Temat 9-10 / ISPS

MIĘDZYNARODOWY KODEKS OCHRONY STATKÓW I PORTÓW (the International Ship and Port Facility Security Code) - SOLAS 74 Rozdział XI-2 - Kodeks ISPS.

Wydarzenia z 11 września 2001 i liczne ataki na statki sprawiły, że społeczność międzynarodowa na Konferencji Rządów będących Stronami Konwencji SOLAS 74 wprowadziła w grudniu 2002 r poprawki do rozdziału XI Konwencji SOLAS.

Od 1 lipca 2002 roku wprowadzany sukcesywnie do 2006 roku ( w chwili obecnej wszystkie statki) o pojemności brutto 300 ton (każdy pasażerski) i większej odbywające podróże międzynarodowe, są wyposażone w AIS ( system automatycznej identyfikacji statku).

Od 1 lipca 2004 roku:

• Numer identyfikacyjny statku powinien być zaznaczony trwale na burcie statku w widocznym miejscu na rufie, lub po obu stronach kadłuba lub nadbudówki oraz w siłowni na grodzi poprzecznej - statki pasażerskie o pojemności brutto powyżej 100 ton i większe oraz statki towarowe o pojemności brutto 300 ton i większej.

• Ciągły skrótowy zapis historii statku (podstawowe informacje ostatku, jego armatorze/operatorze, towarzystwie klasyfikacyjnym oraz o Administracji lub działającej w jej imieniu Organizacji, która wystawiła certyfikaty związane z Kodeksem ISM i Kodeksem ISPS) - wszystkie statki pasażerskie i towarowe o pojemności brutto 500 ton i większej. Zapis ten jest wydawany przez Administracje morskie.

• Instalowanie Systemu o zaistnieniu zagrożenia na statku ( ship security alert system - SSAS) - w chwili obecnej obowiązuje już wszystkie statki.

Nowe wymagania dotyczące statków, armatorów/operatorów i portów - stanowią ramy na podstawie, których załogi statków oraz portów maga współpracować przy wykrywaniu zagrożeń i zapobieganiu aktom morskiego terroryzmu.

• Część A - wymagania

• Część B - wytyczne do wprowadzenia tych wymagań.

Dotyczy statków uprawiających żeglugę międzynarodową:

• Wszystkie statki pasażerskie, w tym jednostki szybkie,

• Statki towarowe o pojemności brutto 500 ton i większej,

• Platformy wiertnicze.

Rodzaje potencjalnych zagrożeń:

• Piractwo i ataki z użyciem broni,

• Terroryzm,

• Sabotaż,

• Przemyt broni, narkotyków,

• Pasażerowie „ na gapę”, uciekinierzy i poszukiwacze azylu,

• Aktywiści ruchów na rzecz ochrony środowiska,

• Grupy pracowników protestujących w portach,

• Zmęczenie załogi.

Wymagania funkcjonalne kodeksu:

• Zbieranie i ocenianie informacji dotyczących zagrożeń i wymienianie się nimi między Rządami,

• Ustanowienie i utrzymywanie procedur łączności dla statków i portów,

• Uniemożliwienie dostępu osobom nieupoważnionym do statków i portów,

• Uniemożliwienie dostarczenia na statek lub do portu uzbrojenia i materiałów niebezpiecznych, na załadunek, których nie wyrażono zgody,

• Zapewnienie środków alarmowania w przypadku zagrożenia lub zaistnienia wypadku,

• Opracowanie planów ochrony statków / portów opracowanych na podstawie oceny zagrożeń,

• Przeprowadzenie szkoleń i ćwiczeń w celu zapoznania z wymaganiami planów ochrony i procedurami.

Powołanie oficera ochrony armatora ( CSO) - zakres odpowiedzialności:

• Określenie poziomu zagrożeń dla poszczególnych statków na podstawie oceny skuteczności systemu ochrony i innych informacji,

• Przeprowadzenie oceny skuteczności systemu ochrony na poszczególnych statkach,

• Opracowanie, przedłożenie do zatwierdzenia, wdrożenie, utrzymanie planów ochrony statków oraz wprowadzanie zmian,

• Przeprowadzanie audytów wewnętrznych oraz przeglądów systemów ochrony.

• Występowanie i przeprowadzenie audytu wstępnego przez Administrację lub Organizację Uznaną oraz przeprowadzanie audytów pośrednich i odnowieniowych,

• Wdrażanie działań korygujących dla uchybień i niezgodności zidentyfikowanych podczas audytów wewnętrznych, okresowych przeglądów i audytów zewnętrznych,

• Zapewnienie skutecznej łączności i współpracy pomiędzy oficerami ochrony statków i oficerami ochrony portów,

• Szkolenie personelu, który jest odpowiedzialny za ochronę statku.

