Przesłanie strategiczne Jana Nowaka Jeziorańskiego. :
-Własny potencjał obronny połączony z układamy sojuszniczymi zapewniający odstraszenie potencjalnych przeciwników oraz „przekonanie” ich ze potencjalna agresja będzie zbyt kosztowna i nieopłacalna.
-Pokój wewnętrzny, zapewniający obronę konstytucyjnego porządku prawnego przed próbami obalenia go siłą, przed zamachem stanu, wybuchem konfliktu społecznego albo atakami terrorystycznymi. Utrzymanie wewnętrznej stabilności jest podstawowym zadaniem państwa. Zachowanie ustroju demokratycznego jest warunkiem przynależności do rodziny narodów złączonych solidną obroną wspólnych wartości.
-Polska ma liczne problemy wewnętrzne, min. Bezrobocie jednak wejście do NATO „wyciągnęło” ją z geopolitycznego położenia między dwóch gigantów jakimi są Rosja i Niemcy.
-Nie można przyjąć ze obecny układ sił się nie zmieni a NATO zapewni nam wsparcie w każdej sytuacji. (przyszłość jest zmienna i nieprzewidywalna : p )
-Plany obronny muszą przyjąć NAJGORSZE ewentualności, w tym te ze NATO i sojuszniczy nie będą nam w stanie pomóc.
-Uzyskanie skutecznej pomocy wymaga od ofiary agresji działań opóźniających i kontynuowania walki po zajęciu terytorium. Jeśli te działania zawiodą, sojusznicy mogą uznać — podobnie jak się to stało w 1939 roku, że sprzymierzeniec już nie istnieje, a pomoc jest bezprzedmiotowa
-W erze broni nuklearnej pokój i bezpieczeństwo opierają się na równowadze lęku przed użyciem masowych środków zniszczenia, czyli na pewności wzajemnego zniszczenia. Ten, kto pierwszy znajdzie się w posiadaniu środków zdolnych do zniszczenia w przestrzeni pocisków balistycznych, będzie mógł dyktować warunki pokoju
- Jeżeli obronna strategia dla Polski nie ma się opierać wyłącznie na sojuszach wojskowych, powinna brać pod uwagę osiągnięcia słabszych krajów stawiających skuteczny, a nawet zwycięski opór wielokrotnie silniejszemu przeciwnikowi. Pokazują one, że zajęcie terytorium nie jest równoznaczne z możliwościami utrzymania kontroli nad nim w ciągu dłuższego czasu.
-Obrona terytorialna jest formą powszechnego udziału ludności cywilnej w obronie własnego rejonu. Pozwała na pełne wykorzystanie ducha walki, lokalnego patriotyzmu i gotowości do samoobrony potencjału ludzkiego.
-Bezpieczeństwo państwa nie będzie odpowiadało podstawowym kryteriom, jeżeli myśl strategiczna nie wyciągnie wniosków z doświadczeń zarówno dalekiej, jak i bliskiej przyszłości oraz przemian technicznych i realistycznej wizji przyszłego konfliktu zbrojnego.
-Stany Zjednoczone mogą się dziś obyć bez Europy w działaniach prowadzonych poza obszarem NATO, ale potrzebują NATO jako wiązadła politycznego, które zapewnia spokój i bazę działania na kontynencie europejskim. A mocarstwa europejskie nie mają ochoty pozbywać się amerykańskiego parasola obronnego i brać na swoje barki całego ciężaru obrony, który dziś w znacznej części spada na Amerykanów.
-W interesie swojego bezpieczeństwa Polska musi dbać nie tylko o swoją pozycję w NATO, ale także o równoległe umacnianie bilateralnych stosunków ze Stanami Zjednoczonymi.
-Polska polityka zagraniczna, kierując się niczym innym, jak tylko własną racją stanu, powinna być proamerykańska, ale równocześnie niezależna.
Brzezińskiego
-Polska jest kluczem do upadku komunizmu.
