Dieta o zwiększonej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych
celem diety jest zmniejszenie stężenia lipidów w surowicy krwi.
Stosujemy ją w hiperlipidemii(hipercholesterolemii, hipertriglicerydemii i hiperlipidemii mieszanej), w miażdżycy, w profilaktyce choroby niedokrwiennej serca.
W diecie tej ograniczamy spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych i częśćiowo zastępujemy je wielo- i jednonienasyconymi kwasami tłuszczowymi.
Tłuszcze w tej diecie dostarczają 25-30% dobowego zapotrzebowania energetycznego.
Istotny jest dobór tłuszczów i właściwe proporcje kwasów tłuszczowych
NKT 0,7 : WNKT 0,8 : JNKT 1,5
Uzyskanie odpowiedniego stosunku kwasów tłuszczowych wymaga uwzględnienia w diecie różnorodnych olejów zawierających wielo- i jednonasycone kwasy tłuszczowe oraz miękkich margaryn produkowanych z tych olejów.
Najmniej niekorzystnych dla zdrowia nasyconych kwasów tłuszczowych zawiera olej rzepakowy.
Oliwa z oliwek oraz olej rzepakowy zawierają największe ilości jednonasyconego kwasu oleinowego zmniejszającego stężenie cholersterolu LDL, nie zmniejsza on jednocześnie stężenia HDL.
Kwas linolowy oraz omega-6 zmniejszają cholesterol - występują w dużych ilościach w oleju słonecznikowym, sojowym, kukurydzianym
kwas alfa-linolenowy i omega-3 - znajdujące się w największych ilościach w olejach rzepakowym i sojowym
W diecie należy również uwzględnić tłuszcze ryb i ssaków morskich bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które zmniejszają stężenie trójglicerydów we krwi i działają przeciwkrzepliwie.
Jednocześnie z diety należy wyeliminować tłuszcze zwierzęce:smalec, słoninę, boczek, tłuste mięsa, tłuste wędliny, tłuste sery, tłusty drób.
Ograniczamy produkty bogate w cholesterol.Jego ilość nie powinna przekraczać 300mg, a w przypadku dużych stężeń tego składnika we krwi 200mg/dobę.
Wartość energetyczną dostosowujemy do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Białko zaleca się w normie fizjologicznej tj. 1G / kg mc i powinno ono pochodzić z chudych produktów zwierzęcych takich jak chudy drób, cielęcina, ryby zwłaszcza tłuste morskie, królik, chude twarogi, chude mleko i jego przetwory.
Węglowodany uzupełniają zapotrzebowanie energetyczne.
Ograniczeniu podlegają sacharoza i fruktoza, które zwiększają stężenie trójglicerydów we krwi oraz zwiększają syntezę lipoprotein VLDL w wątrobie.
Korzystnie na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi ma błonnik rozpuszczalny w wodzie-pektyny i żywice.
Ilość błonnika w diecie powinna wynosić 30-40g.
W przypadku gdy dieta ma być łatwostrawna warzywa i owoce będące źródłem błonnika należy spożywać gotowane, rozdrobnione, przecierane w postaci drobno startych surówek i soków a pieczywo gruboziarniste powinno się zastąpić jasnym.
Flawonoidy zawarte w warzywach i owocach mają działanie przeciwmiażdżycowe i antyagregacyjne.Oprócz witamin antyoksydacyjnych ważna jest odpowiednia ilość kwasu foliowego, witaminy B6 i B12.
Kwas foliowy chroni organizm przed nadmierną ilością homocysteiny, która gromadzi się we krwi i stanowi poważny czynnik rozwoju miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca.
W diecie należy ograniczyć sól kuchenną do 5 g/dobę oraz przyprawy i sosy z dodatkiem glutaminianu sodu gdyż nadmiar tego składnika zatrzymuje wodę i zwiększa ciśnienie krwi.
Zwiększyć natomiast należy podaż potasu, magnezu,wapnia i selenu.
Potas reg.czynność serca, magnez jest jednym z czynników niezbędnych do przyswajania potasu, bierze udział w procesach regulujących wytwarzanie cholesterolu w org. I zapobiega powstawaniu zakrzepów, chroni przed arytmią.Wapń warunkuje prawidłową pracę serca i mięśni, uczestniczy w mechanizmie krzepnięcia krwi.Selen wraz z witaminą E ochrania błony komórkowe przed toksycznymi nadtlenkami.
Produkty szczególnie zalecane w diecie ze względu na działanie przeciwmiażdżycowe, antyagregacyjne i hipotensyjne:
warzywa i owoce bogate w wit.C i beta karoten,flawonoidy
-b.dobrym źródłem są borówki i czarne porzeczki;
- grejpfruty zmniejszają stężenie cholesterolu- zawierają kwas galakturonowy rozpuszczający złogi w tętnicach, cofając nawet istniejące już zmiany miażdżycowe w tętnicach
- pomarańcze, mandarynki
- cebula(kwercetyna) i czosnek(ajoen) zawierają substancje o działaniu przeciwkrzepliwym oraz obniżającym ciśnienie krwi i cholesterol
-buraki (betaina i betacyjany) poprawiają krążenie
-seler obniża ciśnienie krwi
-suche strączkowe zmniejszają stężenie cholesterolu
-jabłka ze względu na dużą zawartość pektyn
-czerwone winogrona wytwarzają rostweratrol - zapobiega zlepianiu się płytek krwi
czarna herbata bogara jest w kwercetynę
zielona herbata obniża ciśnienie krwi, ma właściwości antyoksydacyjne
oleje
kukurydza
orzechy i nasiona
płatki owsiane
Techniki przygotowywania:
-gotowanie w wodzie
-gotowanie na parze
-duszenie bez obsmażania
-pieczenie w folii, w pergaminie, na ruszcie
Nie stosujemy zasmażek do podprawiania. Zagęszczamy zawiesiną z mąki i mleka.
Ciborowska