ROZDZIAŁ XIV

Teoretyczny i praktyczny sens metody

indywidualnych przypadków

Metoda indywidualnych przypadków - to co jednostkowe, indywidualne w człowieku, jego losie i najbliższym środowisku, podejmuje i rozwija w celu usprawnienia, wzmocnienia i poprawy jego życiowej sytuacji, bądź to traktuje jako źródło wiedzy o zjawiskach szerszych, ogólniejszych, bardziej uniwersalnych.

PRZYPADEK - (łac. Casus) to coś, co istnieje w rzeczywistości. By go zrozumieć nie wystarczy sięgnąć do wiedzy, koniecznością staje się odwołanie do doświadczenia i praktycznych możliwości działania, czasem nawet do wiedzy „tajemnej”.

TWÓRCA : Mary Richmond

CZAS: lata 20 XX wieku. To właśnie w owym czasie prężny rozwój przemysłu i gospodarki przyczynił się do powszechnego poczucia osamotnienia i braku zainteresowania ze strony innych ludzi. Osoby nie potrafiące odnaleźć się w społeczeństwie szukały oparcia. Pojawiła się, zatem potrzeba tworzenia instytucji, które niosłyby wspomnianą pomoc. Po raz pierwszy ogłoszono tę metodę w 1917 roku, w książce pod tytułem "Diagnoza społeczna".

Case study - zebranie wiedzy na temat jednostki i analiza jej sytuacji życiowej; studium przypadku

Case work - praca z przypadkiem

Etapy metody:

Pierwszy z nich polega na przeprowadzeniu dokładnego rozpoznania, znalezieniu powodów i przyczyn trudnej sytuacji człowieka (diagnoza środowiskowa). Kolejny ma na celu próbę znalezienia dróg wyjścia z tej sytuacji akceptowanego przez obydwie strony(plan działania). Ostatni etap to konkretna praca z przypadkiem, polegająca głównie na czuwaniu nad realizacją ustalonego wspólnie planu działania.

Techniki, którymi można się posługiwać:

-wywiad środowiskowy,

-obserwacja,

-analiza dokumentów.

Wywiad ma na celu dokładne zebranie informacji o podopiecznym i jego najbliższym środowisku za pomocą rozmowy prowadzonej w sposób planowy i kierowany. Jest to czynność dwustronna, oparta na bezpośrednim kontakcie respondenta z prowadzącym wywiad. Obserwacja z kolei rozszerza swój zakres na otoczenie, w którym dana jednostka przebywa. Natomiast analiza dokumentów dotyczy prześledzenia wszelkich informacji zawartych w różnego rodzaju dokumentach pod kątem konkretnego przypadku.

SZKOŁA FUNKCJONALNA

Twórca : Jessie Taft i Virginia P. Robinson

Czas: lata 30 XX wieku

Założenia:

- sposobem na rozwiązywanie problemów było powoływanie wyspecjalizowanych agencji, podejmujących praktyczną działalność dotyczącej określonej klasy zjawisk

- jej funkcje muszą być jasno i wyraźnie określone, a oferta socjalna jednorodna

- trzeba pracować oddzielnie z weteranami, nieletnimi matkami, bezdomnymi

- caseworker musi posiąść specjalistyczną wiedzę z danej dziedziny i być przypisanym do konkretnego typu agencji, stając się w praktyce częścią jej oferty

PODEJŚCIE PSYCHOSPOŁECZNE

Krytyka szkoły funkcjonalnej w pracy socjalnej zaowocowała umocnieniem się i odnowieniem myśli programowej tzw. podejścia psychospołecznego, które związane zostało z nazwiskiem Gordon Hamilton. W 1940 r. wydała książkę „Teoria i praktyka pracy socjalnej z przypadkiem indywidualnym”

1. w koncepcji tej wraca się do richmondowskiej wizji opiekuna wrażliwego , wszechstronnego, zaangażowanego w rozwiązywanie wielu klas problemów swego podopiecznego, o dużych możliwościach działania , nieograniczonego w swej pracy zakresem przypisanej mu funkcji.

2. Pracownik socjalny obok własnych zasobów i możliwości wykorzystuje potencjał tkwiący w najbliższym środowisku podopiecznego w większym stopniu niż możliwości pomocy instytucjonalnej.

3. Pracownik socjalny musi się kierować zarówno wiedzą na temat miejsca zajmowanego przez tę osobę w społeczeństwie, na przykład na temat jej sytuacji rodzinnej czy wykonywanej pracy, lecz także ogólną znajomością psychologii.

Zasady, które bez względu na rodzaj przypadku muszą być realizowane i towarzyszyć całemu procesowi pomocy:

1. Akceptacja - zasada respektowania podopiecznego jako osoby, z wszystkimi jej problemami i trudnościami, szacunek dla jego osobistych decyzji i wyborów.

2. Komunikacja - osoby maja prawo się nie zgadzać ze sobą w dyskusji czy mieć inne poglądy ale muszą nawzajem rozumieć swoje intencje i wypowiedzi.

3. Indywidualizacja - co specyficznego jest w sytuacji danego człowieka i jak można mu pomóc ze zrozumieniem całej złożoności jego aktualnej sytuacji życiowej?

4. Zasada uczestnictwa - podopieczny aby przełamać swoja niechęć i odzyskać równowagę psychiczną musi od samego początku aktywnie i świadomie uczestniczyć w tym procesie.

5. Zasada zaufania i poszanowania prywatności - to co klient mówi pracownikowi socjalnemu nie może być nigdy przedmiotem dyskusji poza kręgiem zawodowym osób zaangażowanych w proces pomocy.

6. Zasada samoświadomości - pracownik musi oddzielić stosunki z podopiecznym - czyli motywacje zawodowa - konieczność służenia pomocą potrzebującemu, od osobistych preferencji czy uprzedzeń.

Case management - teoretyczno-praktyczna koncepcja organizowania systemu pomocy społecznej, powstała w Stanach Zjednoczonych w latach siedemdziesiątych.

- zainteresowanie problemami społecznymi z tego kim człowiek jest, w kierunku kim się staje

- system obronny, który pozwoli człowiekowi nie tylko przetrwać, zachować swoją tożsamość, ale jeszcze umożliwić rozwój.

METODA INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓW

STUDIUM PRZYPADKU PRACA Z PRZYPADKIEM

Diagnoza społeczna Opracowanie planu Prowadzenie

przypadku

Charakterystyka jednostko-

wych losów ludzkich

Metoda indywidualnych przypadków koncentruje się na biografii ludzkiej. Wyrosła ona z tego nurtu pracy socjalnej, który w indywidualnej pomocy człowiekowi dostrzegał główny mechanizm działań naprawczych i kompensacyjnych. Wyodrębnienie studium przypadku dało mu asumpt do nadania mu rangi niezależnej metody badawczej. Oparcie studium przypadku na racjonalnie i naukowo opracowanej diagnozie społecznej dla praktyki wychowawczej ma wartość utylitarną - dla teorii pedagogicznej głównie poznawczą.

---