Erich Fromm

Urodził się w 1900 r. we Frankfurcie, studiował psychologię i socjologię na uniwersytetach w Heidelbergu, Frankfurcie i Monachium.. Po uzyskaniu w 1922 stopnia doktora filozofii uczył się psychoanalizy w Monachium i Berlińskim Instytucie Psychoanalitycznym. W 1933 przeniósł się do USA, gdzie podjął pracę jako wykładowca w Chicagowskim Instytucie Psychoanalitycznym, a następnie rozpoczął prywatną praktykę w Nowym Yorku. Zmarł 18 marca 1980 r. w Szwajcarii.

Fromm był pod silnym wpływem Marksa, gł. jego wczesnej pracy „Rękopisy ekonomiczne i filozoficzne”. Fromm uważa Marksa za myśliciela głębszego niż Freuda i posługuje się psychoanalizą głównie w celu wypełnienia luk w dziele Marksa.

Podstawowym wątkiem jest idea, że człowiek czuje się samotny i wyobcowany, ponieważ zerwał powiązania łączące go z przyrodą i innymi ludźmi. To specyficzna cecha tylko sytuacji człowieka. Fromm rozwija teorię, że w miarę jak ludzie z upływem stuleci uzyskali więcej wolności, czyli się także coraz bardziej osamotnieni. Wolność staje się stanem negatywnym, od którego starają się uciec.

Jak to rozwiązać?

Człowiek może albo zjednoczyć się z innymi ludźmi w duchu miłości i wspólnej pracy, albo znaleźć bezpieczeństwo przez uległość wobec władzy i podporządkowanie się społeczeństwu. W pierwszym wypadku ludzie korzystają ze swojej wolności w celu ukształtowania lepszego społeczeństwa, a w drugim nakładają sobie nowe więzy.

Fromm uważał, że każda forma społeczeństwa jaką stworzył człowiek stanowi próbę rozwiązania sprzeczności c człowiek jest zarówno częścią natury, jak i oddzielny od niej, że jest zarówno zwierzęciem, jak i istotą ludzką. Jako zwierze ma pewne potrzeby fizjologiczne, które muszą być zaspokojone. Jako człowiek ma świadomość, rozum i wyobraźnie. Doznania ludzkie to uczucia czułości, miłości i współczucia, tożsamość, wrażliwość, prawość

Specyficzne potrzeby, które wynikają z warunków egzystencji ludzkiej:

• potrzeba powiązań - wynika z faktu, że ludzie stając się ludźmi zawarli pierwotny związek łączący zwierzę z naturą, ludzie muszą stworzyć własne związki, najbardziej zadowalające są związki, które opierają się na miłości twórczej, która wiąże się z wzajemną opieką, troską, odpowiedzialnością, szacunkiem i zrozumieniem

• potrzeba transcendencji - oznacza, że człowiek pragnie więzi wykraczających poza zwierzęcą naturę, chce być osobą twórczą, miłość i nienawiść są popędami odpowiedzialnymi na ludzką potrzebę wzniesienia się ponad zwierzęcą naturę

• potrzeba zakorzenienia - ludzie chcą być integralną częścią świata, czuć, że należą do niego, najbardziej zadowalające i najzdrowsze `zakorzenienie' uzyskuje człowiek dzięki poczuciu wewnętrznego pokrewieństwa z innymi mężczyznami i kobietami

• potrzeba tożsamości - człowiek chce być jednostką jedyną w swoim rodzaju, niepowtarzalną, tożsamość wynika z przynależności do kogoś/czegoś a nie z bycia kimś

• potrzeba systemu orientacji - stały i spójny sposób spostrzegania i rozumienia świata

Osobowość rozwija się stosownie do warunków, jakie stwarza człowiekowi określone społeczeństwo, przystosowanie danej jednostki do społeczeństwa stanowi zwykle kompromis między potrzebami wew a wymaganiami zew. Dana osoba rozwija sobie charakter społeczny stosownie do wymagań społeczeństwa.

Typy charakteru społecznego:

1. receptywny

2. eksploratorski

3. gromadzący

4. handlowy

5. produktywny - ten typ Fromm uważa za „zdrowy”

6. nekrofiliczny - pociągająca jest śmierć

7. biofiliczny- zakochany w sobie

Z punktu widzenia właściwego funkcjonowania określonego społeczeństwa jest absolutnie niezbędne, aby charakter dziecka był kształtowany zgodnie z potrzebami tego społeczeństwa

Nakładając na ludzi wymagania sprzeczne z naturą, społeczeństwo wypacza ich i frustruje. Alienuje ludzi z ich `ludzkiej sytuacji' i uniemożliwia im stworzenie podstawowych warunków egzystencji

Fromm wykazuje, że wtedy, gdy społeczeństwo zmienia się pod jakimś względem to zwykle ta zmiana powoduje zaburzenia w charakterze społecznym ludzi. Stała struktura nie pasuje do nowego społeczeństwa, co wzmaga poczucie alienacji i rozpaczy u danej osoby. W czasie takich okresów przejściowych człowiek łatwo staje się ofiarą wszelkiego rodzaju uniwersalnych środków zaradczych, które oferują ucieczkę od samotności

Fromm jest przekonany, że:

• ludzie mają podstawową, wrodzoną naturę

• społeczeństwo jest stworzone przez ludzi w celu urzeczywistnienia podstawowej natury

• żadne utworzone dotychczas społeczeństwo nie zaspokaja podstawowych potrzeb egzystencji ludzkiej

• możliwie jest stworzenie takiego społeczeństwa

Humanistyczny Socjalizm Wspólnoty - w takim społeczeństwie każdy miałby jednakowe możliwości, by stać się w pełni człowiekiem, nie było by samotności, uczuć izolacji ani rozpaczy, ludzie znaleźli by dla siebie dom, dostosowany do `ludzkiej sytuacji'

1957 badania psychospołeczne meksykańskiej wioski w celu sprawdzenia swojej teorii charakteru społecznego, przygotował meksykańskich ankieterów do posługiwania się `głębokim kwestionariuszem', za pomocą którego można było mierzyć ważne zmienne motywacyjne i charakterologiczne, jako uzupełnienie zastosowano test Rorschacha, ujawniający głębiej wyparte postawy, uczucia i motywy.

Zidentyfikowano trzy główne typy ChS:

• produktywno- gromadzący: właściciele ziemscy

• produktywno- eksploatatorski: kupcy

• nieproduktywno- receptywny: ubodzy robotnicy

Głównym celem badań było zilustrowanie tezy, że charakter wpływa na strukturę społeczną i zmiany społeczne, a także sam jest przez nie kształtowany

………………………………………………………………………………………………………………….

Jest wymieniony w piosence zespołu Myslovitz Mieć czy być, w wersie: kolejna strona: mieć czy być/czy Erich Fromm wiedział jak żyć?

Jest wymieniony w piosence zespołu Kazik Na Żywo Las Maquinas de la Muerte, w wersie: Erich Fromm, "Ucieczka od wolności", won!/A psychoanaliza to do Ciebie mnie nie zbliża (Fromm krytykował koncepcję freudowską).

---