Cynamonowiec- Cinnamomum, drzewo lub wysoki krzew z rodzaju wawrzynowatych. Ok. 250 gat. W Pd- wsch Azji oraz Australii , dostarcza cennych surowców: drewna, kory (cynamon), olejku cynamonowego i kamforowego (kamforowiec), cynamonu dostarczają c. cejloński (c. verum z Cejlonu) i c. wonny (c. aromaticum, c. cassia) z Chin, oba gat uprawiane głównie w Pd- wsch Azji i Ameryce Pd. Drewno cynamonowca ma zastosowanie w meblarstwie i budownictwie okrętowym.
Cynamon pozyskiwany jest z korowiny wiecznie zielonego drzewa - cynamonowca cejlońskiego. Jego ojczyzną jest Cejlon, Brazylia, Jawa, uprawa rozprzestrzeniła się również w Chinach, na Borneo, Sumatrze i Mauritiusie i niemal w całym tropikalnym rejonie Azji. Od dawna cynamon był stosowany jako przyprawa, ale również w obrzędach kultowych. W średniowieczu sprowadzano go do Europy z Cejlonu. Handel cynamonem opanowywali kolejno Portugalczycy, Holendrzy i Anglicy, zależnie od tego, kto bezpośrednio panował nad tym obszarem. Cynamon odegrał też ważną rolę w historii Chin, Grecji i krajów arabskich. Jego stosowanie dokumentuje księga o roślinach cesarza Schen-Nung-Kwai, pochodząca z roku 2800 p. n. e.
Opis: Cynamonowiec cejlonski osiąga wysokość 6-12 m.
Uprawa: Cynamonowce uprawiane są na wielkich plantacjach. Przyprawę pozyskuje się z korowiny młodych pędów, najlepiej 2-3-letnich. Pędy te pozbawia się liści, oczyszcza, tnie na 20-centymetrowe kawałki. Z kawałków tych zdejmuje się korowinę, suszy ją na słońcu, następnie sortuje. Podczas suszenia cynamon uzyskuje swój charakterystyczny, brązowozłocisty kolor. Suszone kawałki zwijają się z obu stron, tworząc rodzaj podwójnych rurek.
Zawartość: Swój charakterystyczny zapach cynamon zawdzięcza 1 % olejku lotnego, zwanego cynamonowym, oraz innym składnikom, jak mannitol, garbniki, żywice, śluz i szczawian wapnia.
Działanie: Przyspiesza trawienie, wzmaga apetyt i wzmacnia żołądek.
Zastosowanie: Cynamon ma silny, aromatyczny zapach, w smaku jest ostry, korzenny, gorzkawy i słodki zarazem. Jako przyprawa dobrze harmonizuje z innymi ostrymi przyprawami. Cynamonem można przyprawiać wszystkie potrawy słodzone, np. zupy owocowe, kompoty, budynie, strudle owocowe, ciastka (zwłaszcza z owocami), jabłka pieczone, napoje mleczne, likiery, grog, poncz, wino grzane i niemal wszystkie rodzaje słodyczy. Są też zwolennicy kawy z cynamonem. Mniej popularne jest przyprawianie cynamonem farszu do drobiu. Cynamon jest też składnikiem mieszanki przyprawowej do mięsa z rusztu. Małą ilością można również doprawiać szynkę oraz przed smażeniem kotlety i bitki. Niektórzy smakosze przyprawiają małą ilością cynamonu gotowaną rybę, wołowinę czy wieprzowinę.
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Magnoliopsida Brongn., podklasa Magnoliidae Novák ex Takht., nadrząd Lauranae Takht., rząd wawrzynowce (Laurales Perleb), rodzina wawrzynowate (Lauraceae Juss.), plemię Cinnamomeae Nees., rodzaj cynamonowiec (Cinnamomum Schaeff.)[3].
Zastosowanie
Cynamon to popularna przyprawa kuchenna, którą otrzymuje się przede wszystkim z wysuszonej kory cynamonowca cejlońskiego (najbardziej ceniony) oraz wielu innych gatunków tego rodzaju (które rzadko są importowane do Europy, a mają znaczenie tylko dla kuchni regionalnej), a nawet innego rodzaju ("cynamon z Batawii" - ze strączyńca oraz "cynamon biały" z korzybiela). Występuje w dwóch postaciach, utarty na proszek lub w niewielkich, zwiniętych w rulonik kawałkach, ma kolor rdzawy i dzięki zawartemu w niej olejkowi cynamonowemu charakterystyczny słodkawo-korzenny, lekko piekący smak i silny aromat.
Cynamon używany jest do przyprawiania potraw słodkich z ryżu, pieczonych jabłek, wina grzanego i ponczu. Niewielkie ilości cynamonu służą do aromatyzowania gulaszu, baraniny, gotowanych ryb i szynki. Olejek cynamonowy ma działanie antyseptyczne.
Rośliny wymagające dużej wilgotności powietrza i dość ciężkich, zasobnych gleb gliniastych.
Cynamonowiec kamforowy, drzewo kamforowe, kamforowiec (Cinnamomum camphora Ness et Eberm.) - gatunek drzewa należący do rodziny wawrzynowatych (Lauraceae). Występuje w południowych Chinach, na Tajwanie i w Japonii oraz w Wietnamie. Gatunek długowieczny, żyje do 1000 lat.
