UMOWY GOSPODARCZE - 30.03.2003 r.
Dr J. Mojak Egzamin 26 04 2003 r. godz. 945
Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny - umowy regulujące przeniesienie rzeczy lub praw,
Umowy regulujące z korzystania z cudzych rzeczy lub praw ( najem, dzierżawa, użyczenie, pożyczka, leasing ),
Umowy regulujące świadczenie usług ( umowa zlecenie, umowa
o dzieło, przechowania, agencyjna, przewozu, składu, spedycji, turystyczne ( kompleksowe ),
Umowy bankowo - kredytowe ( pojęcie i rodzaje czynności bankowych, umowa rachunku bankowego, umowa kredytowa, bankowa pożyczka pieniężna, gwarancja bankowa, akredytywa, poręczenie cywilne ),
Inne istotne umowy o charakterze gospodarczym:
umowa ubezpieczenia,
2) umowa spółki cywilnej.
UWAGI WPROWADZAJĄCE:
Materia umów gospodarczych tradycyjnie zaliczana była do prawa handlowego. Miało to swój wyraz nawet w systemie kodeksu handlowego z 1935 roku ( część II - umowy handlowe ). Formalnie przepisy kodeksu handlowego obowiązywały do 1965 roku, a faktycznie do 1950 roku, kiedy był model centralnego zarządzania gospodarką.
Po roku 1990 powstał problem czy przywrócić przepisy kodeksu handlowego o umowach handlowych, czy też nie. W połowie lat 90-tych podjęto decyzje, że nie będzie kodeksu handlowego i w związku z tym [przygotowano projekt kodeksu spółek prawa handlowego, który został uchwalony 15 września 2000 roku i wszedł w życie od 1 stycznia 2001 roku.
Natomiast miejscem dla umów handlowych stały się przepisy Kodeksu Cywilnego - Księga III. Nastąpiła komercjalizacja prawa cywilnego. Włączono coraz więcej spółek do Kodeksu Cywilnego-księga III. Wyrazem tej tendencji jest wprowadzenie do K.C. umowy leasingu, umowy składu, poszerzenie umowy agencyjnej, nowa regulacja umowy składu.
Umowy gospodarcze - są to umowy nazwane, uregulowane w księdze III K.C., w innych ustawach np. prawo bankowe z 1997 roku, oraz umowy mieszane ( kombinowane ), a także umowy nie nazwane ( faktoring ) używane, ale nigdzie nie uregulowane.
AD. 1 Umowa darowizny - uregulowana jest w Kodeksie Cywilnym pod koniec księgi III ( art. 888 - 902 ).
Darowizna to umowa między darczyńcą a obdarowanym poprzez, którą darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego. Jest to umowa jednostronnie zobowiązująca.
Darowizna może mieć charakter obciążliwy, w tym sensie, że darczyńca może nałożyć na obdarowanego obowiązek określonego działania i zaniechania nie czyniąc nikogo wierzycielem polecenia ( art.893 ).
Kodeks Cywilny wymaga w zasadzie formalnie dla oświadczenia woli darczyńcy formy aktu notarialnego. Umowa darowizny nieruchomości wymaga formy pisemnej.
Darowizna może być odwołana, bądź to jeszcze przed jej wykonaniem ale wtedy gdy darczyńca popadnie w niedostatek ( art.896 ), bądź też po jej wykonaniu z powodu rażącej niewdzięczności obdarowanego ( art. 898 ).
AD. 2 Umowa najmu - regulowana jest w art. 659 - 679 K.C. i przepisy te dotyczą najmu w ogólności, oraz art. 680 - 692 K.C., jak również w przepisach ustawy z 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów (Dz. U. Nr 71, oraz przepisach ustawy o dodatkach mieszkaniowych, również z 21 czerwca 2001 r. Dz. U. Nr 71. Ustawy były już kilkakrotnie zmieniane, jak też stanowiły przedmiot rozstrzygnięć Trybunału Konstytucyjnego.
Druga część obejmuje najem lokali użytkowych i mieszkalnych ( art. 680 - 693 ustawy z 21 czerwca 2001 roku).
Najem w ogólności ( dotyczy szerszego spektrum ),
A)Najem lokali użytkowych,
B)Najem lokali mieszkalnych.