-Nawet niewielka demokratyzacja komunizmu doprowadzi do jego upadku.
-Sojusz z Ameryką jest bardzo ważny dla polskich interesów narodowych, bo takie są realia polskiej geopolityki. Jednak miejsce Polski jest w Europie.
-Polska nie jest krajem strategicznym dla USA a jedynie państwem o znaczeniu regionalnym, Polska nie powinna we wszystkim popierać USA i realizować własną politykę i interes narodowy.
-Sytuacja w Polsce ma kluczowe znaczenie dla stabilności w Europie Centralnej, a stabilność w Europie Centralnej to podstawa stosunków Wschód - Zachód, czyli stosunków radziecko - amerykańskich. (trochę już nieaktualne)
-Kluczowym elementem polskiej strategii państwowej musi być dążenie do prawdziwego pojednania między Polską a Rosją.
-Najważniejsze interesy strategiczne Polski to : Dobre stosunki z Niemcami, Przymierze z Rosją oparte na wspólnych interesach geopolitycznych które zniechęcało by Rosje do porozumienia z Niemcami, stabilizację w Europie Środkowo wschodniej bez elementów polityki zachodniej wymierzonej w Rosję.
-Zimna wojna skończy się, zatem wtedy, gdy ustalony będzie termin rozebrania muru berlińskiego.
-W nastającej właśnie epoce organicznej polityki światowej bardziej prawdopodobne jest, że główne zagrożenia bezpieczeństwa będą miały swe źródło wewnątrz państw, czy to w wyniku konfliktów cywilnych, czy też większego zaawansowania technologicznego aktów terrorystycznych.
-W takiej globalnej strukturze bezpieczeństwa Ameryka - nawet przy zmniejszonej obecności wojskowej za granicą - pozostanie głównym źródłem odstraszania nuklearnego i ostatecznym gwarantem, iż każdy zamach na stabilność systemu spotka się z odwetem dominującej koalicji.
-Dla Polski korzystne jest to samo, co jest korzystne dla świata, Europy, Ameryki - pluralizacja Związku Sowieckiego, czyli przemiana istoty Związku Sowieckiego w coś zasadniczo odmiennego - powstanie konfederacji, ligi republik, rodzaj stowarzyszenia niektórych republik w dziedzinie gospodarczej...To nie jest to samo, co rozczłonkowanie czy stawianie na rozbicie i wspieranie konfliktów. Nie sądzę, bowiem, by to ostatnie było w interesie Europy i Polski.
-Nacjonalistyczna Rosja, ożywiona nowym instynktem imperialnym, a zatem skłócona z sąsiadami, stałaby się siłą niszczącą, powodując zwiększenie niestabilności świata , coraz mniej zdolnego do panowania nad swym losem.
-Dla bezpieczeństwa Europy kluczowe znaczenie ma utrzymanie obecności amerykańskiej w Europie.
-Zarówno w dziedzinie bezpieczeństwa, jak i w innych, musimy tworzyć powiązania z Rosją.
-W sposób odpowiedzialny, konstruktywny, ale uwzględniający czynnik geopolityczny, musimy dążyć do uzyskania gwarancji, że na obszarze byłego Związku Sowieckiego nie dojdzie do rekonstrukcji imperium, bo to stanowiłoby groźbę zarówno dla bezpieczeństwa europejskiego, jak i śmiertelne zagrożenie dla przyszłości demokracji w Rosji.
-Głównym celem realistycznej i długoterminowej wielkiej strategii powinna być konsolidacja pluralizmu geopolitycznego na obszarze byłego Związku Sowieckiego.
-Europa po zimnowojenna nie urzeczywistni się bez głębokiego i wszechstronnego pojednania pomiędzy Niemcami a Polską.
-Głównym kierunkiem strategicznym Polski musi być pogłębianie więzi politycznej ze Stanami Zjednoczonymi i Niemcami.
-W interesie Polski jest rozwijanie dobrych stosunków z Rosją. Polska nie powinna angażować się w konflikty Rosji z byłymi republikami.
