Astma oskrzelowa (asthma bronchiale)

Definicja

Jest to przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych, w której biorą udział różne komórki (eozynocyty, mastocyty). Zapalenie powoduje występowanie napadowych, odwracalnych obturacji oskrzeli.

Etiopatogeneza

Podłoże skurczu oskrzeli:

1. skurcz mięsni gładkich

2. obrzęk błony śluzowej

3. zatkanie światła oskrzeli przez wydzielinę śluzową

Postacie

1. Astma zewnątrzpochodna (atopowa) - podłożem są reakcje nadwrażliwości typu I (związanie alergenu z IgE zlokalizowanymi na powierzchni komórek tucznych), czynnikiem wyzwalającym są zwykle alergeny wziewne, we krwi: eozynocytoza, ↑ IgE, testy skórne (+).

2. Astma wewnątrzpochodna - nie znany czynnik wyzwalający, testy skórne zwykle (-).

3. Astma aspirynowa - rozpoczyna się katarem, zwykle miedzy 25 i 40 r.ż., u 3/4 chorych powstają polipy nosa. Pojawia się reakcja uczuleniowa na aspirynę (kwas acetylosalicylowy) - 30 do 180 minut po przyjęciu aspiryny pojawia się katar sienny, łzawienie, zaczerwienie i twarzy. Podobna reakcja występuje po innych inhibitorach cyklooksygenazy.

4. Astma zawodowa

5. Astma wysiłkowa - występuje po wysiłku o chorych na astmę, jest wyrazem nadreaktywności oskrzeli, a nie odrębną postacią astmy. Zapobiegawczo należy stosować β­₂-mimetyk przed wysiłkiem.

Objawy

• napady duszności, głównie wydechowej

• kaszel

• odpluwanie niewielkich ilości gęstej plwociny

• odgłos opukowy bębenkowy

• szmer pęcherzykowy osłabiony

• świsty i furczenia

• cechy odwracalnej obturacji w badaniu spirometrycznym

• hipoksemia i hiperkapnia - w trakcie napadu

Rozpoznanie

Astma atopowa:

• próby prowokacyjne

• próby eliminacyjne

• IgE całkowite, IgE swoiste

Leczenie

Leczenie ostrego napadu:

1. β-mimetyki - działanie:

1. rozkurcz mm. gładkich w ścianie oskrzeli

2. ↑ [cAMP] w mastocytach → hamowanie uwalniania histaminy

3. blokują działanie n. błędnego (który powoduje skurcz oskrzeli)

Preparaty:

1. salbutamol

2. fenoterol (Berotec)

3. terbutalina

2. Metyloksantyny - rozszerzają oskrzela:

1. Aminofilina

2. Diprofilina

3. Tlenoterapia

4. Antybiotyki - w przypadkach podejrzenia zapalenia oskrzeli

5. Płyny - doustnie lub w kroplówce

6. Calcium

7. Kortykosteroidy (Hydrokortyzon 50-400 mg iv) - tylko, gdy:

1. nie skutkują inne leki

2. przebieg napadu jest ciężki (zagrożenie życia)

3. w stanie astmatycznym

8. Strofantyna 0,25 mg/d - gdy przedłużający się napad upośledza pracę serca

Leczenie długotrwałe:

1. β₂-mimetyki

2. Aminofilina retard

3. Antybiotyki

4. Kortykosteroidy

1. wziewne: beklometazon (Becotide), budezonid

2. doustne: prednizon (Encorton)

5. Kromoglikan sodu (Intal)

6. Leki antyleukotrienowe

7. Leki rozrzedzające wydzielinę (jodek potasu, ACC)

8. Odczulanie swoiste

9. Eliminacja alergenu

2/2

---