Diagnoza pedagogiczna indywidualnego przypadku

1. Pojęcie diagnozy:

Pojęcie diagnozy używa się przede wszystkim w naukach lekarskich. Pierwotnie służyło ono wyłącznie do określenia patologicznego stanu organizmu, następnie przyjęło się w orzecznictwie lekarskim jako określenie stanu zdrowia danej osoby, jej zdolności do pracy itp. W wielu innych dziedzinach wiedzy używa się obecnie nazwy „diagnoza” jako określenia badanego jednostkowego stanu rzeczy.

Diagnoza to rozpoznanie jakiegoś stanu rzeczy i jego tendencji rozwojowych na podstawie jego objawów, w oparciu o znajomość ogólnych prawidłowości.

Poznanie diagnostycznie opiera się na dwóch głównych elementach:

- doświadczaniu

- rozumowaniu

Zebranie danych poprzez obserwację, badania specjalne, eksperymenty na przedmiocie badanym stanowi podstawę do dalszych rozumowań, prowadzących do diagnozy.

W teorii poznania zarysowały się najpierw dwa skrajne stanowiska:

- radykalny empiryzm (diagnoza jest wynikiem samego doświadczenia, zebrania danych)

- racjonalizm (decyduje znaczenie czynników racjonalnych, rozumowań przy dochodzeniu do diagnozy)

W fazie odkrywczej doświadczenie lekarskie i całościowe ujęcie zjawiska na tle jego objawów odgrywają istotnie doniosłą rolę, ale przy sprawdzaniu i uzasadnianiu diagnozy podstawowe znaczenie ma rozumowanie.

W życiu codziennym często nie można sobie pozwolić na pełne naukowe zbadanie każdego przypadku. Przy stawianiu diagnozy pomagają nam wtedy zespoły typowych objawów albo nawet pojedyncze objawy, tzw. patologiczne.

Intuicję należy ująć racjonalnie. Intuicyjnym można nazwać dobranie właściwego pojęcia, określenia spostrzeganego przedmiotu lub stanu rzeczy, bezpośrednie „dopasowanie” go do odpowiedniego gatunku lub typu - bez długiej czynności rozwiniętego różnicowania. W tej fazie nie da się wykluczyć możliwości błędnego postawienia hipotezy. Gotowa hipoteza, np. klasyfikacyjna lub typologiczna, musi być potwierdzona przez dalsze badania i metodyczne rozumowania.

Typy diagnoz:

- diagnoza klasyfikacyjna albo typologiczna

- diagnoza genetyczna

- diagnoza znaczenia

- diagnoza fazy

Powyższe typy diagnoz cząstkowych wzajemnie się dopełniają. Diagnoza klasyfikacyjna albo typologiczna bierze pod uwagę stan badanego zjawiska, diagnoza genetyczna wyjaśnia łańcuchy jego uwarunkowań przyczynowych. Diagnoza znaczenia określa znaczenie badanego zjawiska dla pewnego szerszego kompleksu zjawisk. Diagnoza fazy podaje etap rozwoju.

Ostatni człon pełnej diagnozy to przewidywanie, jak badane „zjawisko” może lub powinno się rozwinąć. Jest to typ diagnozy cząstkowej - diagnoza prognostyczna. Prognoza jest prostym wyprowadzeniem wniosków z uprzednio ustalonych elementów diagnozy, stanowi ich dopełnienie i powinna być zaliczona do diagnozy w sensie szerszym - jako możliwie pełnego rozpoznania badanego stanu rzeczy.

2. Diagnoza klasyfikacyjna:

Bartosz Sz. Ma 9 lat. Jest uczniem szkoły podstawowej. Jest osobą zdrową, rzadko chorującą. Rozwija się w sposób prawidłowy. Przejawia się jednak nadpobudliwością ruchową, nie umie usiedzieć spokojnie przez dłuższą chwilę w jednym miejscu. Chłopiec w tym roku szkolnym został przeniesiony ze starej szkoły do nowej. Chłopiec zaczyna mieć problemy w nauce. Jest osobą bardzo odważną, ale małomówną. Usilnie stara się skupić wyłącznie na sobie uwagę innych osób, uderzając w stół pięścią, czy kopiąc siostrę.

