Zgłębnikowanie żołądka zgłębnikiem grubym

Obecnie zabieg ten wykonuje się tylko celem opróżnienia żołądka, co łączy się. niekiedy z jego płukaniem.

Wskazania:

1) zaleganie zawartości żołądka, uniemożliwiające lub utrudniające dokładne badanie rentgenowskie;

2) niektóre zatrucia pokarmowe (np. grzybami) lub środkami far­makologicznymi.

Przeciwwskazania:

1) tętniak aorty, 2) żylaki przełyku, 3) rak przełyku i wpustu, 4} du­ża duszność niezależnie od jej pochodzenia.

Zestaw:

1. Gruby twardy zgłębnik żołądkowy. Jego dłu­gość wynosi zazwyczaj 85-90 cm, grubość ok. 10-12 mm, a przekrój 6-8 mm. Koniec żołądkowy zgłębnika jest masywny i obły. Tuż za nim znajduje się otwór owalny, nieco wyżej po stronie przeciwnej — drugi podobny otwór owalny. Są zgłębniki sztywniejsze i bardziej miękkie. Wygodniejsze w użyciu są zgłębniki twardsze, gdyż zgłębniki miękkie zawijają się w gardle, utrudniając zabieg. Spotyka się również zgłębni­ki o długości znacznie przekraczającej podane.

2. Naczynie nerkowe.

3. Większe naczynie na zawartość żołądka.

4. Zacisk Kochera.

5. Fartuch ceratowy lub plastykowy albo podkład do ochrony cho­rego.

6. Ręcznik.

Wykonanie. Zabieg wykonuje się u osoby siedzącej. Przed zabiegiem sprawdza się stan uzębienia chorego, W rasie obecności dostawek zę­bowych poleca się je wyjąć ze względu na niebezpieczeństwo dostania się ich do dróg oddechowych w czasie zabiegu. Z kolei uprzedza się chorego, że zabieg jest przykry, ale zupełnie bezpieczny pod warun­kiem przestrzegania zaleceń wydawanych w czasie jego wykonania. Następnie osłania się chorego fartuchem albo podkładem, a pod szyję za­kłada się ręcznik. Lekarz staje po prawej stronie chorego i nieco z przo­du. Ramieniem lewym otacza kark chorego. Pacjent opiera na nim głowę, odchylając ją ku tyłowi, a następnie rozchyla usta i wysuwa nieco język, tak aby jego koniec stykał się z czerwienią wargi dolnej. Lekarz, ująwszy prawą ręką zgłębnik - jak pióro do pisania - w od­ległości ok. 20 cm od jego końca żołądkowego, kładzie ten koniec na nasadzie języka i poleca choremu łykać. Równocześnie sam przesuwa powoli głębiej zgłębnik. Po przekroczeniu gardła przesuwanie zgłębni­ka odbywa się szybciej przy pomocy obu rąk. Dotarcie zgłębnika do żołądka objawia się, odruchami wymiotnymi z wyrzucaniem jego za­wartości przez zgłębnik. Aby opróżnić żołądek z zawartości, wykorzy­stuje się fizyczne prawo zachowania się płynów w układzie dwu połą­czonych naczyń znajdujących się na różnych poziomach. Warunki te w pozycji siedzącej chorego będą osiągnięte przy użyciu dostatecznie długiego zgłębnika. Jeśli natomiast użyto do zabiegu zgłębnika krótkiego, uzyska się samorzutne opróżnienie żołądka przez ułożenie chorego na brzuchu, wtedy bowiem wolny koniec zgłębnika będzie się znajdo­wał poniżej poziomu żołądka. Po opróżnieniu żołądka usuwa się zgłęb­nik, zacisnąwszy uprzednio jego światło zaciskiem Kochera lub palca­mi. Czyni się to w celu zapobieżenia zachłyśnięciu się chorego wycie­kającymi w tym czasie resztkami zawartości żołądka.

Płukanie żołądka

Płukanie żołądka jest zabiegiem leczniczym wykonywanym w niektó­rych chorobach żołądka i zatruciach.

Wskazania:

1) zwężenie odżwiernika ( czesc lacząca zołądek z 12-stnica ) z zaleganiem miazgi pokarmowej;

2) ostre rozszerzenie się żołądka;

3) przewlekły nieżyt (stan zapalny blon zoładka) żołądka z nadmiernym wydzielaniem soku żo­łądkowego;

4) ostre zatrucie pokarmowe, szczególnie grzybami;

5) ostre zatrucie substancjami chemicznymi, jak kwas karbolowy, lizol, sublimat, kwas szczawiowy, strychnina, Luminal.

W pewnych przypadkach płukanie żołądka może być zabiegiem nie­bezpiecznym i dlatego wykonanie jego jest przeciwwskazane.

Przeciwwskazania;

Zatrucie ługami lub mocnymi kwasami.

