Czasopismo: „Pracownik Socjalny” 2011r., nr 3, s. 6-9

Tytuł: „Streetworking jako metoda pracy socjalnej”

Autor: Dorota Pilecka

Przedmiotem artykułu jest pojęcie i istota streetworkingu oraz etepy, narzędzia i zasady tej pracy. Streetworking w dosłownym tłumaczeniu oznacza: pracę na ulicy, pracę uliczną, zamiennie używa się słowa outreach (reach- oznacza docierać, out- na zewnątrz). Jest to forma pracy socjalnej, gdzie pracownik szuka bezpośredniego kontaktu ze swymi potencjalnymi podopiecznymi w miejscach najczęściej przez nich odwiedzanych. Metoda streetwork skierowana jest do wszystkich, którzy nie mogą, nie chcą lub nie umieją korzystać z pomocy instytucji społecznych, medycznych czy socjalnych. Istotą tego rodzaju pracy jest wyjście odpowiednio przeszkolonego pracownika poza ramy instytucji, poszukiwanie nieschematycznych sposobów pomocy.

Praca z wykorzystaniem metody streetwork zapoczątkowana została w latach 20-tych

XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Związane to było ze wzrastającymi wskaźnikami

przestępstw popełnianych przez młodocianych. Głównym zadaniem ulicznych pracowników socjalnych było docieranie do klik i band młodzieżowych, nawiązanie kontaktu oraz podejmowanie działań ułatwiających tej młodzieży przystosowanie się do życia w społeczeństwie. W Polsce początkowo działania tego typu podejmowane były przez pracowników organizacji pozarządowych, a obecnie coraz częściej przez placówki pomocy społecznej w ramach działań skierowanych do osób wykluczonych społecznie.

Metoda streetworkingu opiera się na zasadzie pracy twarzą w twarz, w naturalnym środowisku osób potrzebujących. Celem streetworkingu nie jest wyciąganie osób z ulicy czy ich środowiska za wszelką cenę, lecz zmiana jakości ich życia, perspektywy postrzegania świata, dostrzeganie możliwości pełnego udziału z życiu społecznym.

Typowymi grupami, do których docierają streetworkerzy, są:

-osoby bezdomne i bez stałego miejsca zamieszkania,

-osoby świadczące usługi seksualne

-nieformalne grupy młodzieżowe, członkowie subkultur,

-młode uciekinierki i młodzi uciekinierzy z domów rodzinnych,

-osoby zażywające środki odurzające w miejscach publicznych.

W zależności od grupy docelowej, streetworkerzy najczęściej odwiedzają następujące miejsca na obszarze terenu swoich działań:

-dworce kolejowe

-place publiczne

-parki

-salony gier

-dyskoteki

-bary

-restauracje

-dzielnice o skoncentrowanym występowaniu prostytucji

-mieszkania prywatne

-agencje towarzyskie

-kluby nocne

-kluby młodzieżowe

-ulice

-rejony przygraniczne

-punkty terenowe.

Rolę pracownika ulicznego można zrozumieć poprzez dwa główne zadania, jakie przed nim stoją. Są to:

* Przekazywanie określonych informacji na temat możliwości pomocowych; kolportaż ulotek, informatorów; przekierowywanie do instytucji i placówek specjalistycznych.

* Oddziaływanie na podopiecznego poprzez prowadzenie rozmów motywacyjnych, udzielanie wsparcia psychicznego, wysłuchanie, towarzyszenie rozumiane szeroko jako wspólne uzgadnianie celów, ich realizacja czy wizyty w urzędach przy załatwianiu ważnych dla klienta spraw.

Wymienione wyżej zadania łączą się z dwoma rodzajami oferowanej pomocy:

* Pomocą doraźną, czyli uczestnictwem w załatwieniu konkretnej sprawy: formalności w urzędzie, skorzystania z posiłku, zdobycia środków czystości, żywności.

* Pomocą długofalową, w której można mówić o oddziaływaniu na podopiecznego

w ten sposób, by prowadziło to do zmiany dotychczasowego stylu jego życia. Czasem jest w tym wypadku potrzebna pomoc specjalistyczna, a rolą streetworkera jest motywowanie podopiecznego do skorzystania z niej.

Najważniejszym celem pracy streetworkera jest osiągnięcie tego, co nieosiągalne. Najważniejsze zadania to:

-motywować i towarzyszyć,

-działać u podstaw,

-edukować,

-wpływać na wzrost świadomości społecznej.

Etapy pracy streetworkera:

-rozpoznanie miejsc funkcjonowania danej grupy,

-okres obserwacji,

-nawiązanie kontaktu z daną grupą,

-zapewnienie trwałości podjętych działań.

Podstawowym narzędziem pracy streetworkera jest rozmowa. Pozostałe narzędzia pracy to telefon komórkowy, identyfikator, ulotki, materiały informacyjne, plecak, latarka, apteczka lekarska, mapy miasta, gaz pieprzowy, rękawiczki gumowe, czasem środki do dystrybucji, takie jak odzież, żywność i prezerwatywy.

Podstawowe zasady, o których nie należy zapomnieć w pracy stretworkera, to:

-podejmowanie przez nas działania mają na celu zmianę życia klienta, są podejmowane dla jego dobra i przy jego pełnej akceptacji,

-najważniejszą wartością jest godność ludzka,

-podstawę pomocy stanowi zaufanie,

-należy wspólnie z klientem ustalać plan działania i wyznaczać zadania do zrealizowania,

-dyżury na ulicy powinni pełnić minimum dwie osoby,

-w godzinach pracy telefon komórkowy streetworkera powinien być stale włączony,

-streetworker powinien dbać o własne życie i zdrowie, w tym zdrowie psychiczne, unikać niebezpiecznych kontaktów z osobami agresywnymi,

-należy stale podnosić swoje kwalifikacje,

-należy przeprowadzać superwizje oraz interwizje własnej pracy,

-należy zbierać doświadczenia oraz sukcesy w formie tak zwanych dobrych praktyk.

Uważam, że praca socjalna realizowana w formie streeworkingu jest trudna. Streetworking stanowi innowacyjną formę pracy socjalnej. Ostatnio stała się bardzo popularną formą. Streetworking posługuje sie zindywidualizowanymi metodami ukierunkowanymi na zasoby i potrzeby klienta. Cechuje je elastyczność i niezinstytucjonalizowanie. Artykuł ten bardzo mnie zainteresował.

Ilona Szczepanik

---