Zajęcia 9-10

KOD BEZPIECZNEGO ZARZĄDZANIA STATKAMI

W maju 1994 roku na Konferencji stron Konwencji SOLAS 74/78, sygnatariusze zdecydowali o wprowadzeniu do Konwencji SOLAS trzech nowych rozdziałów, w tym rozdział IX pod tytułem - Zarządzanie Bezpieczną Eksploatacją Statków ( Management for the Safe Operation of ships). Rozdział ten obejmuje Międzynarodowy Kod Zarządzania Bezpieczeństwem ( International Safety Management Code - ISMC).

Stanowił on załącznik do rezolucji A.741( 18) przyjętej przez Międzynarodową organizację Morską ( IMO) w dniu 4 listopada 1993 roku.

Określenie Międzynarodowy Kod Zarządzania Bezpieczeństwem ( ISM - Code) oznacza Międzynarodowy Kod Zarządzania Bezpieczną Eksploatacją Statków i Zapobieganiu Zanieczyszczeniu.

Celem niniejszego kodu jest dostarczenie międzynarodowej normy bezpiecznego zarządzania eksploatacją statków oraz zapobieganiu zanieczyszczeniu poprzez:

- zapewnienie bezpiecznego wykonywania czynności związanych z eksploatacją statku i bezpiecznych warunków pracy;

- ustanowienie zabezpieczeń przed wszystkimi określonymi zagrożeniami;

- ciągłe doskonalenie umiejętności pracowników zatrudnionych na lądzie i na statkach w zarządzaniu bezpieczeństwem,

włączając w to przygotowanie do zagrożeń związanych z bezpieczeństwem jak i ochroną środowiska.

Międzynarodowy Kod zarządzania wszedł w życie w dniu 1 lipca 1998 roku i od tego dnia wszyscy armatorzy są zobligowani posiadać Document of Compliance ( Dokument Zgodności) natomiast każdy statek Safety Manegement Certificate ( Certyfikat Zarządzania Bezpieczeństwem).

Potwierdzeniem spełnienia tych wymagań jest posiadanie przez armatora Dokumentu Zgodności ( Document of Compliance) -wymieniony dokument dotyczy zarówno statku ( kopia dokumentu na statku) jak i służb lądowych armatora..

Statki posiadają Certyfikat Zarządzania Bezpieczeństwem ( Safety Management Certyficate).

W celu uzyskania wymienionych dokumentów od upoważnionych do wystawiania takich certyfikatów instytucji ( wydawania certyfikatów), opracowany został System Zarządzania Bezpieczeństwem ( Safety Management System) poprzez adaptację pojęć techniki Systemu Zarządzania jakością opracowanego przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną ( ISO) w zakresie norm serii ISO 9000.

Od 1 lipca 2006 roku wszystkie statki o pojemności brutto powyżej 150 BRT ( Prawidło 2 rozdz. IX konwencji SOLAS 74/78) muszą posiadać w/w certyfikaty potwierdzające spełnianie wymagań systemu ISM.

Brak DOC lub SMC może być powodem zatrzymania statku.

Z wdrożenia systemu ISM wyłączone są statki o poj. poniżej 150 BRT, okręty wojenne, statki rybackie, jednostki bez napędu własnego, statki drewniane, jachty oraz łodzie turystyczne.

Safety Management Certyficate należy do grupy dokumentów bezpieczeństwa.

W Polsce, dla statków pod Polską banderą wystawiany jest przez administrację morską ( Urzędy Morskie) na podstawie przeprowadzonych przeglądów i świadectw stwierdzających zgodność statków pływających z wymaganiami międzynarodowych konwencji.

Statkom pod banderami obcymi dokumenty wydają instytucje upoważnione przez państwa bandery.

Wytyczne / wymagania funkcjonalne dotyczące Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem:

Każdy Armator powinien opracować, wdrożyć i utrzymać system zarządzania bezpieczeństwem, który będzie zawierał następujące wymagania funkcjonalne i kontrolne.

Wymagania funkcjonalne:

• polityka bezpieczeństwa i ochrona środowiska,

• instrukcje i procedury zapewniające bezpieczną eksploatację statków i ochronne środowiska zgodnie i odpowiednim prawem międzynarodowym oraz prawem państwa bandery;

• określone zakresy uprawnień i drogi wzajemnego porozumiewania się pracowników na ladzie i na statkach;

• procedury zapewniające zgłaszanie wypadków i niezgodności;

• procedury dotyczące przygotowania do działania w sytuacjach zagrożenia;

• procedury audytów wewnętrznych oraz przeglądów dokonywanych przez kierownictwo.

