WYKŁAD 6 NOWOTWORY TARCZYCY
NOWOTWORY ZŁOŚLIWE TARCZYCY
CARCINOMA
Papillare (>60%)
Folliculare (10-30%)
Medullare (5%)
Anaplasticum (<5%)
NHL - na podłożu thyreoditis hashimoto 30-40 razy wzrost
MALT
DLBCL
sarkoma
RAK TARCZYCY
Epidemiologia:
1% wszystkich nowotworów złośliwych
K:M = 4:1
Dorośli (tylko 20% poniżej 30rż)
Czynniki wpływające na zapadalność raka tarczycy:
Ilość jodu w diecie
Spadek - wole endemiczne - wzrost ca folliculare
Wzrost - wzrost ca papillare
Wiek, płeć
Napromieniowanie (szczeg. W wieku rozwojowym ) - leczenie, katastrofa nuklearna
Czynniki genetyczne
Protoonkogen - RET
receptor błonowy o aktywności kinazy tyrozynowej
mutacje somatyczne: w sporadycznie występującym ca papillare i ca medullare
mutacje w linii zarodkowej: ca medullare - w postaci dziedzicznej (MEN IIa ,MEN IIb)
DIAGNOSTYKA GUZÓW TARCZYCY
Klinicznie:
guz tarczycy
wzrost LN
wole - nagłe powiększenie się
duszność, chrypka, dysfagia
inne
BAC
USG
W surowicy TSH, Ca, kalcytonina
Scyntygrafia
GUZKI TARCZYCY ( poj. Guzki: 2-4% populacji, najczęściej łagodne)
Podejrzane o proces nowotworowy są guzki:
Pojedyncze
U osób młodych
U mężczyzn
Scyntygraficznie zimne
Powstałe u osób po przebytym napromienianiu głowy i szyi
BAC guzków tarczycy
nowotwór złośliwy
ca papillare
ca medullare
ca anaplasticum
ca foll. Male Diff.
Ca metast.
Inne : NHL, S.A.
materiał niediagnostyczny
zamiana łagodna
wole
torbiele
zapalenie
guz pęcherzykowy : adenoma, ca folliculare, guzek rozrostowy (wole)
RAK BRODAWKOWATY (Ca papillare)
K>M 20-40rż
Guz poj. Lub wieloogniskowy
Powolny wzrost
10-letnie przeżycie > 90%
Meta:
- LN 5-20% przyp.
Płuca, kości - rzadko
Mikro:
Brodawki
Jądra: „Grodnu-glass” (orphan Annie eses) - optycznie jasne, grooves, wodniczki wewnątrzjądrowe
Ciałka psammomatyczne
Wg WHO 5 podtypów:
Mikrorak poniżej 1 cm średnicy
Wariant pęcherzykowy
Wariant otorebkowany
Wariant z rozległym stwardnieniem
Wariant oksyfilny (z kom. Huthle'a)
RAK PĘCHERZYKOWY (ca folliculare)
Występowanie:
5-6 dekada, K>M
meta: płuca, kości, wątroba, LN - rzadko
Mikro:
pęcherzyki wypełnione koloidem
naciekanie - torebki, - naczyń
postacie:
otorebkowana
szeroko inwazyjna
przeżycie 10 lat > 80% , 40-80%
czynniki rokownicze
wiek (powyżej 45l)
wielkość guza
naciekanie poza obręb tarczycy
typ histologiczny
przerzuty odległe - płuc , - kości
rak pęcherzykowy i brodawkowaty - leczenie
chirurgiczne
jod promieniotwórczy
supresyjne ( ponad fizjologiczne dawki tyroksyny TSH ( tyroksyna - przysadka - TSH )
RAK RDZENIASTY (CA MEDULLARE)
sporadyczny
80%
dorośli
pojedynczy guzek
przebieg - bardziej agresywny
rodzinny
20%
dzieci , młodzież
obustronny i wieloogniskowy
przebieg - mniej agresywny
w zespołach MEN IIa lub MEN IIB
RET gern-line mutation
Ca medullare w MEN rokowanie gorsze !
Mikro:
Komórki wrzecionowate lub wielokątne
Złogi amyloidu
Kalcytonina
NF
Metastases:
LN
Płuca
Wątroba
Kości
Występuje w zespole MEN IIa i IIb
Multiple Endocrine Neoplasia
Ca medullare + pheochromocytoma
RAK ANAPLASTICUM
Wiek 65 lat
Bardzo agresywny przebieg
5 lat przezycia < 5%
mikro
typ wielokomórkowy
typ wrzecionowatokomórkowe
typ anaplastyczny drobnokomórkowe