Fizjologia: wysiłek fizyczny

Równowaga czynnościowa - mówi o tym czy ilość pochłanianego tlenu pokrywa zapotrzebowanie.

Deficyt tlenowy- występujący podczas pracy niedobór tlenu będący różnicą między zapotrzebowaniem tlenowym, a jego dostarczeniem. Stanowi on zadłużenie tlenowe, które musi ulec spłaceniu częściowo podczas pracy, lub bezpośrednio po jej ukończeniu ( zależy od intensywności).

Dług tlenowy- wyrównywanie w nadmiarze (w okresie odpoczynku po pracy) wysiłkowego niedoboru tlenu. Jego wielkość wyznacza ilość tlenu zużyta w fazie wypoczynku w nadmiarze w stosunku do potrzeb spoczywającego organizmu. Może być spłacany w dwóch fazach:

• alaktycznej ( bezmleczanowej)- trwa do ok. 3 min. odpoczynku, następuje szybko i nie jest związana
  z powstawanie kwasu mlekowego

• laktycznej ( mleczanowej) - tępo jest wolne, trwa do ok. 60 min. odpoczynku, wiąże się z szybkością tworzenia kwasu mlekowego

Podział wysiłku fizycznego

1. Rodzaje skurczów mięśni

• wysiłek statyczny

• wysiłek dynamiczny

2. Wielkość grup mięśniowych zaangażowanych w wysiłku:

• praca lokalna (bierze udział mniej niż 30% gr. mm.)

• praca globalna( wiecej niż 30%)

3. Czas trwania wysiłku

• wysiłki krótkotrwałe trwające do kilkunastu min.

• wysiłki o średnim czasie trwania- 30-60 min

• wysiłki długotrwałe - powyżej 60 min

4. Intensywność pracy

• obciązenie bezwzględne- ilość en. wydatkowanej przez org. w jednostce czasu może być wyrażony
  w jednostkach objętości pochłanianego tlenu w ciągu min. lub w jednostkach pracy zew. wykonanej
  w określonym czasie, bądź też w postaci innych parametrów fizjologicznych ( tętno, kwas mlekowy)

• obciążenie względne- oznacza proporcje pomiędzy zapotrzebowaniem na tlen podczas wykonywania pracy, a maksymalnym pochłanianiem tlenu przez org. (VO_2max)

• wysiłki maksymalne- zapotrzebowanie pracujących mięśni na tlen jest równe indywidualnej wartości VO_2max

• wysiłek supramaksymalny- zapotrzebowanie pracujących mięśni na tlen przewyższa VO_2max

• wysiłek submaksymalny- zapotrzebowanie pracujących mięśni na tlen jest mniejsze niż VO_2max

5. Przemiany energetyczne

• wysiłki czynnościowe- trwające długi czas, ale o małej intensywności

• wysiłki mieszane- tlenowo- beztlenowe(aerobowo- anaerobowe)- czas trwania krótszy, a intensywność pracy większa niż w P1

• praca beztlenowa( anaaerobowa)

• beztlenowa glikogenowo- mleczanowa( duża intensywność pracy, czas trwania do 2-3 min)

• beztlenowa fosfagenowa( bardzo duża intensywność pracy; czas trwania do 10-15s.)

Od czego zależy zaopatrzenie mięśni w tlen?:

1. wentylacja płuc

2. pojemność dyfuzyjna płuc

3. pojemność tlenowa krwi

4. sprawność regulacji naczynio- ruchowej układu krążenia

5. potencjał metaboliczny mięśni

Determinanty zdolności wysiłkowej:

• wg. Kozłowskiego

1. energetyka wysiłku w tym wykorzystanie tlenowe i beztlenowe źródła en. do pracy

2. termoregulacja

3. koordynacja nerwowo- mięśniowa

4. czynniki patologiczne

- wg. Jethona

1. metaboliczne zabezpieczenie pracy fizycznej

2. zdolność transportowania tlenu i substancji energ.

3. zdolność uwalniania produktów przemiany materii

4. termoregulacyjna wydolność organizmu

5. sensoryczno- motoryczna funkcja koordynacyjna

6. czynniki psychologiczne ( motywacja)

---