ŚWIATŁOLECZNICTWO

1. PROMIENIOWANIE PODCZERWONE

• niewidzialne

• emitowane przez rozgrzane ciało

• w lecznictwie wykorzystywane 770-15 000 nm długości fali

• IR- „infra-red”

• Dzieli się na:

• promieniowanie krótkofalowe, tzw. bliskie (770- 1500nm); wnika do 30 mm w głąb tkanek

• promieniowani średniofalowe (1500- 4000nm);

• promieniowanie długofalowe, tzw. dalekie (4000-15000nm); wnika w głąb tkanek do 0,5- 3 mm

• działanie biologiczne :

• podnosi temperaturę ciała

• rozszerzenie naczyń włosowatych (zwiększony przepływ krwi)

• reakcje zgodne z prawem Daste`a -Morata

• zmniejszenie napięcia mięśni

• przeciwbólowo

• wzmożona przemiana materii

odczyn organizmu na promieniowanie IR

• miejscowy

• występuje na skórze w miejscu jej napromieniowania i w okolicach

• polega na rozszerzeniu naczyń krwionośnych (powoduje to zaczerwienienie skóry) tzw. rumień cieplny

• ogólny

WSKAZANIA DO NAŚWIETLAŃ PROMIENIAMI IR:

• przewlekłe pod ostre stany zapalne

• przewlekłe, pod ostre zapalenia stawów oraz zapalenia tkanek okołostawowych

• nerwobóle, zespoły bólowe

• stany po zapaleniowe skóry, tkanek miękkich (pochodzenia bakteryjnego)

• wstęp przed masażem, kinezyterapią i jonoforezą

PRZECIWWSKAZANIA:

• niewydolność krążenia

• gruźlica

• skłonność do krwawień, zaburzenia w ukrwieniu

• stany gorączkowe

• ostre stany zapalne skóry i tkanek miękkich

2. PROMIENIOWANIE WIDZIALNE

• długość fali 400- 760 nm

• wywołuje u ludzi i zwierząt wrażenia świetlne

3. PROMIENIOWANIE NADFIOLETOWE

• niewidzialne

• długość fali 100-400 nm

• do celów leczniczych: 200-380 nm

RUMIEŃ CIEPLNY

• występuje na skórze od razu po naświetlaniu, wykracza poza miejsce zabiegowe

• wygląd: żywoczerwony o charakterze plamistym (w wyniku rozszerzania się głębiej położonych naczyń)

• utrzymuje się ok. 1-2h (czas zależy od dawki promieniowania IR)

• nie występuje łuszczenie

TERMOREGULACJA czyli regulacja cieplna

Jest to mechanizm utrzymujący stałą temperaturę w ustroju. Mechanizm dzielimy na dwie grupy:

• regulacja chemiczna- polega na sterowaniu przemianą materii ustroju; intensywność przemiany materii decyduje o ilości ciepła wytwarzanego przez tkanki (część rdzeniowa);

• regulacja fizyczna- polega na kontroli ilości ciepła oddawanego głównie drogą przewodzenia i promieniowania przez powierzchowne warstwy tkanek ustroju (część korowa); w fizycznej regulacji odgrywają rolę następujące czynniki:

• stosunek powierzchni ciała do jego objętości

• instnienie warstwy powietrza pomiędzy powierzchnią ciała a odzieżą (izolacja);

• izolujący wpływ skóry i tkanki tłuszczowej

• stopień unaczynienia skóry (wpływ na wymianę ciepła)

• wartość przewodnictwa cieplnego otoczenia (mała- powietrze, duża- woda)

• warunki fizyczne do parowania wody zawartej w pocie

• ruch powietrza, który ułatwia oddawanie ciepła drogą przenoszenia

Organizm ludzki oddaje ciepło droga przenoszenia i promieniowania.

W warunkach wysokiej temperatury otoczenia, kiedy oddawanie ciepła droga przenoszenia lub promieniowania jest niemożliwe, zostaje uruchomiony mechanizm regulacji cieplnej ustroju związany z czynnością wydzielniczą gruczołów potowych.