Powołanie oficera ochrony statku ( SSO) - zakres odpowiedzialności:

• Wdrażanie i utrzymanie planów ochrony statku oraz proponowanie zmian,

• Przeprowadzanie okresowych audytów statku dla potwierdzenia stosowania i skuteczności podjętych środków ochrony,

• Składanie raportów oficerowi ochrony armatora na temat uchybień i niegodności oraz przeprowadzanie działań korygujących,

• Zapewnienie szkoleń załogi w zakresie ochrony statku,

• Zapewnienie właściwej obsługi, kalibracji i konserwacji systemów ochrony statku,

• Bezpośrednią łączność z oficerem ochrony portu w każdym z portów, do których zawija statek.

Przeprowadzenie oceny stanu ochrony statku ( SSA) - polega na:

• Identyfikacji istniejących środków ochrony oraz procedur,

• Identyfikacji kluczowych procesów na statku,

• Identyfikacji możliwych zagrożeń dla kluczowych procesów na statku oraz określenie prawdopodobieństwa ich wystąpienia w celu ustanowienia środków zapobiegawczych ( ochrony) przed tymi zagrożeniami i ustalenia priorytetów, oraz

• Identyfikacji słabych elementów w infrastrukturze i procedurach, z uwzględnieniem czynnika ludzkiego.

Może być dokonane przez doświadczony personel armatora, legitymujący się odpowiednim doświadczeniem w tym zakresie.

Może być również zlecony Organizacji Uznanej, pod warunkiem, że nie będzie ona zatwierdzać planu ochrony statku i przeprowadzała audytu na tym statku.

Opracowanie Planu Ochrony statku ( SSP).

Na statku musi się znajdować zatwierdzony przez Administrację lub Uznaną Organizację Plan ochrony statku.

Uznana Organizacja może opracować plan, ale nie może go zatwierdzać.

Plan musi być napisany w języku załogi statku i w języku angielskim, (jeżeli język załogi jest inny jak francuski, hiszpański)

Plan może być przechowywany w formie elektronicznej i zabezpieczony przez osobami nieupoważnionymi.

Plan musi określać następujące zagadnienia:

• Środki zapobiegające dostarczeniu / załadowaniu na statek ładunków niebezpiecznych bez wyrażonej zgody,

• Środki uniemożliwiające wstęp na statek osobom nieupoważnionym,

• Identyfikację obszarów z ograniczonym dostępem osobom nieupoważnionym,

• Procedury postępowania na wypadek wystąpienia zagrożeń,

• Procedury reagowania na polecenia wydawane przez Umawiające się Rządy przy zarządzeniu trzeciego poziomu ochrony,

• Procedury współpracy z portami w zakresie ochrony,

• Dane identyfikacyjne oficera ochrony statku,

• Dane identyfikacyjne oficera ochrony armatora oraz 24-godzinne adresy kontaktowe,

• Zakresy obowiązków personelu statkowego odpowiedzialnego za ochronę statku oraz innych członków załogi w zakresie czynności związanych z ochroną,

• Procedury przeprowadzania audytów w zakresie ochrony,

• Procedury szkoleń i ćwiczeń związanych z wdrażaniem i utrzymaniem systemu ochrony opisanego w Planie ochrony,

• Procedurę okresowego przeglądu Planu ochrony i jego uaktualniania,

• Procedurę raportowania o wystąpieniu przypadków naruszenia /pokonania systemu ochrony,

• Procedury ewakuacji w przypadku wystąpienia zagrożenia lub braku ochrony,

• Procedury obsługi, przeglądu, badań, kalibracji i konserwacji urządzeń ochrony statku, łącznie z określeniem częstotliwości badań i/lub kalibracji tych urządzeń,

• Określenie miejsc na statku, z których może być uruchamiany system alarmowania o zaistnieniu zagrożenia statku (SSAS). Informacja ta może być przeprowadzana oddzielnie w miejscu znanym Kapitanowi i oficerowi ochrony statku,

• Procedurę i wytyczne odnośnie wykorzystania systemu alarmowania o zaistnieniu niebezpieczeństwa, łącznie z opisem testów, sposobu uruchamiania i wyłączania systemu oraz metod ograniczenia ilości fałszywych alarmów.