Ad.1.1 Wg art.659 przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić określony czynsz. Czynsz może być określony w pieniądzach bądź świadczenia innego rodzaju. Istotą najmu, jest oddanie rzeczy najemcy do używania, ale bez prawa pożytku. Umowa najmu nieruchomości lub pomieszczenia na czas dłuższy niż 1 rok powinna być zawarta na piśmie. W razie nie zachowania tej formy, umowę uważa się za zawartą na czas nieoznaczony.
Generalnie najem dzielimy:
zawarty na czas określony, i w takiej sytuacji umowy nie można wypowiedzieć,
zawartą na czas nieokreślony co powoduje, że może ona być wypowiedziana ( art. 673 ).
Przepisy K.C. regulują dość szczegółowo materię wzajemnych rozliczeń i innych relacji między wynajmującym a najemcą.
Najemca powinien użyczać w sposób określony w umowie odpowiednim właściwościom i przeznaczeniem rzeczy.
Drobne naprawy obciążają najemcę. Większe obciążają wynajmującego ( celem utrzymania rzeczy w odpowiednim stanie art. 663 ).
Wg art. 668 najemca może rzecz najętą oddać w całości lub w części osobie trzeciej do używania lub w podnajem, o ile umowa mu tego nie zabrania.
Najemca płaci czynsz w wysokości i terminach zawartych w umowie. Jeżeli termin nie jest ustalony w umowie, powinien być płacony z góry do 1 miesiąca. Gdy najem trwa dłużej niż 1 m-c ( art. 669 ), miesięcznie do 10 każdego miesiąca.
AD.1.2 A - Najem lokali użytkowych. Status prawny lokali użytkowych ukształtowany został w przepisach art. 659 - 692 z tym, że niektóre przepisy art. 680 i następnych dotyczą tylko lokali mieszkalnych.
Wynajmujący lokal użytkowy może podwyższyć czynsz wypowiadając dotychczasową wysokość na 1 miesiąc naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego.
Do ochrony praw najemcy używanego lokalu stosuje się przepisy o ochronie własności lokali.
AD.1.2 B - Najem lokali mieszkalnych. Najem ten został poddany głębokiej modyfikacji w przepisach ustawy z 2001 roku o ochronie praw lokatorów.
Ustawa ta dokonała kilku zmian w K.C.
Cechy szczególne tego najmu:
jeżeli najem zawiera 1 z małżonków, najemcami z mocy prawa stają się oboje bez względu na to w jakim są stosunku,
drobne nakłady obciążają najemcę lokalu ( art. 682 ),
jeżeli najemca lokalu wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko obowiązującemu porządkowi domowemu albo przez swoje niewłaściwe zachowanie czyni korzystanie z innych lokali w budynku uciążliwym wynajmujący może wypowiedzieć najem bez zachowania terminów wypowiedzenia,
jeżeli najemca lokalu dopuszcza się zwłoki z zapłatą czynszu co najmniej za dwa pełne okresy płatności, a wynajmujący zamierza najem wypowiedzieć bez zachowania terminów wypowiedzenia, powinien on uprzedzić najemcę na piśmie, udzielając mu dodatkowego terminu miesięcznego do zapłaty zaległego czynszu,
za zapłatę czynszu i innych opłat odpowiadają wszyscy solidarnie mieszkańcy pełnoletni lokalu, bez zgody wynajmującego najemca nie może oddać lokalu lub jego części do bezpłatnego używania ani go podnająć. Zgoda wynajmującego nie jest wymagana co do osoby, względem której najemca jest obciążony obowiązkiem alimentacyjnym ( art. 6882 ),
w razie śmierci najemcy lokalu, stosunek najmu lokalu następuje z mocy prawa:
małżonek nie będący współnajemcą ,
dzieci najemcy i jego współmałżonka ( współmałżonek ),
inne osoby wobec, których na najemcy ciążył obowiązek alimentacyjny,
konkubina lub konkubent.
Obecnie rzadko kto podpisuje umowę najmu.
Dzierżawa.
Umowa ta jest uregulowana w art. 693 - 709 K.C.
Wg art. 693 dzierżawa to umowa , w której wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania oraz pobierania pożytków, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. Czynsz może być zastrzeżony w pieniądzu, ale również może być to świadczenie innego rodzaju. W szczególności wydzierżawiający może uzyskać ułamkową część pożytków.
Art. 694 stanowi, że do dzierżawy stosuje się odpowiednie przepisy o najmie , chyba że art. 695 i następne stanowią inaczej.
Dzierżawa może być zawarta na czas oznaczony i nieoznaczony.