Wymagania kontrolne:

• Czy inspekcje statków odbywały się w odpowiednich przedziałach czasu.

• Czy jakiekolwiek niezgodności były zgłaszane z podaniem przyczyn, jeżeli są znane.

• Czy były podejmowane odpowiednie działania korygujące.

• Czy zapisy z tych czynności były odpowiednio przechowywane.

Do przeprowadzania kontroli stosowania SZB na statkach, kraje Unii Europejskiej i pozostałe kraje członkowskie Memorandum Paryskiego powołały Inspekcję Państwa Portu ( Port State Control - PSC) do zadań, której należy między innymi kontrola certyfikatów związanych z ISM Code.

Terminy związane z jakością i systemem jakości:

Jakość - ogół właściwości obiektu, wiążących się z jego zdolnością do zaspokajania stwierdzonych i przewidywanych potrzeb.

Bezpieczeństwo - stan, w którym ryzyko odniesienia obrażeń lub spowodowania szkody zostało ograniczone do akceptowanego poziomu.

Polityka jakości, strategia jakości - zamierzenia i cele wyrażone przez kierownictwo.

Zarządzanie jakością = zarządzanie bezpieczeństwem, są to wszystkie działania z zakresu ogólnego zarządzania, które decydują o polityce jakości, celach i zadaniach oraz ich realizacji.

Zapewnienie jakości = zapewnienie bezpieczeństwa,

System zarządzania jakością - system zarządzania bezpieczeństwem,

Księga zarządzania jakością = księga zarządzania bezpieczeństwem, jest to dokument ustalający politykę jakości oraz opisujący system jakości organizacji.

Terminy systemu zarządzania bezpieczeństwem:

Obserwacja ( observation)( spostrzeżenie) - pisemne stwierdzenie przez audytora faktu, który jeszcze nie narusza wymagań kodeksu, ale który w przyszłości mógłby spowodować powstanie niezgodności.

Niezgodność (Non- Conformity)- zaobserwowana sytuacja wskazująca na niespełnienie wyspecyfikowanego wymagania określonego w systemie zarządzania bezpieczeństwem - powinna być usunięta w określonym przez audytora czasie.

Niezgodność duża ( Major Non-Conformity), zasadnicza - niezgodność lub kombinacja niezgodności opisująca odchylenie od wymogów kodeksu, które może prowadzić do poważnego zagrożenia na morzu. Musi być natychmiast usunięta przez wprowadzenie działań korygujących.

ISM CODE - Karta Niezgodności ( Non-Confirmity Card - NCC, NCR - Non Confirmity Report)

TLC - Time Limit Correction - uzgodniony termin usunięcia niezgodności

CAR - CORRECTIVE ACTION REQUEST - proponowane działania korygujące.

CAC - corrective action completed - zakończenie działania korygującego.

Statkowy Zespół Zarządzający Bezpieczeństwem - Shipboard Management Team.

Kompanijny Zespół Zarządzający Bezpieczeństwem - Shore Safety Management Team.

Audyt certyfikacyjny w biurze armatora - mający na celu zbadanie zgodności SZB z wymaganiami kodeksu i jego skutecznego funkcjonowania - przeprowadzany co roku.

Audyt certyfikacyjny na statku - przeprowadzany raz na 5 lat w celu stwierdzenia czy armator i kierownictwo statku działają zgodnie z przyjętym systemem zarządzania bezpieczeństwem.

Celem audytu jest ocena wdrożenia systemu i obejmuje:

• sprawdzenie ważności dokumentu zgodności ( DOC ),

• sprawdzenie ważności dokumentów SZB, dokumentów bezpieczeństwa i dokumentów klasyfikacyjnych,

• weryfikację obiektywnych dowodów funkcjonowania systemu na statku co najmniej w okresie co najmniej 3 miesięcy.

Potwierdzeniem spełnienia wymogów jest wydanie certyfikatu zarządzania bezpieczeństwem.

