Formy ukształtowania lądów (niziny, wyżyny, góry) dna morskiego (szelf, stok kontynentalny, baseny oceaniczne, rowy, grzbiety)
NIZINY
Są to obszary położone nisko - do ok. 300 m n.p.m. Mogą być płaskie (równiny), faliste lub pagórkowate. Najczęściej rozciągają się wzdłuż
wybrzeży, a niekiedy zajmują wielkie przestrzenie w obrębie lądów, np. Niż. Amazonki. Do nizin zalicza się również depresje, czyli obszary położone poniżej poziomu morza. Depresje zalane przez jeziora nazywa się kryptodepresjami
WYŻYNY
To obszary wyniesione wysoko ponad 300 m n.p.m., przeważnie słabo rozczłonkowane, często równinne. Wyżynami są również odpowiednio
wysoko położone kotliny. Kotliny są zwykle formami tektonicznymi, powstałymi przez obniżenie obszaru, który pozostaje otoczony przez wzniesienia, najczęściej góry
GÓRY
Nazywa się wysoko wzniesione części powierzchni Ziemi lub bardziej rozczłonkowane i odgraniczone od przyległych obszarów nizinnych lub wyżynnych. Góry tworzą kulminacje powierzchni Ziemi. Górami pojedynczymi są izolowane stożki wulkaniczne lub izolowane masywy górskie.
Wyróżnia się:
- góry niskie - o wysokości do 500 m (góry Świętokrzyskie
- góry średnie - do 1 500 m (Beskidy, Sudety, Rudawy)
- góry wysokie - powyżej 1 500 m (Tatry, Alpy, Himalaje)
Najwyższe góry tworzą wielkie łańcuchy opasujące kontynenty. Pasma około pacyficzne maja przebieg południkowy (np. Andy, Kordyliery), a
łańcuchy europejsko - azjatyckie - równoleżnikowy (np. Alpy, Karpaty, Himalaje). Są to góry fałdowe powstałe w orogenezie alpejskiej.
SZELF
Jest łagodnie opadającym przybrzeżnym fragmentem dna, sięgającym do głębokości ok.. 200 m (miejscami głębiej). Od strony oceanu jest
ograniczony stokiem kontynentalnym, którego nachylenie jest znacznie większe. Przy niektórych częściach lądu szelf rozciąga się szeroko, przy
innych nie ma go prawi wcale. Szelfy można uznać za zalane przez morze części lądu. Występują na nich ślady działalności rzek z okresów, kiedy poziom oceanu był niższy. Szelfy są zbudowane z tych samych skał co lądy
STOK KONTYNENTALNY - ich powierzchnię często urozmaicają podwodne kaniony. Są to głębokie strome doliny V-kształtne. Głębokość
ich może sięgać kilku km, a długość - dziesiątki i setki km. Powstawanie tych kanionów przypisuje się działaniem prądów zawiesinowych, które przypominają nieco lawiny na lądach.
BASENY OCEANICZNE
Są położone na głębokości 4 000 - 6 000 m, zajmują 72% powierzchni oceanu. Stanowią najmniej urozmaicony obszar dna; wolny jest on od
trzęsień ziemi. Niekiedy powierzchnie dna urozmaicają pojedyncze stożki wygasłych wulkanów podmorskich.
RÓW OCEANICZNY
To najgłębsze miejsca oceanów. Mają 300 - 5 000 km długości, 30 - 100 km szerokości i ponad 7 000 m głębokości. Największą głębię
zanotowano w Rowie Mariańskim - 11 022 m. Rowy ciągną się wzdłuż brzegów kontynentów, np. Atakamski, lub są położone w pobliżu
liniowo rozciągniętych archipelagów, zwanych łukami wyspowymi.
GRZBIET ŚRÓDOCEANICZNY
Tworzą rozległy, zajmujący 11% powierzchni oceanu, ciągły system wzniesień. Ocean Światowy jest opasany łańcuchem wzniesień o długości
ponad 60 000 km, czyli tak długim, jak łączna długość lądowych łańcuchów górskich. Szerokość grzbietów morskich dochodzi do 3 000 km.
Wznoszą się one ponad dna basenów oceanicznych, sięgające 2 000 - 3 000 m poniżej poziomu morza, a tylko niekiedy tworzą wyspy, np.
Azory, Islandia. W ich ukształtowaniu charakterystyczne są występujące w ich osiowej części rozpadliny - ryfty o szerokości 30 - 60 km i
ponad 2 000 m głębokości w stosunku do grzbietów. Grzbiety są obszarami aktywnymi wulkanicznie i sejsmicznie