Pokrój
Drzewo wysokości 50 m z masywnym pniem.
Brązowożółte, twarde, trwałe, nie podlega uszkodzeniom owadzim.
Skrętoległe, skórzaste, całobrzegie, długość do 10 cm, jajowate lub eliptyczne, błyszczące.
Niepozorne, żółtawe, o średnicy ok. 4 mm. Kwitnie od maja do lipca.
Pestkowiec kulisty, granatowy lub prawie czarny, o silnie pachnącym miąższu.
Zastosowanie
Roślina lecznicza: wytwarza olejek kamforowy, który stosuje się nie tylko w medycynie, ale i w przemyśle chemicznym (do wyrobu celuloidu, kauczuku, lakierów, bezdymnego prochu), przemyśle zbrojeniowym i perfumeryjnym.
Drewno służy do wyrobu mebli, galanterii drzewnej a także w budownictwie.
Znaczenie w kulturze
Znaczenie w hinduizmie
W hinduizmie cynamonowiec kamforowy symbolicznie reprezentuje boga Ćandrę. Jego znaczenie kultowe zostało objasnione w tekście Susrutasamhita. Sutry wspominają również o rutualnym spożywaniu soku tego drzewa[2].
Jest używany podczas hinduistycznej ceremonii ślubnych.
Cynamonowiec Kamforowy
Kamforowiec to wiecznie zielone drzewo osiągające wysokość 30 m. Należy do rodziny wawrzynowatych. Liście drzewa kamforowego osiągające do 10 cm długości, są skórzaste w dotyku, czerwonego koloru, które wraz ze starzeniem się zmieniają kolor na ciemno zielony. Kwiaty są żółtawe, małe i pachnące. Drzewo kamforowe kwitnie od maja do lipca. Owocem kamforowca są owalne, czerwone jagody.
Pachnące drewno kamforowca podróżowało po całym świecie pod postacią misternie wykonanych skrzyń, w których marynarze trzymali swoje ubrania. Twarde i wytrzymałe drewno, odporne na słone powietrze, odstraszało mole oraz większość innych owadów, i w ten sposób chroniło odzież wielu marynarzy. Najważniejszy składnik drzewa kamforowego znany pod nazwa chemiczną 2-bornanon, a prościej kamfora, to potencjalny środek chemiczny na odstraszanie moli.
Drzewo kamforowe pochodzi z obszarów wschodniej Azji. Osiąga wysokość 30 m, jest drzewem rozłożystym, wypełniającym powietrze słodkim zapachem w czasie sezonu kwitnięcia. Rośnie na wysokości pomiędzy 1200 m a 2100 m nad poziomem morza. Drzewo kamforowe uprawia się bardziej ze względu na jego skórzaste liście niż jego trwałe drewno. Gałęzie drzewa kamforowego uprawianego na plantacjach są regularnie podcinane, średnio 1.50 m do 1.80 m. Aromatyczne liście kamforowca są zbierane trzy do czterech razy w roku. Olej otrzymywany z liści jest destylowany i zamieniany w bezbarwne kryształki kamforowe, które następnie są wysyłane do wielu krajów na świecie. Olejek kamforowy znalazł zastosowanie nie tylko w lecznictwie. Jest używany również w przemyśle chemicznym do produkcji lakieru, kauczuku, czy bezdymnego prochu, jak również w przemyśle perfumeryjnym. Drewno kamforowca znalazło zastosowanie w produkcji bardzo mocnych mebli, używa się go także w budownictwie.
Niegdyś noszenie małej torebki wypełnionej kryształkami kamfory wokół szyji było ogólnym zwyczajem w walce z przeziębienie czy podobnymi dolegliwościami. Olejek kamforowy był używany w celu złagodzenia bólu siniaków, zwichnięć, zapaleń, podagry czy stawów z bólami reumatycznymi. Używano go również wewnętrznie w leczeniu stanów histerycznych, epilepsji, problemów z sercem. Na dodatek, opary powstałe z olejku kamforowego były stosowane w leczeniu astmy, zapalenia oskrzeli, rozedmy płuc oraz innych dolegliwości związanych z układem oddechowym.
Niemniej jednak nauka udowodniła, że długie wystawienie organizmu na opary z kamfory moze spowodować zatrucia, dlatego też medyczne zastosowanie kamfory w Stanach Zjednoczonych jest ograniczone do użycia lotionów w celu przyniesienia ulgi powierzchownym bólom oraz swędzeniom. Biały olejek kamforowy, z którego została usunięta substancja trująca, jest dodawany do niektórych kropli na kaszel, cukierków oraz łagodnych napojów bezalkoholowych.
Wśród nie medycznych produktów, do których produkcji używa się kamfory należą: różnego rodzaju dezodoranty, środki dezynfekujące, materiały wybuchowe, środki owadobójcze, rozpuszczalniki do farb, perfumy oraz mydła. Z drewna kamforowego produkuje się meble, od których z daleka trzymają się mole. Meble takie są bardzo kosztowne. Aromatyczny olejek z cynamonu, który jest głównym składnikiem w produkcji takich produktów jak mydło, płukanka do jamy ustnej, kadzidło czy pachnące świece, pochodzi od bliskiego kuzyna drzewa kamforowego - C.cassia. Cynamon, popularna przyprawa w naszych kuchniach, pochodzi z C.zeylanicum.