Audyt pośredni ( Intermediate Audit) SZB - przeprowadzany co 2,5 roku w okresie plus-minus 6 miesięcy od terminu rocznicy ważności SMC.

Data rocznicowa - dzień i miesiąc każdego kolejnego roku odpowiadające dacie upływu ważności odpowiedniego dokumentu lub certyfikatu.

Inspekcja Państwa Portu - Port State Control.

System zarządzania bezpieczeństwem oprócz nadzoru i kontroli sprawowanego przez służby armatora i organ certyfikujący, podlega również międzynarodowej kontroli wykonywanej w ramach Inspekcji PSC.

Pierwsze porozumienie międzynarodowe ( Memorandum of Understanding ) w sprawie kontroli statków wykonywanej przez państwa, na których obszarze znajduje się port, zostało zawarte w 1982 roku w Paryżu przez grupę państw europejskich - stąd jego potoczna nazwa Memorandum Paryskie.

Celem kontroli statków jest wprowadzenie przez państwa portów systemu kontroli, by odwiedzający ich porty obce statki handlowe stosowały się do norm zawartych w konwencjach:

• bezpieczeństwie życia na morzu SOLAS 74/78,

• zapobieganiu zanieczyszczeniu przez statki MARPOL 73/78,

• wymaganiach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania im świadectw i pełnienia wacht STCW 78/95,

• zapobieganiu zderzeniom na morzu COLREG 72,

• liniach ładunkowych LOAD LINES 66/88,

• pomierzaniu statków TONNAGE 69,

• normach minimalnych dla statków handlowych ILO 147, 1976.

Uprawnienia inspektorów PSC do sprawdzania dokumentów SZB wynikają z zapisów prawidła 6 rozdział IX konwencji SOLAS 74/78.

Wyniki przeprowadzanych w obrębie obowiązującego Porozumienia paryskiego kontroli, przekazywane są do banku danych w St.Malo we Francji.

Stwierdzenie uchybień na statku poddanym inspekcji uprawnia inspektorów PSC do zatrzymania statku aż do czasu usunięcia zauważonych braków czy niesprawności lub skierowanie statku do remontu stoczniowego.

Powodem zatrzymania statku może być również, brak wykonania zaleceń z poprzedniego audytu.

Oprócz sprawdzania dokumentów ISM inspektorzy PSC mogą sprawdzać elementy systemu zarządzania bezpieczeństwem - alarmy, ćwiczenia, sprawdzają możliwość nawiązania kontaktu z armatorem, itp.

Osoba Wyznaczona ( Designated Person)

1. Na armatorze spoczywa obowiązek wyznaczenia tzw. osoby desygnowanej ( wyznaczonej) i jest to osoba mająca bezpośredni dostęp do kierownictwa firmy.

2. Powołana w strukturach lądowych armatora do utrzymania łączności pomiędzy statkiem a bazą lądową armatora i jest osobą odpowiedzialną w rozumieniu odpowiedzialności armatora.

3. Osoba wyznaczona otrzymuje informacje o problemie bezpośrednio ze statku.

4. Informuje statek, jakie działania dla rozwiązania tego problemu zostały w przedsiębiorstwie podjęte.

5. Powołanie osoby wyznaczonej ma na celu wykluczenie nieznajomości przez armatora zagadnień, które mogą doprowadzić statek do stanu niezdolności do żeglugi.

6. W tym celu istotnym jest ustalenie ( określenie w procedurze) formy kontaktu statku z osobą desygnowaną - środki łączności telefonicznej, korespondencja, inspekcje na statku, itp.

Osoba wyznaczona jest odpowiedzialna za:

• skuteczne wdrożenie i funkcjonowanie systemu SZB,

• realizację audytów w strukturach lądowych i na statkach,

• analizę niezgodności, przedstawionych w sprawozdaniach statkowych i nadzoru eksploatacyjnego,

• osiągnięcie pewności, że SZB jest zrozumiały zarówno przez załogi statków, jak i pracowników lądowych,

• utrzymywanie łączności z kapitanami statków w zakresie zagadnień objętych SZB,

• identyfikację potrzeb szkoleniowych z uwzględnieniem personelu lądowego włączonego w SZB,

• zapewnienie wsparcia lądowego, jeśli wymaga tego sytuacja statku,

• informowanie dyrektora naczelnego o wszelkich istotnych problemach pojawiających się z SZB.

1

---