PRZEBIEG REGULACJI CIEPLNEJ USTROJU

1. temperatura wnętrza ustroju oraz środowiska zewnętrznego jest bodźcem uruchamiającym mechanizmy regulacji cieplnej

2. oddziaływanie temperatury na receptory termiczne znajdujące się w : skórze, ośrodkowym układzie nerwowym, przewodzie pokarmowym, itd.

3. receptory są rozmieszczone nierównomiernie- najwięcej na skórze twarzy

4. impulsy z obwodami receptorów termicznych są prowadzone drogami dośrodkowymi do podwzgórza

5. znajdują się tam dwa ośrodki termoregulacji:

• pierwszy- ochrania ustrój przed przegrzaniem i zawiaduje utrata ciepła; pobudzenie go powoduje rozszerzenie się sieci naczyń krwionośnych skóry oraz wydzielanie potu;

• drugi- chroni ustrój przed ochłodzeniem; pobudzenie go powoduje zwężenie naczyń krwionośnych i pobudzenie tkankowej termogenezy w wyniku wzmożenia przemiany materii oraz skurczów mięśni

6. odruchy rdzeniowe- na skutek ciepła lub zimna- rozszerzają się lub kurczą;

OD CZEGO ZALERZY WPŁYW BODŹCÓW CIEPLNYCH NA ORGANIZM

• natężenie bodźca

• okoliczności fizyczne towarzyszące oddziaływaniu ciepła

• możliwości termoregulacyjne ustroju

• czas działania bodźca

• zmiany natężenia bodźca w czasie

• powierzchni na którą działa bodziec cieplny

• właściwości fizycznych środowiska wchodzącego w kontakt ze skórą:

• przewodnictwo cieplne

• ciepło właściwe, potrzebne do ogrzania danej powierzchni ciała

• pojemność cieplna

REAKCJA USTROJU NA BODŹCE TERMICZNE

1. MIEJSCOWA:

• rozszerzenie się naczyń krwionośnych i limfatycznych w miejscu działania ciepła

• podniesienie temperatury tkanek

• zwiększony przepływ krwi

• uśmierzająco na ból

• zmniejsza napięcie mięśniowe

• bodźce o natężeniu przekraczającym granice tolerancji tkanek mogą powodować ich uszkodzenia (oparzenia)

2. OGÓLNA:

• podniesienie temperatury ciała (jeśli nie ma warunków do oddania ciepła odczyn jest znaczny- przegrzanie)

• uruchomiony zostaje mechanizm termoregulacji- wydzielanie potu

• zbyt intensywne wydzielanie potu może doprowadzić do odwodnienia tkanek i nadmiernego zmniejszenia stężenia chlorku sodu we krwi

• w stanie przegrzania (temp. o 1 stopień podwyższona): wzmożona przemiana materii, przyspieszona praca serca (ok. 20 uderzeń/ min)

• zawartość tlenu we krwi tętniczej maleje, w żylnej wzrasta

• przyspieszony oddech

• czynność wydzielnicza nerek- przy przegrzaniu spowolniona

• zmniejszenie napięcia mięśni

ZABIEGI CIEPŁOLECZNICZE

ŁAŹNIA SUCHA SZAFKOWA

• zabieg wykonywany w specjalnej drewnianej szafce, głowa chorego jest na zewnątrz

• temp. powietrza 60 -80 C (ogrzewane grzejnikami elektrycznymi)

• czas zabiegu: 15-20 min.

ŁAŹNIA SUCHA RZYMSKA

• specjalne pomieszczenie, drewniane ławy (ułożenie schodkowate), instalacja z zimna wodą (do ochładzania twarzy i okolicy serca)

• temp. powietrza: 40 - 60 C (ogrzewane piecykami lub grzałkami elektrycznymi)

• po zabiegu letnia kąpiel

---