BIOETYKA

Moralność - zjawisko społeczne

Etyka - nauka o moralności

Cechy moralności:

• zjawisko społeczne

• zjawisko moralności w obrębie świadomości

• kategorie dobra i zła (czym jest dobro i zło)

• odzwierciedlenie w sferze czynów moralnych (sfera motywacji czy sfera skutku)

Komponenty zjawiska moralności:

1. Wartości moralne, zasady moralne

Wartości - coś cennego, coś co zaspokaja ludzkie potrzeby, są od nas niezależne, odkrywamy je, wartości się zmieniają, są zależne od różnych czynników socjologicznych, historycznych. Istnieją różne hierarchie aby móc powiedzieć, że należy uważać tą wartość niż ta niżej, która jest

Konflikt niewspółmiernej

• wartości odczuwane mają charakter osobisty

• wartości uznawane obowiązują w danej społeczności

Klasyczny podział wg Platona:

• wartość moralna - dobro

• wartości poznawcze - prawda

• wartości estetyczne - piękno

1. Normy moralne - odwołanie się od pewnych wartości, zadanie - strzec wartości

• nakazowe

• zakazowe

Klasyfikacja Marii Ostrowskiej

• normy tetyczne - odwołują się do autorytetu np bądź grzeczny, bo dostaniesz od mamy

• normy teleologiczne - w postaci celu oraz środki aby ten cel osiągnąć

• normy aksjologiczne - odwołuje się do wartości, normy moralne

czyny moralne (czyny → skutek)

oceny moralne (praktyka czyli to do czego zmierzamy, praktyka życia codziennego)

ETYKA - BADA

Trzy działy etyki:

1. opisowa - etiologia - ma charakter opisowy, bada z różnych punktów widzenia nie wartościuje jej, nie porównuje jej

2. normatywna - formuje się tutaj jasne wskazania, ma charakter subiektywny, zadaniem jej jest naświetlenie tego i powiedzieć co jest dobre a co złe

3. metaetyka - dystans w stosunku do etyki, badanie etyki, próba zbadania czy etyka jest nauk

Kierunki etyki moralnej:

1. eudajmonistyczna - Epikur, Hedonizm - przyjemność - szczęście jest najwyższą wartością

2. etyka perfekcjonalistyczna - doskonałość jednostki

Sytuacjonizm - dostosować normy moralne do sytuacji

1. egoistyczna - z natury jesteśmy samolubni

2. altruistyczna - człowiek z natury jest aniołem, a psuje do ustrój społeczny

1. indywidualistyczne - Sokrates pochylał się nad jednostką

2. społeczne

Podział ze względu na genezę źródła:

1. heteronomiczne - moralność wzięła się z zewnątrz, niezależnie od człowieka

2. autonomiczne - etyka jest dziełem człowieka, (Jakub Ruso), człowiek ustala pewne normy, zasady odwołujące się do pewnych wartości

BIOETYKA - NOWA DYSCYPLINA

Tomasz z Akwinu - rozważa problematykę definicji człowieka, samobójstwo, kara śmierci.

Tomasz Persiwal w roku 1803 - Medical etiks

Trzy zasady:

1. żyć godziwie

2. nie szkodzić drugiemu

3. oddawać wszystko innym

Przekazywać wiedzę i prawdę w sposób stopniowy krewnym a oni przekażą pacjentom

Lata 50 XX wieku - środki chemiczne antykowe?

59 - dziecko z probówki

Potler - zaproponował nazwę „bioetyki” 1970. „Bioetyka nauka o przetrwaniu”. Koncentrujemy się na zagadnieniach medycznych.

Bioetyka - wiedza normatywna obejmująca problematykę moralną wynikającą ze struktur związanych z rozwojem nauk medycznych.

Bioetyka próbuje nadążyć za rozwojem nauka medycznych lecz nie nadąża.

Sposoby uzasadniania norm bioetycznych

1. religijnie - odwołuje się do Boga jako dawcy życia

2. personalistyczne - dowołuje się do filozofii T. z Akwinu, człowiek jako persona, osoba, mówi się o godności życia

3. utylitarne - Piter Zinger - przedstawiciel rozpatruje czy jest to pozytywne czy nie np aborcja (jeśli coś jest pozytywne to godzimy się na to, jeżeli nie to zaprzeczamy).

Aborcja - terapeutyczna, eugeniczna, spontaniczna, humanitarna, psycho - społeczna .