Dzierżawa na czas nieoznaczony, może być wypowiedziana przez każdą ze stron. Przedmiotem dzierżawy mogą być nieruchomości rolne, przedsiębiorstwa, ale również patenty, papiery wartościowe i inne prawa majątkowe.
Jeżeli termin płatności czynszu nie jest oznaczony w umowie, czynsz jest płacony z dołu ( po korzystaniu ), w terminie zwyczajowo przyjętym ( a w braku takiego zapisu - półrocznie z dołu ).
Jeżeli dzierżawa nieruchomości rolnej była zawarta na czas dłuższy niż 3 lata, lub trwała faktycznie co najmniej 10 lat dzierżawcy przysługuje prawo pierwokupu.( art.695 § 2.
Umowa użyczenia ( art. 710 - 719 K.C. )
Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez czas oznaczony lub nieoznaczony na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
Umowa ta ma charakter realny, co oznacza, że dochodzi do skutku z chwilą wydania rzeczy biorącemu. Biorący nie może oddać rzeczy osobie trzeciej bez zgody użyczającego.
Biorący też ponosi koszty utrzymania rzeczy używanej.
Biorący zobowiązany jest oddać przedmiot użyczenia użyczającemu w stanie nie pogorszonym.
Pożyczka ( art. 720 - 724 ).
Wg art.725 K.C. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność pożyczkobiorcy określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a pożyczkobiorca zobowiązuje się zwrócić tą samą ilość pieniędzy, albo tą samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Umowa powyżej 500 zł powinna być zawarta na piśmie.
Należy odróżnić pożyczkę bankową , która stanowi czynność bankową od pożyczki nie bankowej w relacjach bądź profesjonalnych konsumenckich bądź prywatnych. W tym miejscu mamy do czynienia z umową pożyczki nie bankowej.
Pożyczka może być odpłatna lub nieodpłatna, zależy to od woli stron.
Jeżeli terminu zwrotu pożyczki nie zawarto w umowie, dłużnik zobowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu 6 tygodni po wypowiedzeniu jej przez pożyczkodawcę.
Jeżeli nie zwróci, odpowiada pożyczkobiorca.
UMOWA LEASINGU ( art.7091 - 70918 ).
Art. 7091 - przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tą rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytku przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równej co najmniej cenie lub wynagrodzenia z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.
leasing finansowy ( kapitałowy ),
leasing operacyjny.
Leasing powstał w USA. Do Europy leasing dotarł z USA wraz z planem Marschala, a w Europie środkowej w latach 90-tych.
Leasing kapitałowy jest zbliżony do sprzedaży ratalnej, z tym że właścicielem produktu leasingu staje się kupujący dopiero po zapłaceniu ostatniej raty i zapłaceniu prawa obcji.
Leasing operacyjny jest zbliżony do najmu. Daje prawo do odpłatnego używania ale nie daje własności. K.C. reguluje jedynie leasing kapitałowy, czyli finansowy. Przy czym sam leasing operacyjny jest w dalszym ciągu umowy nienazwanej co do, której można ewentualnie stosować w drodze ostrożnej analogii przepisów o najmie.
Umowa leasingu musi być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.
Wynagrodzenie w okresach miesięcznych płatne równe co najmniej cenie nabycia.
Większość przepisów Kodeksu Cywilnego o leasingu ma charakter względnie obowiązujący, co oznacza że podlegają one modyfikacji umownej.
Leasingobiorca zobowiązany jest utrzymywać rzecz w należytym stanie, dokonywać konserwacji i napraw.
Nie można dokonywać zmian przedmiotu leasingu chyba, że jest to zgodne z charakterem umowy.
Leasingobiorca nie może oddać rzeczy osobie trzeciej bez zgody leasingodawcy.
Jeżeli leasingodawca zwleka z zapłatą chociaż 1 raty to leasingodawca powinien mu wyznaczyć jeszcze jeden termin.
WYKŁAD z dnia 13 kwietnia 2003 roku.
Usługi obecnie przewyższają sferę produkcyjną.
Podstawą do świadczenia usług są umowy. Umowy o świadczenie usług dzielą się na 2 grupy.
Umowy starannego działania, gdzie dłużnik zobowiązuje się świadczyć usługę z należytą starannością, ale nie odpowiada za efekt.
Umowy rezultatu, gdzie dłużnik nie tylko zobowiązuje się starannie ją wykonać ale odpowiada za efekt ) np. wprawienie szyby w oknie).
Umowa zlecenie- jest umową starannego wykonania,
Umowa o dzieło - jest umową rezultatu.
Umowa zlecenie - art. 734 - 751.
