SPIS TREŚCI

1. Starożytny wschód

1. Babilonia - Kodeks Hammurabiego

W początkowym etapie rozwoju cywilizacji państw starożytnych powszechnie obowiązywały prawa zwyczajowe. Kodeks Hammurabiego jest najstarszym zachowanym, spisanym zbiorem praw powstałym ok. 1700 r. p.n.e. (znaleziony w Suzie w 1901 r.).

Dokument 1 - Kodeks Hammurabiego

• Jeśli syn uderzył swego ojca, utną mu rękę.

• Jeśli pełnoprawny obywatel wybił oko człowiekowi klasy pełnoprawnych obywateli, wyrwą mu oko.

• Jeśli złamał kość pełnoprawnego obywatela, złamią mu kość.

• Jeśli wyrwał oko poddanego albo złamał kość poddanego, zapłaci jedną minę srebra.

1. Mit o potopie

Dokument 2 - Biblia, to jest Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu

Koniec potopu

8.1. Potem wspomniał Bóg na Noego i na wszystkie zwierzęta, i na wszystkie bydło, które było z nim w arce, i sprawił, że powiał wiatr po ziemi, i wody zaczęły opadać.

8. 6. Po czterdziestu dniach otworzył Noe okno, które uczynił.

8. 7. I wypuścił kruka, który wylatywał i wracał, aż opadły wody z powierzchni ziemi.


8.8. Ale gołębica nie znalazła niczego, gdzie by mogła osiąść i wróciła do niego do arki, bo wody były na powierzchni całej ziemi.

12. I poczekał jeszcze następnych siedem dni i wypuścił gołębicę, ale ona już nie wróciła do niego.

15. Wtedy rzekł Bóg do Noego:

16. Wyjdź z arki ty i żona twoja, i synowie twoi, i żony synów twoich, którzy są z tobą.

17. Wyprowadź z sobą wszystkie zwierzęta, które są z tobą, wszelkie istoty żywe, ptactwo i bydło, i wszelkie płazy pełzające po ziemi! Niech zaroją się na ziemi i rozmnażają na

ziemi!

2. Starożytna Grecja

1. Wojny grecko-perskie

Na przełomie VI i V wieku p.n.e. w Azji Mniejszej doszło do zderzenia interesów kolonii greckich i państwa perskiego. Po stłumieniu powstania Jonów w 500-494 r. p.n.e. Persowie postanowili ukarać państwa greckie, które pomogły powstańcom. Pierwsza wyprawa perska skierowała się przeciwko Atenom w 490 r. p.n.e., co dało początek długoletnim wojnom grecko-perskim. Opis przebiegu wojen zawdzięczamy greckiemu historiografowi Herodotowi.

Dokument 3: Herodot, Dzieje

Bitwa pod Maratonem 490 r. p.n.e.

Ponieważ zaś Maraton był najodpowiedniejszym w Attyce miejscem do rozwinięcia ruchów jazdy i leżał najbliżej Eretrii, więc tam ich poprowadził Hippiasz, syn Pizystrata. Na tę wiadomość również Ateńczycy wyruszyli do Maratonu. Na ich czele stało dziesięciu wodzów; z tych dziesiątym był Miltiades (...). Ateńczycy na dany znak ruszyli pędem przeciw barbarzyńcom. A dzieląca ich przestrzeń wynosiła nie mniej niż osiem stadiów. Persowie, widząc nadbiegających, gotowali się ich przyjąć, i przypisywali to zgubnemu niewątpliwie szaleństwu Ateńczyków, kiedy ujrzeli, że w małej są liczbie i pędzą cwałem, nie rozporządzając ani jazdą ani łucznikami. Tak myśleli barbarzyńcy. Lecz Ateńczycy, skoro zwarli się z nimi w gęstych szeregach, walczyli chwalebnie. Pierwsi bowiem ze wszystkich, jakich znamy Hellenów, szturmowym krokiem ruszyli na nieprzyjaciół, pierwsi znieśli widok medyjskiej odzieży i noszących ją mężów; bo dotychczas nawet sam dźwięk imienia Medów wzbudzał w Hellenach trwogę.