-Niezależność Ukrainy jest dla Polski strategicznym odpowiednikiem integracji Niemiec z Europą.
-Eurazja pozostaje główną geopolityczną szachownicą, dlatego nie można prowadzić innej polityki wobec Europy, a innej wobec Azji.
-Status Ameryki jako głównego światowego mocarstwa jeszcze długo nie będzie kwestionowany przez pojedynczego pretendenta.
-Dążenie Europy do jedności może się urzeczywistnić tylko wówczas, jeśli Europa będzie inspirowana, a czasem nawet popychana, przez Stany Zjednoczone.
-Europa jest głównym geopolitycznym przyczółkiem Ameryki w Eurazji.
-Rola Rosji w Europie w dalszej perspektywie będzie jednak zależeć od jej samookreślenia.
-Chociaż Chiny stają się dominującą, to jeszcze przez długi czas nie jest prawdopodobne, aby stały się globalną siłą.
-Zdezorientowana Japonia, zwracająca się w stronę remilitaryzacji lub samodzielnego ułożenia stosunków z Chinami, mogłaby położyć kres amerykańskim wpływom w Azji i na Pacyfiku, wykluczając stworzenie stabilnego trójstronnego układu dla Ameryki, Japonii i Chin.
-Dwa układy stosunków są ważniejsze od wszystkich innych. To, moim zdaniem, stosunki między Ameryką i Europą oraz między Ameryką i Chinami. Każdy z nich oddziałuje na inne stosunki. Stosunki Ameryki z Europą będą mieć znaczący wpływ na stosunki Ameryki i Europy z Rosją i, oczywiście, Rosji z Europą i Ameryką. Stosunki Ameryki z Europą będą mieć również największe znaczenie dla rozwoju sytuacji na Bliskim Wschodzie i w Zatoce Perskiej. Stosunki Ameryki z Chinami będą mieć znaczący wpływ na stosunki Ameryki i Chin z Rosją i wpływać na stosunki Rosji z Ameryką i z Chinami. Wpłyną też znacznie na stosunki i rolę, jaką na scenie światowej będzie odgrywać Japonia.
-Aby być partnerem Ameryki, Europa musi się zjednoczyć.
-Terroryzm jest wojną polityczną.
-Siłą napędową terroryzmu nie jest religia jako taka, ale gorycz politycznych porażek, determinowana często przez fanatyzm religijny.
-Zasadniczy dylemat stojący przed Polska wynika z tego, że stare, historyczne zagrożenia, aczkolwiek zanikające, przynajmniej częściowo jeszcze istnieją, mimo że nowe realia w dziedzinie bezpieczeństwa światowego stają się dla Polski decydujące. Stare zagrożenia są boleśnie pamiętne. Przez ostatnie 300 lat na terenie Polski nie było obcych, przeważnie wrogich sił zbrojnych, przez jedyne 30 lat.
-Dziś połowa dawnych zagrożeń nie istnieje. Niemcy cechuje integracja w NATO i Unii Europejskiej. Ameryka jest zasadniczym protektorem tego układu. Na południu oraz na północy sąsiadują przyjazne, ale słabsze państwa. Sytuacja jest bardziej skomplikowana na Wschodzie. Ulega w zasadzie stałej poprawie, ale nie można jeszcze wykluczyć całkowicie, na zawsze, nowego zagrożenia. Rosja jest militarnie groźniejsza od Polski i ma odskocznię geopolityczną w postaci Białorusi, która może być wykorzystana dla Polski w sposób realnie groźny. Ukraina, Polsce przyjazna i zmierzająca w kierunku NATO i Europy, być może jest militarnie silniejsza, co mogłoby też przemienić się w zagrożenie w wypadku, na szczęście nie bardzo prawdopodobnym, zasadniczej zmiany w jej polityce i orientacji.
