Wykład 1 18.03.2010

Namnażanie przerób konfekcjonowanie dystrybucja

• Hodowla

• COBORU

• Wydawanie krajowego rejestru , listy odmian

• Przyznawanie wyłącznego prawa do odmiany

• IORIN

• Rolnik

Prawa własności:

• Zbywalne może być definitywne- sprzedaż, bądź wydzierżawić - dać do użytkowania na określony czas , np. można sprzedać wyłączne prawo do odmiany , czyli kupujący bierze na siebie obowiązek prowadzenia hodowli zachowawczej i czerpać za to zysk

• Aport tytuł własności, wyłączne prawo do odmiany

• Dziedziczone

Hodowca jest firma , osoba prawna, zatrudniająca specjalistów, która pracuje nad odmianą, za sprawą twórców . Hodowca otrzymują tytuł własności.

COBORU przyznaje tytuł własności, a licencję otrzymuje ten kto się pierwszy zgłosi

PIORIN Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwo

Funkcjonuje w :

• Ocena polowa plantacji nasiennych- sprawdzanie warunków wytwarzania materiałów nasiennych ( ocena polowa, kwalifikacja polowa) i eliminacja niespełniających

• Ocena wartości siewnej materiałów rozmnożeniowych( czystość, wilgotność itp.)

• Certyfikacja ( wystawianie zaświadczeń)

Wykład 2 25.03.2010

Zadania sektora państwowego

1. Szkolenie specjalistów ds. hodowli i nasiennictwa

2. Wytwarzanie materiałów wyjściowych

3. Bank genów

4. Ocena odmian i ochrona praw hodowców

5. Hodowla gatunków ważnych ze względów społecznych

Certyfikacja materiałów siewnych

Rośliny wysokie, źdźbła wysokie plonują wyżej i dają źdźbła o większej ilości niż niskie, dlatego dążymy do aby rośliny były wysokie i wyrównane .

Dobry materiał siewny to wyrównany materiał .

W konkurencyjność w łanie silniejsze wykańczają słabsze, i robi się wole miejsce i te silne się bardziej krzewią, co nie jest pożądane, przez walkę tracą siłę .

Wykład 3

Wykład 4 15.IV.2010

Wymagania pszenżyta

Gleba : kompleks 4 i 5

Przedplon:

• Dobry- wczesne strączkowe, ziemniaki wczesne i średniowczesne, rzepak i owies

• Gorszy owies

• Złe- pszenica, żyto, pszenżyto

Nawożenie

Przy plonie 6,0 t/ha pobranie wynosi ok.:

• 66 kg P₂O₅

• 120 kg K₂O

• 18 kg MgO

Podział dawek N jak w pszenicy

Wymagania żyta

Gleba : kompleks 4 i 5

Przedplon:

• Dobry - strączkowe gleb lekkich , ziemniaki wczesne, gorsze zboża jare

• Złe - zboża ozime

Nawożenie:

Przy plonie 4 t pobranie 44 kg P₂O₅ , 85 kg K₂O

Wymagania jęczmienia

Gleba : kompleks 4 i 5 , mniejsze znaczenie ma typ gleby niż jej kultura, ważne pH ( Al, Mn)

Przedplon :

• Dobry - groch , rzepak, wczesne ziemniaki i motylkowe wieloletnie po I pokosie ( dla j.oz.)

• Zły zboża ( z wyjątkiem owsa)

Nawożenie

Pobranie na 1 t ziarna z ha wynosi ok. 10kg P₂O₅; 21 kg K₂O

Wymagania owsa

Gleba: kompleksy żytnie , mało wrażliwy na pH w zakresie 4,5- 7,2

Przedplon :

• Dobry - ziemniaki , gorszy żyto

• Zły - jęczmień , owies

Nawożenie

Pobieranie na 1 t ziarna z ha wynosi ok.:

• 12 kg P₂O₅ , 24 kg K₂O

Kukurydza

Obcopylna, wiatropylna , jednopienna rozdzielnopłciowo

Heterozja wybujałość potomstwa z zastrzeżeniem pokolenia F₁ ,

Próg recesywności cech - powstaje pod wpływem samozapyleń roślin i powstaje linia czysta

SC- oznaczenie mieszańców pojedynczych dwuliniowych ( AxB)

Na linie wsobne typuje się takie co dają przynajmniej 1 t z ha , gdyż jest to uzasadnione ekonomiczne

TC oznaczenie mieszańców trój liniowych (AxB) xC

DC mieszaniec podwójny czteroliniowy ( AxB) x( CxD)

Nasiona porcjowane -> opakowanie zawierające kiedyś 50 tyś obecnie 80 tyś ziarniaków kiełkujących zawierających wyrównane nasiona , przeznaczona na 1 ha