3. Diagnoza genetyczna:

Bartosz pochodzi z rodziny wielodzietnej. Ma dwie siostry: Gosia (18lat), Jola (10 lat), oraz młodszego brata Kubę, który ma 2 lata.

Bartosz nie ma pozytywnych kontaktów z rodzeństwem. Jedyną osobą, z którą nawiązuje pozytywny kontakt jest 18 - letnia Gosia, która jako jedyna opiekuje się młodszym bratem. Rodzina Bartosza nie należy do tzw. „dobrych rodzin”. Matka nie ma żadnych nałogów.

Ojciec chłopca jest nałogowym alkoholikiem. Zostawił rodzinę kiedy urodził się Kuba. Matka związała się z innym mężczyzną. Jest osobą bezrobotną, bez prawa do zasiłku. Nigdy nie pracowała. Ma wykształcenie zawodowe. Ojciec również nie pracuje, nie łoży też na dzieci. Żyje ze zbierania złomu.

Obecny partner matki pracuje w fabryce mebli. Nie łoży jednak na utrzymanie swojej tymczasowej rodziny. Sytuacja materialna rodziny jest bardzo trudna. Jedynym dochodem rodziny jest to co dostaną z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej.

W środowisku lokalnym rodzina cieszy się pozytywną opinią. Dzieci są zawsze czysto ubrane, nie odróżniają się wyglądem od rówieśników. Jedynie Bartosz jest jedynym członkiem rodziny, który wykracza poza dobry wizerunek rodziny.

Chłopiec na podwórku postrzegany jest jako „bijatyka”. Nie raz byłam świadkiem, gdy dziecko uderzało innego chłopca bez powodu w twarz, kopało go czy pluło na niego. Bartek na swoim podwórku nie ma żadnych przyjaciół, spotyka się ze starszymi od siebie chłopcami. Z wywiadu, który przeprowadziłam wynika, że chłopiec przejawia bardzo dużą agresję wobec innych dzieci, niechętnie się z nimi bawi, nie nawiązuje żadnych nowych znajomości. Wobec osób, które zwrócą mu uwagę jest wulgarny.

Bartek nie ma żadnych zainteresowań, czasami jeździ na rowerze, większość czasu spędza na podwórku szukając przyczyny do spowodowania bójki lub zrobienia czegoś złego. Problem ten wynika chyba z trudności porozumiewania się z innymi osobami. Nie umie zjednywać sobie dzieci. W szkole, z której go przeniesiono miał tylko jednego kolegę.

4. Diagnoza fazy:

Bartek odczuwa silną potrzebę indywidualności. Zawsze wszystko chce robić sam, mimo, że z wieloma rzeczami nie potrafi sobie poradzić. Obserwując chłopca można zauważyć, że jest bardzo zamknięty w sobie, małomówny, słowa zastępuje gestami. Rozmowa z rodzicami i siostrą potwierdziła przypuszczenia, że chłopiec zachowuje się agresywnie i nadpobudliwie, by zwrócić na siebie uwagę matki, która większość swego czasu poświęca najmłodszemu z rodzeństwa - Kubie. Mimo, że relacje chłopca z matką są poprawne to większość czasu Bartek spędza ze starszą siostrą 18 - letnią Gosią.

5. Plan pracy z przypadkiem:

- nawiązanie współpracy z matką, by uświadomić jej brak zainteresowania dziećmi

- polepszenie stosunków matka - dziecko

- zachęcenie Bartka do uczestnictwa w zajęciach Terapii Rodzinnej w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie

- codzienne rozmowy z psychologiem szkolnym

6. Wnioski diagnostyczne:

Na podstawie obserwacji, wywiadów z rodziną, wychowawcą klasy wywnioskowałam, że głównym problemem dziecka jest agresywne zachowanie, nadpobudliwość ruchowa, która spowodowana jest brakiem zainteresowania matki. Matka jak już wcześniej wspomniałam większość czasu poświęca młodszemu dziecku.

Drugim powodem agresji może być zmiana szkoły, brak starych znajomych, niechęć poznania nowych.

Nadpobudliwość zapewne związana jest z brakiem zajęcia, zainteresowań, oraz brakiem własnego „kąta” w domu.

7. Załączniki:

1.Rozmowa - wywiad z siostrą, matką, wychowawcą w szkole

2.Bezpośrednia, spontaniczna obserwacja dziecka

3.Wywiad środowiskowy

---