1. Bezpieczeństwo - zdolność państw do utrzymania niezależnej tożsamości i integralności terytorialnej.
Bezpieczeństwo narodowe - zdolność narodu do ochrony jego wewnętrznych wartości przed zewnętrznym zagrożeniem. Jest naczelnym celem polityki zagranicznej. Wyróżniamy bezpieczeństwo narodowe wewnętrzne i zewnętrzne.
Bezpieczeństwo międzynarodowe - stan zapewniający państwom wolność do:
- napaści militarnej;
- presji politycznej;
- przymusu gospodarczego.
2. System obrony państwa - skoordynowany wewnętrznie zbiór elementów organizacyjnych, ludzkich i materiałowych, wzajemnie powiązanych i działających na rzecz obrony państwa.
Cele systemu obronnego państwa:
- przeciwdziałanie wybuchowi wojny, działania na rzecz pokoju;
- wszechstronne przygotowanie państwa do odparcia agresji;
- likwidacja skutków zagrożeń.
Elementy systemu obronnego państwa:
- podsystem kierowania obronnością;
- podsystem militarny, który stanowią siły zbrojne RP;
- podsystem pozamilitarny, który tworzą pozamilitarne ogniwa obronne.
3. System bezpieczeństwa i porządku publicznego - to skoordynowany wewnętrznie zbiór elementów organizacyjnych, ludzkich i materiałowych, wzajemnie powiązanych oraz odpowiednio do tych zadań zorganizowanych, utrzymywanych, przygotowywanych, realizujących zadania mające na celu ochronę życia, zdrowia, mienia i innych wartości przed bezprawnymi działaniami oraz ochronę zasad współżycia społecznego i stosunków regulowanych normami prawnymi i zwyczajami.
Organy systemu bezpieczeństwa narodowego i porządku publicznego:
- Prezydent RP;
- Organy administracji rządowej;
- Jednostki Samorządu Terytorialnego;
- Organizacje i Instytucje Pozarządowe;
- Podmioty Prywatne i Komercyjne.
4. CFE - Traktat o konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie (Paryż 19.11.1990r.)
Porozumienie ramowe zawarte pomiędzy państwami NATO i Układu Warszawskiego. Było to wzajemne zobowiązanie do proporcjonalnej redukcji sił konwencjonalnych w Europie.
Główne założenia CFE:
- zachowanie równowagi w zakresie uzbrojenia konwencjonalnego dwóch bloków;
- równomierne uzbrojenie;
- zapobieganie osiągnięcia przewagi przez którąkolwiek stronę układu;
- ograniczenie możliwości prowadzenia operacji o charakterze ofensywnym
5. Zagrożenia pełzające i dynamiczne.
Zagrożenia typu „P” pełzające, ogólnopaństwowe:
polityczne, gospodarcze, społeczne, ekologiczne, kulturowe, informatyczne.
Zagrożenia typu „D” - dynamiczne: siły przyrody, awarie techniczne, terroryzm, kryzysy polityczno - militarne, wojny.
6. Terenowe organy administracji rządowej.
Zespolone - działające pod zwierzchnictwem wojewody i podporządkowane odpowiedniemu organowe centralnemu:
- Komendant Wojewódzki Policji;
- Komendant Wojewódzki PSP;
- Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego;
- Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny;
- Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska;
- Wojewódzki Konserwator Zabytków;
- Wojewódzki Lekarz Weterynarii;
Niezespolone - podporządkowane bezpośrednio ministrowi:
- Dyrektorzy Izb Celnych;
- Naczelnicy Izb Celnych;
- Dyrektorzy Izb Skarbowych;
- Naczelnicy Izb Skarbowych;
- Dyrektorzy Urzędów Morskich;
- Dyrektorzy Okręgowych Urzędów Górniczych;
- Regionalni Dyrektorzy Ochrony Środowiska;
- Dowódcy Okręgów Wojskowych.
7. Powiatowy System Bezpieczeństwa - ustawa z dnia 05.06.1998r. o samorządzie powiatowym.
W celu realizacji zadań starosty w zakresie zwierzchnictwa na powiatowymi strażami, inspekcjami, służbami oraz zadań określonych w ustawach w zakresie porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli tworzy się Komisję Bezpieczeństwa i Porządku.
Do wyłącznej właściwości Rad Powiatu należy uchwalenie „powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego” przygotowanego przez Komisję Bezpieczeństwa i Porządku.
Powiatowy System Bezpieczeństwa tworzą prawnie zorganizowane na obszarze Powiatu: podsystem zarządzania bezpieczeństwem powiatu oraz podległe mu organizacyjnie i funkcjonalnie podsystemy wykonawcze przeznaczone do przeciwstawiania się różnym rodzajom zagrożeń powiatu.