1987 - 3 powody dla których można przeprowadzać aborcję:

1. zagrożenie życia matki

2. uszkodzony płód

3. ciąża jest wynikiem czyny karalnego (gwałt, kazirodztwo)

Trzy gatunki argumentów:

1. argumenty antropologiczne - czym jest człowiek, gdzie się zaczyna, w którym momencie się kończy

2. argumenty etyczne

3. argumenty psychospołeczne

Wartości - 2 strony sporu

• życia - optyka płodu (zwolennicy)

• wolności wyboru i jakości życia - optyka matki (przeciwnicy), nie życie samo w sobie jest wartością, lecz dobre życie

Kryterium autonomiczności płodu

Kryterium wytworzenia się układu nerwowego, warunkuje odczuwanie cierpienia, bólu powyżej 3-go miesiąca.

EUTANAZJA

Etyka sytuacyjna - zasady wg Fleczera

1. zasada pragmatyzmu - poszukiwania pożytku, korzyści z naszych działań żeby czyn był słuszny musi być skuteczny

2. zasada relatywizmu - zaprzeczenie obiektywizmowi, nie ma twardych reguł, dostosowanie reguł do sytuacji, nie używa się tu słów „nigdy” i „zawsze”

3. zasada personalizmu - kierowanie się dobrem osoby ludzkiej, nie zasady są ważne tylko ludzie są ważni.

Eutanazja - tanatos - śmierć, euto - dobra; dobra śmierć

• personalna - przeprowadza się na prośbę chorego lub rodziny

• legalna - przeprowadza się w danym kraju, kraj zezwala

• aktywna - podaje się środki z zamiarem śmierci

• pasywna - wyniszczająca chorobę, organizm jest słaby, zwiększa się dawkę leków, które zabijają

• zabójca i samobójca - chory sam przeprowadza

Warunki przeprowadzania eutanazji (w Polsce jest zabroniona)

1. pacjent musi być świadomy, przekonanie lekarza, że stan jego świadomości jest w normie

2. pacjent musi być poinformowany co do warunków przeprowadzenia eutanazji

3. nie może być decyzja podjęta pod wpływem chwili

4. cierpienie chorego musi być wyniszczające długotrwałe

5. zabieg nie powinien być przeprowadzony na podstawie jednego lekarza - musi być konsylium lekarzy

SPÓR - z jednej strony mamy normę „nie zabijaj” a z drugiej „nie powoduj cierpienia”

Człowiek ma prawo do godnej śmierci.

ZAGADNIENIA NA ZALICZENIE

1. Moralność, co to jest, normy, oceny

2. Etyka - podział etyki (opisowa, normatywna)

3. podział etyki normatywnej

4. definicja bioetyki oraz sposoby uzasadnienia norm w bioetyce

5. Aborcja - definicja, klasyfikacja, argumenty natury etycznej, antropologicznej, za i przeciw

6. eutanazja - definicje, klasyfikacja, argumenty, za i przeciw

7. problem klonowania, inżynieria genetyczna, transplantologia, kara śmierci.

Transplantacja organów - dzielimy na:

• allogeniczną - przebiega w ramach tego samego gatunku

• klenogeniczną - mają charakter międzygatunkowy (mało skuteczny)

Dylematy moralne - dużo oczekujących a mała liczba organów

• deontologiczne - odczuwanie obowiązku moralnego

• utylitarystyczne - ludzie postępują albo w taki sposób albo w taki sposób

Klonowanie - produkcja organów o tym samym pochodzeniu genetycznym.

• metoda przeszczepiania jąder

• metoda bliźniacza

Dwa rodzaje klonowania:

• reprodukcyjne (potępione) - problem tożsamości, jego praw, jego krewniaczości (prawo do dziedziczenia majątku kwestia duszy, kwestie społeczne)

• terapeutyczne - klonowanie części ciała, organów

Inżynieria genetyczna - manipulacja genetyczna

1. terapeutyczna

• somatyczna - zastąpienie genu w komórce somatycznej

• rozrodcza - dotyczy gamet i zygot

2. meterapeutyczna - eksperymentalna

eugemika - polepszenie populacji pod względem genetycznym

Sztuczne zapłodnienie - dzieli się na:

• homogeniczne

• heterogeniczne - wynika z udziału osoby trzeciej, trzecia osoba daje materiał genetyczny

Kara śmierci (w Polsce nie jest stosowana od 1988r)

Warunki skazania na śmierć:

1. udowodnić trzeba winę

2. musi istnieć pewność, że nie nastąpi resocjalizacja danego osobnika

Przyczyny przestępstw:

• biologiczne (geny)

• psychologiczne (trauma z dzieciństwa)

• kulturowe

Argumenty „za”

• eliminacja trwała w przypadku złoczyńcy nierokującego

• koszty utrzymania takiego złoczyńcy

• kwestia sprawiedliwości „oko za oko”

Argumenty „przeciw”

• akt zemsty - bez elementu emocjonalności

• kwestia utrzymania złoczyńcy przy życiu i kosztów z tym związanych, w krajach demokratycznych nie powinna być ta kwestia poruszona

• problem wykonawcy „kata”.

---