Pojęcie: Zgodnie z art. 734 przez umowę zlecenie, zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonej czynności prawnej dla zleceniodawcy.
Art. 750 K.C. w sposób znaczny zwiększa rolę umowy zlecenia, gdyż stanowi, że do umów o świadczenie usług starannego działania, które nie są odrębnie uregulowane stosuje się przepisy umowy zlecenia.
Do istoty umowy zlecenia nie należy odpłatność.
Art. 735 stanowi, że:
jeżeli ani z umowy ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.
Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy.
Oznacza to, iż jeżeli umowa nie zawiera postanowienia o tym, że zlecenie jest nieodpłatne. Zleceniobiorcy należy się wynagrodzenie.
Art. 734 § 2 W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa.
Przedmiotem umów jest dokonanie określonej czynności prawnej czyli złożenia oświadczenia woli zawarcia umowy, prowadzenie spraw przed sądem itp.
Jeżeli przepis wymaga formy szczególnej również pełnomocnictwo powinno być udzielone w tej formie, np. pełnomocnictwo do kupna nieruchomości powinno być udzielone w formie aktu notarialnego. Umowa zlecenie nie jest umową rezultatu.
Charakter stosunku prawnego umowy zlecenia.
Zlecenie służy do świadczenia pracy. Stosunek zlecenia oparty jest na zaufaniu stron i w dużej mierze ma charakter osobisty. Art. 731 mówi, że zleceniobiorcy nie wolno używać rzeczy i pieniędzy zleceniobiorcy. Mogą być wypłacane zaliczki na poczet wykonania zlecenia.
Jeżeli zlecenie jest odpłatne to zapłata pełna jest płatna po wykonaniu zlecenia. Art. 744 - może być stosowana zaliczka.
Art. 746 - zleceniodawca może wypowiedzieć zlecenie w każdym czasie.
Zleceniobiorca również może wypowiedzieć zlecenie w każdym czasie, ale gdy jest ono odpłatne to wypowiedzenie powinno mieć poważne przyczyny.
Umowa nie wygasa z chwilą śmierci zleceniodawcy, wygasa natomiast z chwilą śmierci zleceniobiorcy.
Umowa o dzieło ( art. 627 - 646 ).
Pojęcie: Wg art. 627 przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania dzieła, zaś zamawiający zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia.
Pojęcie dzieła - nie jest jednoznaczne. Długo panowało przekonanie, że dzieło miało charakter materialny. Obecnie dziełem może być wytwór wyobraźni, myśli, programy komputerowe, systemy elektroniczne, świat wirtualny.
Za dzieło należy się wynagrodzenie ( 2 sposoby ): ryczałtowe bądź kosztorysowe. Ryczałt to z góry ustalona kwota.
Wynagrodzenie kosztorysowe - bardziej adekwatne co do ważności.
Wystawianie faktur następuje etapami.
Wg art. 632 § 1, jeżeli strony umówiły się o wynagrodzenie ryczałtowe, przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia nawet chociażby podczas podpisywania umowy nie można było przewidzieć kosztów.
Art. 632 § 2 - wprowadza swoistą regułę gdy wskutek swoistej zmiany stosunku, którego nie można było przewidzieć w momencie zawarcia umowy, wykonanie dzieła groziło by rażącą stratą zamawiającego sąd może podwyższyć ryczałt lub rozwiązać umowę.
Odpowiedzialność za wadliwość dzieła.
K.C. wyposaża zamawiającego w prawne instrumenty na przyjmującego zamówienie w trakcie wykonywania dzieła, tak aby było ono prawidłowo wykonane.
Art.636 - jeżeli przyjmujący zamówienie wykonuje wadliwie dzieło, zamawiający może wezwać go do sposobu zmiany wykonywania dzieła i wyznaczyć mu nowy termin. A po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.
Art. 636 § 2 - jeżeli zamawiający sam dostarczył materiał, może on w razie odstąpienia od umowy lub powierzenia wykonania dzieła innej osobie żądać zwrotu materiału i wydania rozpoczętego dzieła.
Wg art. 637 § 2 gdy wady się nie da usunąć, zamawiający może od umowy odstąpić, jeżeli wady są istotne. Jeżeli wady są nie istotne, zamawiający może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. To samo dotyczy wypadku, gdy przyjmujący zamówienia nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego.
Jeżeli wady są nie istotne zamawiający może żądać obniżenia wynagrodzenia.
W pozostałym zakresie stosuje się za wady przepisy o rękojmi przy sprzedaży.