Długo trwała bitwa pod Maratonem. (...) Ateńczycy odnieśli zwycięstwo. Uciekających Persów ścigali i wycinali w pień, aż dotarli do morza; tu zażądali ognia i dobrali się do okrętów. (...) W tej bitwie pod Maratonem zginęło z barbarzyńców około sześciu tysięcy czterystu ludzi, z Ateńczyków zaś stu dziewięćdziesięciu dwóch.

Zadania

1. Znając uzbrojenie obu stron i na podstawie przeczytanego tekstu odpowiedz, dlaczego Miltiades pod Maratonem obrał metodę zwarcia szyków stron walczących?

2. Jak współcześni sportowcy nawiązują do zwycięskiej bitwy pod Maratonem?

1. Filozofia grecka

Grecy, niezadowoleni z mitycznego tłumaczenia zjawisk, zaczęli poszukiwać naukowego wyjaśnienia poglądu na świat. Na przełomie VII i VI wieku p.n.e. w koloniach greckich w Azji Mniejszej „miłośnicy mądrości” - filozofowie zaczęli poszukiwać odpowiedzi na pytanie, z czego powstał świat. (...)

Dokument 4: Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów - Demokryt

Początkiem wszechrzeczy są atomy i próżnie. Wszystko inne jest tylko mniemaniem. Istnieje nieskończenie
wiele światów, które rodzą się i giną. Nic nie może powstać z niebytu ani w niebyt się obrócić. Atomy są nieskończone pod względem wielkości i ilości, a poruszają się we wszechświecie ruchem wirowym; w ten sposób powstają wszystkie ciała złożone, jak ogień, woda, powietrze, ziemia; albowiem i one są konglomeratami określonych atomów. Atomy dzięki swej masywności nie podlegają jakiemukolwiek oddziaływaniu i są niezmienne. (...) Wszystko się dzieje wskutek konieczności, bo ruch wirowy jest przyczyną wszelkiego powstawania rzeczy; to nazywa on koniecznością. (...) Jakości mają istnienie tylko umowne, rzeczywiście istnieją tylko atomy i próżnie. Takie są poglądy Demokryta.

3. Starożytny Rzym

1. Republika rzymska

Według tradycji w Rzymie po legendarnym założycielu miasta - Romulusie - panowało jeszcze sześciu królów. Po 243 latach monarchii władzę przejęło społeczeństwo. Stopniowo zaczęła kształtować się republika, w której najwyższe organy władzy były powoływane w drodze wyborów na czas określony.

Dokument 5: Polibiusz, Dzieje, t. I

Były zatem w ogóle trzy składniki władzy państwowej, konsulowie, senat, (...) lud, (...).

12. Otóż konsulowie, póki z legionami nie wyruszą w pole i póki bawią w Rzymie, decydują o wszystkich sprawach publicznych. Bo wszyscy inni urzędnicy, z wyjątkiem trybunów ludowych, są im podwładni i słuchają ich

13. Jeżeli chodzi o senat, to ma on przede wszystkim władzę nad skarbem publicznym; mianowicie zarządza wszystkimi dochodami i tak samo wydatkami. Nie mogą bowiem kwestorowie na poszczególne potrzeby żadnego czynić wydatku bez uchwał senatu, z wyjątkiem wydatku zarządzonego przez konsulów. (...) jeżeli do kogoś poza Italią należy posłać poselstwo bądź w celu złagodzenia sporów (...), bądź dla przyjęcia ludu w poddaństwo, bądź wreszcie dla wypowiedzenia wojny  tenże senat ma o to staranie. Również jak należy się w każdym wypadku wobec przybyłych do Rzymu poselstw zachować i jaką im dać odpowiedź  wszystkim tym kieruje senat. (…)

14. (...) Mimo to jednak pozostaje udział także dla ludu, a pozostaje mu najwyższy. Albowiem jedynie lud w państwie rozstrzyga o nagrodzie i karze (...). Dalej lud rozdaje urzędy między godnych ludzi, co jest w wolnym państwie najpiękniejszą nagrodą za cnotę. Ma on także prawo zatwierdzania ustaw; a co jest najważniejsze postanawia o pokoju i wojnie. A gdy chodzi o zawarcie sojuszu, zakończenie wojny i układy, lud jest tym, który to wszystko ustala i ratyfikuje, albo też unieważnia. (...)

