Wzorzec miary-jest narzędziem pomiarowym służącym do odtworzenia lub odtwarzającym za znanądokładnościąmiaręwielkości danej wartości.Miara wzorcowa musi zapewnićłatwośćporównywania z innymi miarami wzorcowymi.
Wzorce w zależności od roli jaką pełnią w procesach pomiarowych tworzą swoistą piramidę hierarchiczną
Podstawowe definicje
ÛÜWzorzec jednomiarowy-odtwarza tylko jednÄ…miarÄ™
ÛÜWzorzec wielomiarowy-odtwarza wiele miar (wzorce nastawne)
ÛÜEtalon-wzorzec sÅ‚użący wyÅ‚Ä…cznie do przekazywania miary innym wzorcom
ÛÜWzorzec(etalon) podstawowy-wzorzec o najwiÄ™kszej dokÅ‚adnoÅ›ci.
ÛÜWzorzec grupowy-grupa kilku lub kilkunastu wzorców, na podstawie których okreÅ›la siÄ™wartośćjako np. Å›redniÄ…wartośćmiar wzorców z grupy.
Parametry wzorców
ÛÜNiedokÅ‚adnośćwzorca-maksymalna
(dopuszczalna) odchyłka od wartości
nominalnej odniesiona do wartości nominalnej
i wyrażona w procentach. Liczby wyrażające
względnądopuszczalnąniedokładnośćwzorca
tworzÄ…znormalizowany szereg:
1 10α; 2 10α, 5 10α(α<0)
i podaje sięje bez znaku i symbolu % np. 0.05.
Sąone klasądokładności wzorca.
Niepewnośćwzorców o dużej dokładności
przyjęto podawaćza pomocąliczby części
milionowych (10-6) określonej symbolem ppm.
Parametry wzorców c.d.
ÛÜWarunki użytkowania-zewnÄ™trzne warunki w jakich wzorzec zachowuje swojÄ… klasÄ™ i swe wÅ‚asnoÅ›ci
ÛÜWartośćnominalna miary wzorca-wartość jakÄ… powinien utrzymywać wzorzec w warunkach nominalnych
ÛÜWażna jest równieżstaÅ‚ośćw czasiewartoÅ›ci wzorca
Wzorce miar
Wzorzec miary natężenia prądu
ÛÜWaga prÄ…dowa-odtwarza jednostkÄ™w sposób definicyjny(6 ppm)
ÛÜPoÅ›rednio poprzez wzorce napiÄ™cia i rezystancji (1 ppm)
ÛÜKalibratory prÄ…du-elektroniczne sterowane źródÅ‚a prÄ…du staÅ‚ego (0.001%).
Wzorce miar c.d.
Wzorzec miary napięcia
ÛÜOgniwo Westona(do 0,0002 %)
ÛÜŹródÅ‚o oparte na zjawisku Josephsona-(dwa nadprzewodniki rozdzielone cienkim dielektrykiem)
ÛÜŹródÅ‚o z diodÄ…Zenera-(0.001 %)
ÛÜKalibrator napiÄ™cia-elektroniczne sterowane źródÅ‚a napiÄ™cia staÅ‚ego (0,005%)
Wzorce miar c.d.Wzorzec miary rezystancjiÛÜWzorzec odniesienia -oparty o kwantowy efekt Halla(0,03 ppm) ÛÜOporniki wzorcowe-wzorce nienastawne(5 ppm)majÄ…dwie pary zacisków: prÄ…dowe i napiÄ™cioweÛÜWzorce nastawne -oporniki dekadowe(0,01%) RI1I2U1 U2
Wzorce miar c.d.
Wzorzec miary pojemności
ÛÜWzorce liczalne(0,1 ppm)
ÛÜnastawne (0,1 %)
Wzorzec miary indukcyjnoÅ›ciÛÜWzorzec indukcyjnoÅ›ci wÅ‚asnejÛÜliczalne(5 ppm)ÛÜnastawne(0,1%)ÛÜWzorzec indukcyjnoÅ›ci wzajemnej
Wzorce miar c.d.
Wzorzec miary czasu i częstotliwości
Ponieważ1 Hz= 1 s-1więc wzorce częstotliwości sąjednocześnie wzorcami czasu.
ÛÜWzorce odniesienia to atomowe wzorce cezowe, rubidoweoraz masery wodorowe.
ÛÜWzorce kontrolne I rzÄ™du sprawdzane sÄ…przez odbiór radiowych sygnałów wzorcowych czÄ™stotliwoÅ›ci.
ÛÜWzorcami kontrolnymi II i III rzÄ™du sÄ…generatory kwarcowe oraz zespoÅ‚y aparatury do nadawania sygnałów wzorcowej czÄ™stotliwoÅ›ci drogÄ…radiowÄ…i przewodowÄ….
ÛÜWzorce użytkowe to generatory pomiarowe, zegaryistopery