Wg art. 646 roszczenia przedawniają się z upływem lat 2 od oddania dzieła.
Jeżeli dzieło nie zostało oddane, od dnia w którym ono powinno być oddane.
Umowa agencyjna ( została zrekonstruowana w roku 2001 roku w art. 758 - 7649 K.C. )
Polskie prawo nie reguluje umowy pośrednictwa w obrocie, w związku powstał dylemat czy przywrócono umowę pośrednictwa.
Dobudowano umowę agencyjną, że stała się podstawową instytucją regulującą pośrednictwo handlowe.
Zgodnie z art. 758 przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się w zakresie działania swojego przedsiębiorstwa do stałego pośredniczenia za wynagrodzeniem przy zawieraniu z klientem umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy, albo do zawierania umów w jego imieniu.
Agent jest pełnomocnikiem tego przedsiębiorstwa i podpisuje umowę w jego imieniu. Agent musi mieć umocowanie.
Wynagrodzenie agenta najczęściej ma postać prowizji, której wysokość zależy od liczby i wartości zawartych umów.
Wprowadzone w roku 2000 uregulowania określają szczegółowo techniczne różne aspekty między agentem, a dającym zlecenie:
agent jest obowiązany przekazywać wszystkie informacje, które powziął podczas zawierania umów. Jednocześnie chronić informacje, które uzyskał od dającego zlecenie.
Dający zlecenie jest zobowiązany do przekazywanie niezbędnych dokumentów i informacji do prawidłowego wykonania umowy.
Agent może żądać prowizji od umów podczas trwania umowy agencyjnej o ile wykaże, że doszło do zawarcia umowy z osobami pozyskanymi przez niego. Dotyczy to również umów zawartych przez agenta nawet po razwiązaniu z nim umowy.
Agent nabywa prawa do prowizji z chwilą, której dający zlecenie powinien był spełnić świadczenie, albo faktycznie je spełnił albo też gdy swoje świadczenie spełnił klient.
Umowa agencyjna jest umową o świadczenie usług oparta o zasadę zaufania i lojalności pomiędzy stronami, dlatego też nawet umowa taka zawarta na czas oznaczony może być rozwiązana bez zachowania terminu wypowiedzenia w przypadku nie wykonania umowy w całości lub oznaczonej części jednej ze stron.
Wg art. 7466- strony mogą w formie pisemnej, pod rygorem nieważności prowadzić tzw. zakaz konkurencyjności. Postanowienie to może ograniczać możliwości prowadzenia działalności w stosunku do dającego zlecenie
wobec grupy klientów bądź na danym obszarze.
Ograniczenie takie nie może trwać dłużej niż 2 lata i przez ten okres otrzymuje oznaczone wynagrodzenie.
Umowa komisu ( uregulowana w art. 765 - 773 K.C. ).
Przez umowę komisu przyjmujący zlecenie komisant zobowiązuje się za wynagrodzeniem ( prowizją ) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie ( komitenta ) lecz w imieniu własnym.
Jest to kwestia zaufania, wynagrodzenia, zaufania.
Komisant powinien wydać komitentowi wszystko co komitent uzyskał za sprzedaną rzecz ruchomą.
Komitent oznacza cenę pro-formo ( przy kupnie jak najniższą a przy sprzedaży jak najwyższą ).
Art. 767 stanowi jednak, że jeżeli komisant uzyskał większą cenę, to należy się ona komitentowi. Komisant natomiast uzyska większą prowizję.
Komisant nabywa roszczenie o zapłatę prowizji z chwilą gdy komitent otrzymał cenę całą lub wszystko co uzyskał.
Komisant nie ponosi odpowiedzialności za ukryte wady rzeczy, jak również za wady prawne jeżeli przed zawarciem umowy podał je do wiadomości kupującego. Komisant nie ujawnia właściciela rzeczy.
UMOWY BANKOWO - KREDYTOWE.
Wprowadzenie: Umowa bankowa jako rodzaj czynności bankowych.
Polskie prawo bankowe uregulowane jest ustawą z 29 sierpnia 1997 roku , wielokrotnie zmienianą, a obecnie tekst jednolity Dz. U. Nr 72 z 2002 roku.
Art.5 tej ustawy wyróżnia 3 rodzaje czynności bankowych:
Czynności bankowe sensu scricto tj. takie, co do których banki mają monopol,
Czynności bankowe sensu largo tj. takie, które mogą być wykonywane przez różne podmioty, a stają się wtedy czynnościami bankowymi gdy wykonują je banki,
Czynności bankowe substytucyjne tj. takie, które są wykonywane przez podmioty nie bankowe na zlecenie banku ( np. wydawanie kart płatniczych.