-Powyższe, jedynie potencjalne zagrożenia koegzystują z nowymi realiami światowymi. A przede wszystkim istnienie jednego supermocarstwa, które jest bezpośrednio powiązane z Europą przez sojusz atlantycki. W ten sposób również, sojusznicze powiązanie Polski z Ameryką ma dla niej przełomowe znaczenie. Stwierdzić można, że, przez co najmniej następne 20 lat obecna wyjątkowa pozycja Ameryki w świecie nie tylko się utrzyma, ale prawdopodobnie szala potęgi będzie się jeszcze bardziej przechylać na jej korzyść. Rywali w tym okresie nie widać.
-W tej sytuacji największym potencjalnym, choć obecnie bardzo mało prawdopodobnym zagrożeniem dla Polski byłby konflikt militarny, politycznie niejasny, z sąsiadem wschodnim. Potencjalny agresor zrobi wszystko, by uniknąć reakcji sojuszu, szczególnie Ameryki. Jakakolwiek akcja zaczepna skierowana przeciwko Polsce, byłaby podjęta prawdopodobnie w sposób, który nie będzie natychmiast całkiem jasny dla sojuszu, dla świata. Nie będzie do końca wiadomo, kto jest ofiarą agresji, a kto jest agresorem. I dlatego też nie można w każdym scenariuszu liczyć na automatyczną i natychmiastową reakcję sojuszników, mimo zasadniczej wiarygodności sojuszu.
-Polska musi, więc dysponować siłami zbrojnymi również zdolnymi do samotnego, ale politycznie efektywnego oporu. Nie próby obronnej całej granicy, jak w roku 1939, ale obrony bazującej: po pierwsze na zawodowych mobilnych jednostkach o dużej sile ogniowej, nękających przeciwnika; po drugie: na kilku z góry wybranych miejskich ośrodkach trwałego oporu, przygotowanych na ciężkie walki uliczne. I po trzecie: na grupach dywersyjnych obrony terytorialnej. Mówiąc w przenośni, obecna koncepcja obronna oparta powinna być na wilkach, na jeżach i na osach. Wilki gryzą, jeże kłują, a osy kąsają. Obecnie w atlantyckiej Europie krwawy konflikt tego rodzaju, nawet, jeśli z początku oceniamy jako po litycznie niejasny, nie byłby tolerowany dłużej niż przez kilka tygodni, ale jedynie w wypadku jego trwania.
-Polskie siły zbrojne jednocześnie muszą się zakorzenić w sposób politycznie dla Polski korzystny w nowych realiach geostrategicznych, o których już mówiłem. Z powyższego wynikają dwa końcowe wnioski dla Polski. Po pierwsze: po wejściu do Unii Europejskiej Polska powinna unikać, w sposób ostrożny, by nie zrażać Francji, a w szczególności Niemiec, zaangażowania się w próby budowania osobnej, tzw. autonomicznej europejskiej siły militarnej, bo przewidzieć można, że próby tego rodzaju większymi rezultatami i tak się nie zakończą, natomiast mogą się przyczynić do rozluźnienia powiązań amerykańsko-europejskich. W interesie Polski leży wzmocnienie udziału Europy w szerszych działaniach NATO, w rejonach świata o wzajemnym, strategicznym znaczeniu i dla Europy, i dla Ameryki. Jak np. na Bliskim Wschodzie lub na Kaukazie. Większy wkład Europy w tego rodzaju działania polskie może się z czasem przyczynić do zmniejszenia obecnie rosnącej różnicy między potencjałem wojennym Ameryki a Europy. Po drugie: Polska powinna wyłonić większą, wyborową jednostkę, gotową do całkowicie interoperacyjnego, bojowego współdziałania na szczeblu techniki wojennej, jak i kadry oficerskiej i podoficerskiej, z większymi jednostkami amerykańskimi, co dałoby Polsce możliwość bezpośredniego współudziału w akcjach zbrojnych Stanów Zjednoczonych, nawet poza natowskich, jednocześnie stymulując bardziej integralne powiązania strategiczne między Stanami Zjednoczonymi a Polską.