1. Edykt mediolański

Dokument 6: Rozporządzenie cesarzy w sprawie pogan

Cesarze Teodozjusz, Arkadiusz i Honoriusz do Rufina, prefekta pretorium.

Nikomu w ogóle z jakiegokolwiek stanu (...) w żadnej bezwzględnie miejscowości, w żadnym mieście nie wolno składać krwawych ofiar (...) posągom nieżywym, lub też w głębi domu czcić Lara (...) Geniusza czy Penatów, zapalać ku ich czci światło, składać kadzidło lub zawieszać wieńce.

Jeśli ktokolwiek odważy się na złożenie krwawej ofiary lub szukanie wróżb z wnętrzności (...) poczytany będzie za winnego, jakby zbrodnię obrazy majestatu popełnił, każdemu będzie wolno go oskarżyć, a oskarżony ma otrzymać odpowiedni wyrok (...).

Jeśli zaś kto ręką ludzką stworzonym (...) posągom cześć będzie oddawał przez składanie kadzidła lub wstęgami obwiesiwszy drzewo, czy też wniósłszy ołtarz z wykonanych darni będzie usiłował czcić próżne majaki (...) ten jako winny obrazy religii będzie ukarany konfiskatą tego domu czy posiadłości, w której hołdował zabobonowi pogańskiemu (...) jeśli zostanie udowodnione, że miejsca te należały do ofiarującego (...).

Zadanie

1. Na podstawie przeczytanego tekstu odpowiedz, jakie prawo przyznał cesarz Konstantyn chrześcijanom w sprawie ich wiary?

2. Jakie powinności narzucił społeczeństwu Teodozjusz w swym rozporządzeniu dotyczącym wyznawania religii?

3. Prześledź sytuację chrześcijan w cesarstwie:

1. do IV wieku n.e.,

2. po edykcie mediolańskim,

3. po rozporządzeniach Teodozjusza.

4. Wskaż, co zmieniło się w ich położeniu w wyniku wprowadzenia ww. aktów prawnych.

Grupa:3

Imię i nazwisko:




Hammurabi: władca Babilonii, żył od ok. 1728 do 1686 r. p.n.e., opanował całą Mezopotamię, doprowadził kraj do rozkwitu politycznego i kulturalnego, wydał słynny Kodeks.

HERODOT: - urodził się ok. 489 r. p.n.e., zmarł 425 r. p.n.e. w południowej Italii, najwybitniejszy historyk grecki, uważany za ojca historiografii, autor historii wojen grecko-perskich.

DEMOKRYT z ABDERY: żył w latach ok. 460-370 r. p.n.e., filozof grecki, twórca najpełniejszego systemu filozofii materialistycznej, był wszechstronnie wykształconym człowiekiem, przypisuje mu się wiele odkryć w zakresie astronomii i mechaniki, autor prac z fizyki, logiki, matematyki, gramatyki, medycyny, które niestety zachowały się tylko we fragmentach.

POLIBIUSZ: żył w ok. 200 r. p.n.e. - 118 r. p.n.e., historyk grecki z Arkadii, po bitwie pod Pydną 168 r. p.n.e. dostał się do Rzymu jako zakładnik, uczestniczył w III wojnie punickiej, towarzysząc Scypionowi Afrykańskiemu, w swoich pracach wiele miejsca poświęcił ustrojowi rzymskiemu, który uważał za doskonały.

1

6