu nogi operowanej, w której występuje przykurcz zgięciowy. Innym problemem związanym także z trudnością w prostowaniu biodra jest zginanie kolana w ostatniej fazie podporu. Ruch ten wiąże się ze zgięciem kolana i nadmiernym unoszeniem pięty w ostatniej fazie podparcia. Ostatnią z często spotykanych wad chodu jest zgięcie pacjenta w pasie ku przodowi w środkowej i późnej fazie podparcia. Również ten ruch ma zapobiec wyprostowi biodra.
Kamil Janik gr 20