Substancje te powodują, płytszą lub głębszą, martwicą ściany prze­łyku i żołądka. Wprowadzony do żołądka zgłębnik może w tych wa­runkach spowodować przebicie ściany żołądka. Może również dojść do uszkodzenia ściany przełyku w czasie wprowadzania zgłębnika.

Do płukania w przypadkach zatruć używa się wody z dodatkiem wę­gla w ilości I łyżki stołowej na litr wody - węgiel ma zdolność adsorbowania wielu trucizn.

Zestaw:

1) iak do zgłębnikowania grubym zgłębnikiem,

2) przedłużacz ,

3) dren ok. 70 cm do nałożenia na przedłużacz,

4) lejek (szklany, plastikowy)

5) dzbanek z wodą do płukania,

6) wiadro,

7) fartuch ceratowy ochronny dla lekarza,

8) zacisk Kochera.

Jak wynika ze wskazań do zabiegu, może on być wykonany i u osób przytomnych, i u znajdujących się w stanie nieprzytomności Ponie­waż technika zabiegu w obu tych przypadkach jest w pewnym stopniu różna, omówimy ją oddzielnie.

Płukanie żołądka u osoby przytomnej

Pacjent siada na krześle z oparciem. Osłania się go fartuchem; le­karz również zakłada fartuch. Przed chorym albo z jego boku usta­wia się wiadro. Zgłębnik wprowadza się do żołądka w sposób podany wyżej. Do wolnego końca zgłębnika włącza się przedłużacz z nałożonym na jego przeciwległy biegun drenem, do któ­rego wkłada się lejek. Początkowo lejek, zwrócony częścią szeroką ku dołowi, trzyma się nad wiadrem, aby ułatwić samorzutne opróżnienie się żołądka.

Następnie, trzymając lejek ciągle nisko, odwraca się go, do góry; i wlewa do niego przygotowany płyn. Jeżeli nie ma pod ręką właściwej odtrutki, można użyć do płukania zwykłej wody, chodzi bo­wiem w tych przypadkach, o jak najszybsze opróżnienie żołądka. Napeł­niony lejek powoli unosi się do góry i dolewa ciągle do niego płynu do płukania, przestrzegając, aby stale był zachowany jego poziom w lejku. Po wlaniu około litra wody opuszcza się lejek nad wiadro i odwraca ku dołowi. Należy zwrócić uwagę, aby opuszczać lejek nie wtedy, gdy wszystek wlany do niego płyn spłynie do żołądka, lecz wówczas, gdy w lejku widoczny jest jeszcze jego poziom. Zapobiegnie to wciąganiu po­wietrza do żołądka.

Przez obniżony i odwrócony ku dołowi lejek wy­dobywa się woda zmieszana z resztkami zawartości żołądka. Czynność te powtarza się tak długo, aż popłuczyny żołądkowe nie będą zawierały żadnych domieszek. Po skończonym płukaniu lejek podnosi się szybko i wyjmuje zgłębnik. Uniesienie lejka zapobiega wciągnięciu błony ślu­zowej żołądka w otwory zgłębnika na skutek działania ssącego, co mogłoby być przyczyną jej mechanicznego uszkodzenia. Lepiej jeszcze zacisnąć przedtem zgłębnik szczypcami Kochera. Po zabiegu dajemy choremu szklankę wody do przepłukania jamy ustnej.

Płukanie żołądka u osoby nieprzytomnej

Wykonanie tego zabiegu wymaga wcześniejszego zaintubowania chorego

Zestaw do zabiegu zmienia się o tyle, że dla osłony chorego używa się podkładu ceratowego,

Wykonanie zabiegu. Chorego układa się płasko na wznak. Głowę obra­ca się na bok, by zapobiec zachłyśnięciu się zawartością spływająca, obok zgłębnika. Łóżko i chorego osłania się podkładem. Następnie palcem wskazującym ręki lewej uci­ska się nasadę języka do przodu i jednocześnie wprowadza po nim zgłębnik ręką prawą. Samo płukanie wykonuje się tak, jak opisano po­przednio. Osoba pomagająca utrzymuje przez cały czas zabiegu głowę chorego w nadanym jej na początku położeniu. Zabieg nie zawsze prze­biega prawidłowo. W części przypadków występują groźne dla życia powikłania w czasie wprowadzania zgłębnika, jak również i po wpro­wadzeniu go do żołądka.

Powikłania:

Zachłyśnięcie się; bezpośrednio po wprowadzeniu zgłębnika do żo­łądka albo w czasie płukania zawartość żołądka może na skutek odru­chów wymiotnych przedostać się obok zgłębnika do gardła i w cza­sie oddychania może być zaspirowana do dróg oddechowych; występuje wtedy sinica i zaburzenie w oddychaniu, mogące prowadzić do zgonu.

Ze względu na łatwość zachłyśnięcia się płukanie żołądka u osób nieprzytomnych jest niebezpieczne. Dlatego wykonuje się je tylko w przypadkach wskazań życiowych.

---