TERYTORIUM I ZACHOWANIA TERYTORIALNE:
Ogólnie odnosi się do tych zachowań, które wynikają z określonego stosunku do otoczenia fizycznego, manifestowania praw własności do terytorium i jego obrony przed „intruzami”. Zachowania terytorialne pomagają regulować interakcje społeczne, ale mogą być także źródłem konfliktów społecznych.
TYPY TERYTORIUM (Altman):
prywatne: stanowią wyłączną domenę ich właściciela, jako podstawa codziennego funkcjonowania jednostki są one pilnie strzeżone przed wszelkimi próbami nieporszonego wtargnięcia,
pośrednie: nie pełnią centralnej funkcji w życiu jednostki i nie są przez nią postrzegane na zasadach wyłączności,
publiczne: obszary, które praktycznie każdy może tymczasowo „objąć na własność”
TYPY WKROCZENIA NA TERYTORIUM (Lyman, Scott):
naruszenie: dotyczy aktów nieusprawiedliwionego wykorzystania cudzego terytorium,
inwazja: jest bardziej trwałym i poważniejszym naruszeniem czyjegoś terytorium, jest to próba przejęcia czyjejś przestrzeni na własność,
skalanie: inaczej zanieczyszczenie czyjegoś terytorium nie tyle własną obecnością, co jej śladami.
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA INTENSYWNOŚĆ REAKCJI OBRONNYCH:
Kto narusza nasze terytorium?
Dlaczego ktoś narusze nasze terytorium?
Jaki typ terytorium został naruszony?
Jaką formę przybrał akt naruszenia terytorium?
Jak długo trwało naruszenie terytorium?
Czy spodziewamy się dalszych aktów naruszenia terytorium?
Gdzie nastąpiło naruszenie terytorium?
METODY OBRONY WŁASNEGO TERYTORIUM:
prewencja (opiera się na wytyczeniu granic terytorium)
działanie
ZNACZNIKI:
Obiekty, które mogą posłużyć do wyznaczenia granic naszego terytorium.
BAGNO BEHAWIORALNE:
Termin, dobrze oddający zależności obserwowane na zamkniętej przestrzeni, w której większość osobników wykazaywała znaczne zaburzenia w zachowaniach. Bagno behawioralne nie jest naturalną formą niekontrolowanego rozrostu populacji.
ZAGĘSZCZENIE:
Określa liczbę ludzi przypadającą na daną jednostkę powierzchni.
ZATŁOCZENIE:
Odnosi się do stanu emocjonalnego, który może rozwinąć się zarówno w warunkach wysokiego, jak i niskiego zagęszczenia.
CZYNNIKI DETERMINUJĄCE WYSTĄPIENIE UCZUCIA ZATŁOCZENIA:
czynniki otoczenia (ograniczona przestrzeń, niepożądane dźwięki, brak niezbędnych zasobów)
czynniki osobowe (płeć, cechy osobowości odzwierciedlające niską samoocenę, brak dominacji, brak kontroli i niechęć wobec kontaktów społecznych)
czynniki społeczne (duża liczba niepożądanych kontaktów społecznych w zbyt bliskim dystansie)
czynniki związane z realizacją celów (niemożność realizacji pragnień)
PRZESTRZEŃ NIEFORMALNA (Hall):
sfera intymna (od rzeczywistego kontaktu fizycznego do ok. 45 cm)
sfera osobista (od 45 cm do ok. 1,2 m)
sfera społeczna (od 1,2 m do 3,5 m)
sfera publiczna (od 3,5 m do granic widzialności lub słyszalności)
DYSTANS KONWERSACYJNY:
Efekt negocjacji między uczestnikami procesu komunikacji.
