Główne strefy walutowe:
Zmiany w międzynarodowym systemie walutowym były rezultatem zachodzących procesów integracji gospodarczej, która dążyła do regionalizacji.
Rozwinęła się strefa walutowa w Europie, jako rezultat integracji gospodarczej (po II wojnie światowej), w ramach EWG i UE.
Stopniowo zaczyna rozwijać się strefa japońskiego jena. W przyszłości może rozwinąć się strefa Chińska, np. Indyjskiej i strefy w Ameryce Łacińskiej. W Afryce rozwija się strefa franka Francuskiego, jako rezultat wieloletniej działalności Francji tam.
Strefa walutowa EURO:
Zaczęła funkcjonować od I. 1999r. Nie należą: Dania, Szwecja i Wielka Brytania.
Cechy charakterystyczne strefy walutowej EURO:
1. Jednolity rynek wewnątrz krajów członkowskich UE.
2. Wspólna waluta.
3. Wspólny Bank Centralny.
4. Swoboda przepływu towarów, usług, siły roboczej i kapitałów.
5. Jednolity rynek finansowy.
6. Jednolity obszar walutowy i gospodarczy.
We Wrześniu 2000r. Kurs EURO do $ wyniósł zaledwie 88.5 centa i było to historyczne dno.
W obronie EURO interweniowały:
1. Europejski Bank Centralny
2. Amerykański Zarząd Rezerwy Federalnej
3. Banki Centralne Japonii, Kanady, Wielkiej Brytanii
Do tej interwencji, EURO zaczęło wolno rosnąć. W rezultacie stanowi funkcje waluty rezerwowej i interwencyjnej, lokacyjnej, transakcyjnej ( wszystkie funkcje pieniądza pełnowartościowego).
EURO stało się nowym pieniądzem, który z dolarem USA i jenem Japońskim tworzą tzw. ŚWIAT TRÓJBIEGUNOWY.
Londyn powinien zachować rolę czołowego ośrodka w Europie w handlu papierami wartościowymi, instrumentami pochodnymi, walutami.
Stosunki walutowe w Europie Środkowej i Wschodniej:
Obowiązywał tu Rubel Transferowy jako jednostka obrachunkowa. Do tego celu powołany był Międzynarodowy Bank Współpracy Gospodarczej. Rubel transferowy był niewymienialny i niewystępujący fizycznie. Był tylko jednostką rozliczeniową. Początkowo był stałą jednostką ( przez 5 lat). Wprowadzono zasadę ustalania corocznego kursu rubla w stosunku do $.
Japońska strefa walutowa:
W latach 70- tych i 80- tych nastąpiło umiędzynarodowienie jena. Wynikało to ze wzrastającej potęgi Japońskiej ( wzrost gospodarczy i finansowy). Polityka walutowa stała się ważnym instrumentem pobudzanie ekspansji gospodarczej.
Jen zaczął odgrywać ważną rolę w Azji. Japonia wykazywała dużą ekspansje gospodarczą i kapitałową.
Nadwyżki w handlu zagranicznym były przeznaczone na eksport kapitału. W związku z tym w międzynarodowym systemie walutowym, wzmocniło to pozycje jena.
Jen jest stosowany w charakterze waluty transakcyjnej. Umiędzynarodowienie jena nastąpiło w systemie płynnych kursów walutowych. Japonia stała się drugą potęgą finansową w świecie i zaczęła zagrażać centrum handlowym w Londynie.
Singapur, Korea Płd., Tajlandia, Malezja, zamierzają stworzyć wspólną strefę walucyjną i chcą konkurować z USA i UE.
Strefa Franka Francuskiego:
Powstała przed II wojną światową, po załamaniu się waluty złotej.
Należą kraje:
Francja
5 departamentów zamorskich
3 terytoria zamorskie
12 państw czarnej Afryki
2 państwa nieafykańskie
Następuje w tej strefie wymienialność waluty między krajami po sztywnym kursie. Nieograniczonych gwarancji udziela Rząd Francuski. Strefa Franka Francuskiego nie odgrywa zbytniej roli w warunkach międzynarodowych.
Europejski system walutowy
Państwa członkowskie Wspólnot powołały do życia Europejski System Walutowy w roku 1979. System ten w swoich założeniach miał doprowadzić do stabilizacji systemu kursowego w państwach Unii. Nad stabilnością kursu miały czuwać banki centralne poszczególnych państw UE. Banki były upoważnione do interwencji w rynek walutowy, gdy kursy danych walut odchylały się od ustalonego przedziału wahań (ą2,5%) kursu podstawowego.
Po wejściu w życie Traktatu z Maastricht europejski rynek walutowy załamał się przede wszystkim ze względu na zbyt dużą rozbieżność w poziomie stóp procentowych między Niemcami a pozostałymi państwami UE.
W wyniku presji spekulacyjnej poddano dewaluacji następujące waluty lokalne:
A. funt irlandzki - 10%
B. peseta hiszpańska - 8%
C. escudo portugalskie - 6,5%
29 lipca 1993 r. Deutsche Bundesbank ogłaszając obniżkę stopy lombardowej przyczynił się do ponownej fali presji spekulacyjnej. W takiej sytuacji ministrowie finansów państw członkowskich postanowili rozszerzyć przedział dopuszczalnych odchyleń kursów walut od podstawowego z ą2,5% do ą15%. Wyjątek stanowiły dwie waluty narodowe, którym pozostawiono stary limit (ą2,5%), były to marka niemiecka oraz gulden holenderski. Pozostałe waluty, o zwiększonym marginesie wahań utrzymały swoje odchylenia na poziomie nie większym niż ą8,5%. Decyzja ministrów finansów zaowocowała ustabilizowaniem się kursów walut poszczególnych państw członkowskich. Wyeliminowano presję spekulacyjną, zniwelowano różnicę pomiędzy kursami walut oraz wyrównano efekty przesunięcia koniunktury ekonomicznej związanej z ograniczeniem wzrostu gospodarczego.
Rynek walutowy Unii Europejskiej charakteryzował się dużą dysproporcją wykorzystania poszczególnych walut lokalnych państw członkowskich w transakcjach kapitałowych. Najwięcej transakcji kapitałowych dokonywanych było w marce niemieckiej, która i tak była w stanie konkurować z dolarem amerykańskim. Pozostałe waluty państw Unii były jeszcze rzadziej wykorzystywane.
Wprowadzenie nowej jednolitej waluty europejskiej - euro - spowodowało zniesienia konkurencyjności pomiędzy walutami europejskimi, ograniczył dominację marki i wyposażyło Wspólnoty w "instrument" dzięki któremu Europa stanie się silniejsza i bardziej konkurencyjna w stosunku do USA i Japonii.