8. Dokumenty normatywne.
- Konstytucja RP 02.04.1997r.
- Ustawa o ochronie informacji niejawnych (1999);
- Ustawa o ochronie danych osobowych (29.08.1997r.);
- Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie podstawowych wymagań bezpieczeństwa systemów i sieci teleinformacyjnych (1999r.)
- Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP (13.11.2007r.)
- Ustawa o powszechnym obowiązku RP (21.11.1967r.)
- Ustawa o siłach zbrojnych RP (08.02.2000r.)
- Ustawa o ABW (24.05.2002r.)
- Ustawa o CBA (09.06.2006r.)
- Ustawa i Policji (06.04.1990r.)
- Ustawa o PSP (24.09.1991r.)
- Ustawa o Straży Granicznej (12.10.1990r.)
- Ustawa o stanie klęski żywiołowej (18.04.1997r.)
- Ustawa o stanie wyjątkowym (21.06.2002r.)
- Ustawa o stanie wojennym (29.09.2002r.)
9. System zarządzania kryzysowego - skoordynowany wewnętrznie i tworzący pewną całość, dynamicznie się rozwijający układ trzech podsystemów:
- organów zarządzających;
- powiązań informacyjnych wewnątrz organizacji;
- metod i działania.
NSPK Narodowy System Pogotowia Kryzysowego - realizowane przez organy administracji rządowej oraz siły zbrojne RP zadania i procedury mające na celu zapobieganie sytuacjom kryzysowym.
Proces zarządzania kryzysowego - cykl decyzyjny obejmujący fazy decyzyjne, etapy i czynności, związany z pozyskaniem i wykorzystaniem informacji, w wyniku którego zostanie podjęta decyzja, wypracowany zamiar, opracowany plan reagowania kryzysowego.
Fazy decyzyjne procesu :
- ustalenie położenia;
- planowania;
- stawiania zadań;
- kontroli
Etapy zarządzania kryzysowego:
- zapobiegania;
- przygotowania;
- reagowania;
- odbudowy.
Operacja reagowania kryzysowego - wielofunkcyjna operacja poza wojenna obejmująca działania polityczne, wojskowe i cywilne, podejmowane zgodnie z ustaleniami prawa międzynarodowego uwzględniającego normy prawa humanitarnego , zmierzające do zapobiegania, rozwiązania oraz zarządzania kryzysem i osiągnięcia celów NATO.
10. Zbrojenie - gromadzenie materiałów wojskowych, rozwijanie infrastruktury i inwestycji zbrojeniowych w celu przygotowania państwa do wojny, rozwój, badanie, produkcja i utrzymanie dóbr i usług służących zaspakajaniu potrzeb sił zbrojnych w szczególności wszelkiego rodzaju broni i sprzętu wojskowego.
Kontrola zbrojeń - ograniczenie nałożenia na politykę zbrojeniową państwa w zakresie poziomu zbrojeń, ich charakteru , rozlokowania lub użycia. Wyodrębnia się podstawowe techniki, które stosuje się w ramach rozbrojenia i kontroli zbrojeń:
- ograniczenie i redukcja zbrojeń;
- regulacja zbrojeń i zakaz niektórych broni;
- demilitaryzacja, neutralizacja, tworzenie stref bezatomowych;
- kontrolowanie przemysłu zbrojeniowego i handlu bronią;
- delegalizacja wojny;
Środki budowy zaufania w dziedzinie wojskowej.
11. Terroryzm - metoda walki politycznej, zmierzająca poprzez zastraszanie do osiągnięcia pożądanego przez stosującego celu. To pozaprawna, zorganizowana metoda działania oparta na politycznie uzasadnionej przemocy. Jest też to działalność niektórych ugrupowań ekstremistycznych usiłujących za pomocą zabójstw politycznych, porwań zakładników, uprowadzeń samolotów i podobnych środków zwrócić uwagę opinii publicznej na wysuwane przez siebie hasła lub wymusić na rządach państw określone ustępstwa bądź świadczenia na swoją korzyść. To gwałt i przemoc „słabszych wobec silniejszych”.
Źródła finansowania terroryzmu:
- dotacje od sponsorów (wśród których są zarówno państwa oraz różne organizacje);
- fundacje (w tym m. in. Funkcjonujące pod przykryciem charytatywnym);
- podmioty gospodarcze;
- osoby prywatne wspierające działania islamistów;
- oficjalna działalność gospodarcza;
- przyjmowanie darowizn.
1