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ZMIANĘ DYSTANSU KONWERSACYJNEGO:
płeć
wiek
tło kulturowe i etniczne
temat rozmowy
otoczenie interakcji
cechy fizyczne
orientacja postaw i emocji
charakterystyka relacji międzyludzkich
charakterystyka osobowości
EKOLOGIA MAŁYCH GRUP:
Badania nad relacjami przestrzennymi w małych grupach ludzkich i wzorcami zajmowania miejsc przy stole. Wysunięte wnioski można grupować w nastepujące kategorie:
przywództwo
dominacja
zadanie
płeć i stopień zażyłości
motywacja
intorwertyzm - ekstrawertyzm
Dobór miejsc siedzących i dystansu nie wydaje się kwestią przypadku. Przywódcy i osoby o dominującej osobowości wykazują tendencję do zajmowania określonych miejsc przy stole, jednak i sama pozycja może wpływać na zachowanie danej osoby i określać jej rolę w grupie. Sposób zajmowania miejsc zależy także od tematu rozmowy, natury relacji między uczestnikami oraz niektórych zmiennych osobowościowych.
ZWIĄZEK EMOCJONALNY I MAŁŻEŃSTWO:
mężczyźni kładą duży nacisk na urodę partnerki, podobnie kobiety ceniąsobie atrakcyjnych partnerów
atrakcyjność jest najistotniejszą determinantą oceny partnera, wyrażającej się chęcią kontynuowania znajomości
każdy człowiek odczuwa pociąg tylko do najbardziej atrakcyjnego spośród potencjalnych partnerów, ale rzeczywisty dobór zależy od innych czynników
nieatrakcyjni partnerzy bardzo ładnych kobiet są oceniani jako bardziej przedsiębiorczy
ATRAKCYJNOŚĆ A PRACA:
jeżeli dana posada nie będzie uznana za niegodną lub nieadekwatną do poziomu atrakcyjności kandydata, to o jego zatrudnieniu decdować będzie właśnie jego atrakcyjność (przy założeniu, że pozostałe kwalifikacje zostaną spełnione)
we współczesnym świecie największe szanse na szybki awans mają kobiety, które nie są ani zbyt atrakcyjne, ani też zbyt nieatrakcyjne
PERSWAZJA:
u mężczyzn atrakcyjny wygląd bywa korzystnym elementem perswazji
atrakcyjny fizycznie nadawca już na wstępie dysponuje większym potencjałem wzbudzania w odbiorcy zaufania i oczekiwań efektywnej realizacji zadania
SAMOOCENA:
kobiety postrzegające siebie jako atrakcyjne fizycznie mają istotnie wyższą samoocenę, uważają się za bardziej szczęśliwe i wykazują niższy poziom zachowań neurotycznych niż kobiety uznające się za mało atrakcyjne
atarkcyjność jako jeden z czynników wpływających na naszą samoocenę
ZACHOWANIA ASPOŁECZNE:
rola interakcji (rozmowa może zmienić naszą ocenę, wpływ interakcji na postawy zależy m.in. od natury tych postaw, ich siły czy adekwatności)
rola innych czynników (czasami na naszą ocenę wpływa nie tylko wygląd danej osoby, ale także jej słowa)
zmiany standardów oceny w czasie (ocena atrakcyjności może się z czasem stopniowo zmieniać lub ulegać dramatycznej zmianie w dowolnym punkcie na osi czasu, ogólna ocena atrakcyjności kobiet i mężczyzn znacząco spada z nadejściem wieku średniego)
TWARZ:
okazuje się, że atrakcyjna fizycznie twarz cechuje się podobieństwem do matematycznie uśrednionej charakterystyki wszystkich twarzy w danej populacji
rysy i kontur twarzy silnie oddziaływują na odbiór danej osoby przez inne
SYLWETKA:
charakterystyka sylwetki badanego oceniana jest w skali od 1 do 7, gdzie 7 określa występowanie cech najbardziej zbliżonych do danego typu sylwetki
ocena podawana jest w postaci trzech cyfr
endomorf: miękki, zaokrąglony, otyły
mezomorf: grubokościsty, muskularny, atletyczny
ektomorf: wysoki, chudy, delikatny
UBIÓR:
W powszechnej opinii stanowi ważny element stosunków międzyludzkich. Świadczą one ponadto, iż w ocenie społecznej strój winien być dostosowany do pełnionej roli oraz do otoczenia.