Prowadzenie zapisów związanych z realizacją Planu ochrony statku i przechowywanie przez okres określony przez Administrację - dotyczy to zapisów:

• Szkoleń ćwiczeń,

• Zaistniałych zagrożeń i incydentów,

• Braków w systemie ochrony,

• Zmian w poziomie ochrony,

• Łączności związanej z bezpośrednią ochroną statku na temat zagrożeń statku lub portu,

• Audytów wewnętrznych i przeglądów ochrony,

• Okresowych przeglądów oceny stopnia ochrony statku,

• Wprowadzonych poprawek Planu ochrony, oraz

• Konserwacji, kalibracji i testowania urządzeń i systemu alarmowania o zaistnieniu zagrożenia statku.

Szkolenia i ćwiczenia w zakresie ochrony statku.

• Oficer ochrony armatora / operatora powinien posiadać wiedzę w zakresie Części B Kodeksu ISPS,

• Oficer ochrony statku powinien być również przeszkolony w w/w zakresie,

• Członkowie załogi powinni znać zakres określony w Planie ochrony w zakresie obowiązków im przydzielonych.

Audyty statków:

• Audyt wstepny - przed oddaniem statku do eksploatacji lub przed wystawieniem pierwszego Certyfikatu ochrony statku,

• Audyt pośredni - przeprowadzony między drugą a trzecią rocznicą ceryfikatu,

• Audyt odnowieniowy - przeprowadzony w okresie nie przekraczającym 5 lat od daty wystawienia certyfikatu.

Wydawanie certyfikatów:

Międzynarodowy certyfikat ochrony statku - po audycie wstępnym lub odnowieniowym po pozytywnym audycie pośrednim.

Tymczasowy międzynarodowy certyfikat ochrony statku - po audycie wstępnym, wystawiany na okres 6 miesięcy przed wystawieniem certyfikatu stałego wystawiany w następujących wypadkach:

• Statek nie posiada certyfikatu i wchodzi do eksploatacji,

• Statek zmienił banderę,

• Armator / operator przejmuje odpowiedzialność za statek, którym uprzednio nie zarządzał.

Określenie zagrożeń i środków zapobiegawczych - jest procesem, który umożliwia identyfikację słabych punktów (braków) ochrony statku w zakresie jego fizycznej struktury, urządzeń ochrony załogi, procesów realizowanych na statku oraz innych obszarów, które mogą prowadzić do naruszenia stopnia ochrony i może sugerować rozwiązania eliminujące lub zmniejszające słabe punkty.

Zaleca się postępowanie wg poniższego schematu:

1. Na podstawie „burzy mózgów” określić środki zapobiegawcze,

2. Określić, na jakie scenariusze wydarzeń mają wpływ przyjęte środki zapobiegawcze.

3. Określić ponownie sumę słabych punktów dla poszczególnych scenariuszy uwzględniając przyjęte środki zapobiegawcze.

4. Określić ponownie wagę środków zapobiegawczych.

Poziomy ochrony statku.

Za ustanowienie obowiązującego na statku i w porcie poziomu ochrony odpowiedzialna jest administracja portu.

Wyróżniamy trzy poziomy ochrony ( security levels):

• Poziom 1 - normalny: poziom, przy którym statek i port pracują normalnie.

• Poziom 2 - podwyższony: poziom utrzymany tak długo, jak długo występuje ryzyko zagrożenia (zdarzenia).

• Poziom 3 - wyjątkowy: poziom utrzymywany w okresie prawdopodobnego lub zbliżającego się zagrożenia ( wydarzenia).

Poziom ochrony statku odnosi się do następujących działań na statku:

• Pełnienie obowiązków związanych z zapewnieniem ochrony,

• Kontrola dostępu do statku,

• Monitoring obszarów o ograniczonym dostępie tak, aby tylko uprawnione osoby miały dostęp,

• Monitoring pokładów i przestrzeni wokół statku,

• Nadzór nad przewożonym ładunkiem i magazynami statkowymi,

• Zapewnienie gotowości środków łączności.

Rola Uznanej Organizacji (RSO) w zakresie ochrony statku:

• Zatwierdzanie planów ochrony statku lub zmian do nich w imieniu Administracji.

• Przeprowadzanie audytów na statkach ( opracowuje procedury audytów i certyfikacji, listy kontrolne, itp.)

• Wystawianie Międzynarodowych certyfikatów ochrony statków na zgodność z wymogami Rozdziału XI-2 Konwencji SOLAS 74 i Kodeksu ISPS.

• Przeprowadzanie uznań typu dla systemów alarmowania o zaistnieniu zagrożenia statku.

• Przeprowadzanie szkoleń inspektorów / audytorów w zakresie audytów systemu ochrony wg Kodeksu ISPS.

1