Wykłady: S. Retowski

Ćwiczenia: J. Chybicki

WYKŁAD I

NAUKA

Pojęcie nauki

1. System twierdzeń, zweryfikowanych prawd, uporządkowanych wg Stopnia ogólności.

2. Sposób dochodzenia do wiedzy (czynności badawcze).

3. Instytucja społeczna - miejsce, ludzie.

4. Proces zdobywania wiedzy.

Wiedza naukowa a zdrowo rozsądkowa

	Nauka	Podejście nienaukowe
Ogólne nastawienie	Empiryzm	Intuicja
Obserwacja	Systematyczna, kontrolowana, powtarzalna	Niekontrolowana
Wnioski	Obiektywne	Subiektywne
Pojęcia, terminy, narzędzia	Jasne definicje (operacjonalizacja)	Nieokreślone, wieloznaczne
Uzyskane wyniki	Uogólnianie	Zbytnia koncentracja na jednym przypadku
Poziom zmienności	Duża zmienność	Mała zmienność

Ukryte teorie osobowości

Naiwne teorie:

1. Związki między wyglądem zew. a zachowaniem ludzi.

2. Związki między wyglądem zew. I zachowaniem ludzi a cechami osobowości.

Np. Ludzie z wystającym podbródkiem - „ludzie uparci”

Eksperyment Aronsona: wybrano trzy grupy ludzi. Każdej z grup opowiedziano przypadek zgwałcenia studentki wracającej z uczelni do domu. Jednak pierwsza grupa dowiedziała się, że studentka była zamężna, druga grupa została poinformowana, że była ona panną, a trzecia, że była rozwódką. Okazało się, że najniższy wyrok za zgwałcenie powinien dostać gwałciciel rozwódki.

Stereotypy:

1. Upraszczający charakter.

2. Nadmierna generalizacja.

3. Sztywność i odporność na zmiany.

Funkcje nauki

1. Opisowa (deskryptywna) - obiektywizm

2. Wyjaśniająca (eksplanacyjna) - zrozumienie związku przyczynowo skutkowego

3. Przewidywania (predyktywna) - opiera się na opisie; „planowanie przyszłości”

4. Praktyczna (pragmatyczna)

Rodzaje badań naukowych

1. Podstawowe - nie dąży się do zmiany zach. Człowieka lecz do zrozumienia dlaczego ludzie zach. Się tak a nie inaczej; zbieranie wiedzy.

2. Stosowane - problemy natury praktycznej np. testowanie skuteczności terapii.

3. Eksploracyjne - zbieramy wstępną pulę faktów; efektem tych badań powinien być materiał, który podlega uogólnieniu.

4. Weryfikacyjne - weryfikacja teorii; najczęściej stosowany jest eksperyment.

Ogólny schemat poznania naukowego

Świat konstrukcji teoretycznych

Teorie dedukcja Hipotezy

Budowanie Sprawdzanie

teorii teorii

Fakty Fakty

Świat faktów empirycznych

Klasyfikacja nauk

1. Formalne (dedukcyjne) - twierdzenia przyjmowane są na mocy niezawodnego wnioskowania z przesłanek, którymi są twierdzenia pierwotne lub wcześniej wyciągnięte wnioski; logika i matematyka.

2. Empiryczne (indukcyjne) - odwołujące się do faktów; twierdzenia nie wynikają z pierwotnych teorii lecz z faktów; wnioskowanie może czasem być zawodne. Przykłady takich nauk to: nauki przyrodnicze, społeczne, fizyczne czy biologiczne.

Co to jest metodologia?

1. Metodologia ogólna - traktuje o prawidłowościach rządzących procesami poznawczymi wspólnymi dla wszystkich nauk; np. klasyfikowanie, definiowanie, wnioskowanie itd.

2. Metodologie szczegółowe - dotyczą danej dyscypliny naukowej. Zajmują się charakterystycznymi procesami poznawczymi np. planowanie eksperymentu I budowa testu psychologicznego.

3. Metodologia opisowa - dokonuje rekonstrukcji I opisu rzeczywistego postępowania badawczego psychologów.

4. Metodologia normatywna - zajmuje się tym jak powinni postępować badacze aby zminimalizować błędy.

Etapy procesu badawczego w psychologii

1. Sformułowanie problemu

2. Analiza zmiennych uwikłanych w problem

3. Sformułowanie hipotezy badawczej

4. Wybór procedury badawczej

5. Dobór \ konstrukcja narzędzi badawczych

6. Dobór osób badanych

7. Przeprowadzanie właściwego badania

8. Statystyczny opis uzyskanych wyników

9. Statystyczne testowanie hipotezy badawczej

10. Uogólnianie i dyskusja wyników

1

2

---