GESTY:
Pełnią różnorakie funkcje. Mogą zastępować mowę (w trakcie rozmowy albo wtedy, gdy nie możemy posługiwać się językiem mówionym), regulować przepływ i rytm interakcji, przywoływać uwagę odbiorcy, kłaść nacisk na określone informacje werbalne, uzupełniać i wyjaśniać komunikat słowny, charakteryzować i utrwalać treść przekazu lub antycypować nadchodzące informacje.
GESTY NIEZALEŻNE OD MOWY (EMBLEMATY):
Sygnały niewerbalne mające bezpośrednie znaczenie werbalne lub definicję w postaci słowa lub frazy. Warunkiem jest duża zgoda wśród członków danej kultury lub subkultury co do znaczenia gestu.
JĘZYK MIGOWY:
System gestów nie ograniczający się do treści związanych z realizacją określonych zadań.
GESTY ZALEŻNE OD MOWY (GESTY ILUSTRACYJNE):
Gesty bezpośrednio powiązane z przekazem werbalnym. Znaczenia i funkcje tych gestów mogą być odczytane tylko na podstawie ich relacji względem towarzyszącego im komunikatu słownego.
PODSTAWOWE TYPY GESTÓW:
gesty odnoszące się do przedmiotu przekazu
gesty oddające relacje między nadawcą a przedmiotem przekazu (nie charakteryzują natury omawianego przedmiotu, lecz opisują stosunek nadawcy do tematu wypowiedzi, dłonie uniesione ku górze - brak pewności siebie, dłonie skierowne w dół - świadczą o przekonaniu, dłonie podniesione i skierowane ku odbiorcy - sygnał zapewnienia, dłonie skierowane ku sobie - chęć objęcia kontrolii nad ideą)
gesty służące jako wizualne znaki przestankowe kontrolujące tok przekazu (akcentują i organizują najważniejsze segmenty wypowiedzi, segment może składać się z pojedynczego słowa lub większego fragmentu)
gesty służące regulacji i organizacji toku interakcji między nadawcą a odbiorcą (inaczej gesty interakcyjne, które pełnią funkcje takie jak: 1) prezentowanie informacji - ogólne informacje, znane informacje, dygresje, elipsy 2) cytownie uprzednich wypowiedzi partnera - cytat ogólny, potwierdzenie reakcji odbiorcy 3) wysiłki w celu wywołania określonej reakcji u odbiorcy - prośba o pomoc, prośba o opinię, prośba o przyzwolenie na kontynuację 4) kontrola zachowań sygnalizujących oddawanie i przejmowanie inicjatywy w rozmowie - oddawanie inicjatywy, przejmowanie inicjatywy, otwarta inicjatywa)
FRAZA FONETYCZNA:
Najmniejsza jednostka znaczeniowa w mowie, złożona średnio z pięciu słów, posiada jeden główny akcent zaznaczający się zmianą w wysokości, rytmie lub natężeniu dźwięku i zakończona jest pauzą. Fraza ta jest skoordynowana z ruchami ciała.
ZNACZNIKI KINETYCZNE:
Zachowania niewerbalne służą do oznaczania określonych zachowań werbalnych.
SYNCHRONIZACJA INTERAKTYWNA:
dopasowanie
zazębianie (współwystepowanie zmian zachowań i mowy u obu uczestników interakcji)
ZBIEŻNOŚĆ MOTORYCZNA:
Zjawisko pokrewne zbieżności póz.
ZARAŹLIWOŚĆ EMOCJONALNA:
Tendencja do naśladowania zachowań innych osób (postawą, mimiką, sposobem ekspresji werbalnej itp.) Wzbudza w nas określone doświadczenia emocjonalne .