Ad.1) Do czynności bankowych sensu scricto zaliczamy:
Przyjmowanie wkładów pieniężnych oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,
prowadzenie innych rachunków bankowych.
Udzielanie kredytów,
Udzielanie oraz potwierdzanie gwarancji bankowych,
Przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych.
Ad 1) Umowa rachunku bankowego jest regulowana w art. 725 - 733 K.C. oraz w art. 49 - 62 prawa bankowego.
Wg art. 725 przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadaczy rachunków do przekazywania jego środków pieniężnych oraz przeprowadzania jego zlecenia rozliczeń pieniężnych. Wg art. 50 prawa bankowego banki mogą prowadzić w szczególności następujące rachunki bankowe:
bieżące
pomocnicze
lokat terminowych
oszczędnościowe
ROR-y ( rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe )
Rachunki bieżące i pomocnicze prowadzone są dla przedsiębiorców w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Rachunki oszczędnościowe prowadzone są dla osób fizycznych, szkolnych kas oszczędnościowych, pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych.
Rachunki oszczędnościowo - rozliczeniowe, które służą do gromadzenia środków i prowadzenia rozliczeń dla osób fizycznych ( ROR ).
Dowodem zawarcia rachunku oszczędnościowego jest książeczka bądź inny dokument o charakterze imiennym.
Art. 56 ust. 2 prawa bankowego mówi, że Skarb Państwa nie odpowiada za zobowiązania banków wynikających z oszczędności. W tym celu powołano instytucję o nazwie Bankowy Fundusz Gwarancyjny.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny odpowiada za zgromadzone oszczędności do wysokości:
do 1000 EUR w 100%
(od 1 01 2003 r. od 1000 do 23.500 EUR w 90%
powyżej kwoty 23.500 EUR - BFG nie odpowiada.( wynika to z minimalnej kwoty podlegającej ochronie w Unii Europejskiej )
Art.57 ust.1, pkt 2 prawa bankowego stanowi, że posiadacz rachunku oszczędnościowego może wskazać osobę, której bank wypłaci po śmierci właściciela do kwoty nie wyższej niż 20 krotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Kwoty wpłacane w tym trybie nie wchodzą w skład spadku. Reszta wchodzi w skład spadku i podlega opodatkowaniu.
Ad 2.Umowa kredytowa - regulowana jest w art. 69 - 74 prawa bankowego.
Wg art. 69 przez umowę kredytową bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy zaznaczonej w umowie kwoty środków pieniężnych na określony cel, zaś kredytobiorca zobowiązuje się:
do korzystania z tej kwoty na warunkach zawartych w umowie,
do zwrotu kapitału oraz zapłatę odsetek,
do zapłaty prowizji.
Umowy kredytowe mogą zawierać wyłącznie banki.
Bank może udzielić kredytu w zasadzie osobie, która ma zdolność kredytową. Ponadto art. 93 prawa bankowego nakłada na bank obowiązek zabezpieczenia kredytu poprzez odpowiednie instytucje:
poręczenie cywilne osobiste,
zabezpieczenie wekslowe,
zabezpieczenie rzeczowe,
zabezpieczenia nietypowe ( antypowe - blokada środków na rachunku, kaucja ).
Ad.3. Gwarancje bankowe jako zabezpieczenie wierzytelności ( art. 80 - 88 prawa bankowego ). Udzielenie gwarancji musi być potwierdzone stopniem ryzyka jakie z tym się wiążą.
Wg art. 81 prawa bankowego to jednostronne zobowiązanie banku gwaranta, że po spełnieniu przez podmiot uprawniony benificjenta gwarancji - bank gwarant zapłaci określoną sumę na rzecz benificjenta.
Udzielenie gwarancji musi być zabezpieczone przez bank.
Ad.4. Poręczenie cywilne regulowane jest w art. 876 - 887 K.C.
Poręczenie to umowa poprzez, którą poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Oświadczenie poręczyciela musi być złożone w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
Odpowiedzialność poręczyciela jest bardzo surowa w polskim prawie:
Poręczyciel odpowiada:
osobiście,
całym swoim majątkiem,
pierwszorzędnie,solidarnie z dłużnikiem ( głównie )qwad facit cui prodest-ten czyni co miał w tym swój interes.