REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW
- najczęstsza choroba układowa o charakterze zapalnym
- dotyczy tkanki łącznej
- atakuje narząd ruchu
- może wystąpić w wielu miejscach gdzie jest dużo tkanki łącznej
- u każdego występuje inny przebieg choroby
- sama w sobie powoduje taki stan pacjenta, który prowadzi do skrajnego wyniszczenia organizmu
- prowadzi do zaburzeń krążeniowo- oddechowych
- predyspozycje genetyczne- częściej dotyka kobiet z jasną karnacją
- powstaje na skutek zaburzeń immunologicznych, reakcje zapalne na poziomie komórkowym
- choroba o przebiegu bardzo bolesnym, głównie bóle stawów w nocy (między godz. 3 a 5)
- w pierwszym okresie uderza mocno w psychikę pacjenta, narastające zachowania agresywne
- ruch w stanie zapalnym jest czynnikiem przeciwbólowym
Wczesne objawy RZS:
- w każdym wieku (najczęściej między 25-55r.ż)
- symetryczne obrzęki stawów (na początku śródręcznopaliczkowych, międzypaliczkowych bliższych, śródstopnopaliczkowych) i delikatny ból
- skóra staje się cieńsza, nadmiernie potliwa
- zaniki mięśni międzykostnych i glistowatych
- może atakować staw ramienny, biodrowy
- stopniowo obejmuje coraz więcej stawów
- zmiany postępują od stawów proksymalnych do dystalnych
- choroba przebiega z okresem zaostrzeń i cofnięcia choroby
- skóra staje się bardziej blada, podwyższenie temperatury, zarysy stawów się zacierają, zanik mięśni, zapalnie pochewek ścięgien, ścięgien, kaletek maziowych
- sztywność poranna stawów rąk i stóp
- rozpoczyna się od przekrwienia i obrzęków błony maziowej, powstaje wysięk w stawie i tkanka ziarninująca, która z czasem przekształca się w tkankę zbitą (łuszczkę)
- łuszczka zmniejsza ślizg
- dochodzi do przeciążeń więzadeł
- łuszczka potrafi osiągać duże rozmiary i zrastać się ze sobą, przez co dochodzi do zrośnięcia stawu (ankylozy)
- zniszczeniu ulegają chrząstki stawowe, zanikowi łąkotki
- dochodzi do wtórnych zmian zwyrodnieniowych, kość zaczyna trzeć o kość
- w okolicach przynasadowych zmniejsza się gęstość kości, na początku się rozciągają, ale potem grubieją i tracą elastyczność
- zmiany w obrębie kręgosłupa szyjnego, ziarnina niszczy staw, może uszkodzić się więzadło poprzeczne szyjne (?), może dojść do podwichnięcia
- guzki reumatoidalne w obrębie stawu łokciowego, kolanowego, nie ruszają się, są zrośnięte z kością
- zwiększa się przestrzeń między pochewką ścięgnistą, zrasta się i traci elastyczność, wytrzymałość i ulegają rozwarstwieniu
- zmiany w płucach, tkance opłucnej, osierdziu
Obraz choroby:
- sfera somatyczna:
- ręka reumatoidalna:
Deformacje stawów palców:
- palce butonierkowate- mięśnie prostowniki do paliczka pośredniego przebiegają poza osia, przewaga mięśni zginaczy
- palce łabędziej szyi- mięsnie zginacze przebiegają pod osią, przewaga siły prostowników
ulnaryzacja w stawach śródręcznopaliczkowych, podwichnięcia
ulnaryzacja stawów nadgarstka
w stawie łokciowym zwiększa się ciśnienie wewnątrz jamy stawowej, powstają zniekształcenia i ograniczenie ruchomości w pozycji zgięciowej
w stawie barkowym dochodzi do ograniczenia ruchów odwiedzenia, zginania, rotacji zewnętrznej
- noga:
aż u 70% pacjentów dochodzi do ograniczenia lokomocji
hallux- koślawość palucha, ustawiony jest pod palcami
odwrócenie łuku poprzecznego przedniego, łuk ten się obniża
stawy śródstopnopaliczkowe- deformacja, przez skórę przebija się kość
w stawie kolanowych dochodzi do wzrostu ciśnienia wewnątrzstawowego, pozycja rozluźniona to ok. 30st. Zgięcia- prowadzi do skrócenia ścięgien Achillesa
w stawie biodrowych dochodzi do zmian zwyrodnieniowych
Usprawnianie:
- obrzęk i niewielki ból na początku
krioterapia (ciekły azot -140st.C, zimnym powietrzem -20st.C
laser
UD 0,5-0,7W/cm3, f=80%
IR
Ćwiczenia czynne bez obciążenia, w pełnym zakresie
Mobilizacja, trakcja osiowo
Nie wolno wychładzać, przeciążać, używać siły
Basen- temp. wody ok.32st.C
- stan cięższy
Zaopatrzenie ortopedyczne
Ergonomia pomieszczeń
Pozycje złożeniowe (chodzi o zmiany pozycji)
Odleżyny:
I stopnia- zaczerwienienie
II stopnia- pęcherz surowiczy
II stopnia - pęcherz pęka, odsłania się tk. podskórna
IV stopnia- martwica
Materace przeciwodleżynowe - czynne- zmiennociśnieniowe i bierne- wypełnione np. gorczycą
Ważne jest utrzymanie ciągłości skóry
Biotron- wiązka światła spolaryzowanego
Biodoza- minimalna dawka jaką możemy zastosować. Do odleżyn stosujemy tylko 2 dawki
ZESZTYWNIAJĄCE ZAPALENIE STAWÓW KR ĘGOSŁUPA
CHOROBA BACHTEREWA
- częściej u mężczyzn
- choroba między 20-30 r.ż., pierwsze objawy prodromalne
- kobiety są nosicielami, a chorują mężczyźni
Objawy:
- sztywność stawów biodrowo- lędźwiowych
- sztywność odcinka lędźwiowego kręgosłupa
- ból w okolicy krzyżowej
- rozpoczyna się od zapalenia błony maziowej stawu krzyżowo- biodrowego
- dochodzi do całkowitego zesztywnienia kręgosłupa
- tworzy się kształt kija bambusowego
- zanik więzadeł, torebek stawowych, zaniku krążka międzystanowego, powstają osteofity, które przekształcają się syndezofity (połączenia trzonów kręgów)
- zaniki mięśniowe, pogłębienie kifozy, ustawienie łopatek w protrakcji, przykurcz mięśni piersiowych i zanik tych mięśni, skostnienie stawów międzyżebrowych, zanik funkcji klatki piersiowej
- przepona przyjmuje oddychanie
- zwiększenie kątów w okolicy odcinka szyjnego
- powstaje restrykcyjna niewydolność oddechowa (ograniczenie głębokiego wdechu)
- duży ból
- choroba na końcu jest czynna
- postać obwodowa- stawy kolan i łokcie
- postać … - stawy rąk i stóp
Rehabilitacja:
- utrzymać sprawność oddechową
- utrzymać pozycje wyprostną
- dobre jest leżenie przodem, bez poduszki
- masaż klatki piersiowej, ćwiczenia oddechowe
- woda 28-30 st.C
- symulator biegów narciarskich, wioślarz
- turystyka piesza
- mobilizacja stawów
- nie chodzić zbyt dużo pod górkę
FIZJOTERAPIA W REUMATOLOGII
WYKŁAD 22.11.2008r.
__________________________________________________________________________________
2
__________________________________________________________________________________
psarna@interia.pl