Wykład 4 22.IV.2010

Ziemniaki

Kłęby średnicy od 30 do 60 mm średnicy do wysadzania

Bulwy= kłęby

Właściwie to bulwy posiada topinambur , a kłęby ziemniaki, ale obie formy poprawne

Największe zróżnicowanie w odmianach w roślinach uprawnych

Wartość nasienna jest mierzona :

• zdrowotnością pędu

• wielkość bulw( im większa bulwa tym więcej oczek, pączków a co za tym idzie więcej pędów , stolonów i potencjalnie większy plon z tej rośliny można uzyskać )

2,5 t na ha średnio 45 tyś roślin/ha , aby ha obsadzić trzeba mieć więcej niż 3 t związane to jest z przezimowaniem bulw

Od sadzeniaków o wielkości 50-60 g wartość przyrostu netto nie wzrasta już , więc jest to wielkość optymalna

Zdrowotność sadzeniaków umożliwia:

• Obrót materiałem

• Wartości sadzeniaków

Degeneracja Nieodwracalne pogarszanie się możliwości dawania wysokich plonu roślin rozmnażanych wegetatywnie

Teorie degeneraci:

• Teoria starzenia się roślin przy wegetatywnym rozmnażaniu roślin , przy rozsadzie z jednej bulwy , te rozsady się sumuje ich wiek , jest to teoria Marshala -> obalenie w skandynawi sadzi się te same odmiany i nic nie ma

• Teoria Klappa, ekologiczna( środowiskowa) ziemniaki nie są przystosowane do życia w glebach zasobnych ze spartańskich warunków , spowoduje skokowy przyrost biomasy ,a potencjał genetycznie zmodyfikowany wyczerpie się w ciągu czasu -> obalenie zbyt duże zróżnicowanie

• Wirusowa teoria degeneracji ziemniaków, teoria Quanjara , teoria wirusowa wyjaśnia degenerację ziemniaka , dzieli się wirusy na:

• Ciężkie powodują wyraźne objawy i duże spadki plonu: PV Y, wirus liściozwju i PV M

• Lekkie jeśli są one to ich obecność powoduje możliwe do zaakceptowania występowanie : PV X, PV S , PV A

Rozprzestrzeniają się w sposób:

• Mechaniczny:

• Wektorowy : wirus liściozwoju, PV Y

• Roznoszą je najczęściej mszyca brzoskwiniowo-ziemniaczana , oraz mątwiki ziemniaczane

Wykład 5 29.IV.2010

Niszczenie naci

Pojawy mszyc są 2 razy do roku:

• Wiosenny - mszyca buraczano-brzoskwiniowa

• Letni ( koniec lipca, sierpnia )

W okresie dobrego zaopatrzenia plonu na dobę wynosi do 4 t/ha

Dlatego trzeba dobrze wybrać termin niszczenia naci , najlepiej gdy pojawiają się mszyce na plantacji , trzeba łapać mszycę w różnego rodzaju pułapki w postaci talerzyków żółto pomalowanych z wodą z

Niszczenie naci może być:

• Chemiczne

• Zalety

• Szybki zabieg

• Wady

• Długi czas działania desykanta

• Mechaniczne

• Zalety

• Zabieg trwa natychmiastowo, jest szybki

• Wady

• Długo trwa

• Nie może być zbyt szeroki

• Nie wszystkie naci się zetnie, ponieważ niektóre się płożą, a jeśli po niszczeniu szybko nie zbierzemy to roślina puszcza młode listki które są atrakcyjniejsze dla mszyc

• Mechaniczno-chemiczne

• Zaleta

• Najbardziej efektywna

Mamy bardzo duże zróżnicowanie odmian hodowlanych

Uwzględnianie parametrów zdrowotności to przy wyborze odmiany wybieramy odmiany o odporności 7 i więcej ( w skali do 9)

Nadwrażliwość na wirusy objawia się tym że w miejscu zainfekowania okoliczne tkanki zamierają , czyli tworzą się nekrozy , każda roślina wyposażona jest w tzw. Dziedziczoną odporność

Czynniki zależne od człowieka

• Wybór odmiany

• Możliwości przezimowania wektorów

• Termin sadzenia ( atrakcyjność roślin dla mszyc maleje z wiekiem , sadzić jak najwcześniej )

• Uprawa roli- poprawna wg zaleceń

• Pielęgnowanie - kwestia niszczenia chwastów i mszyc , pielęgnacja mechaniczna

• Nawożenie -uważać by nie przenawozić azotem ,ponieważ nie można prowadzić selekcji negatywnych i kwalifikacji ( 1 kwalifikacja jest dla roślin 15 cm by wykryć porażenia wtórne wirusowe

• Rozstawa - poprzez odległości w rzędzie i jest na poziomie 20 cm od siebie

• Podkiełkowywanie - mają kiełki 2-3 mm dają 2-3 tygodniowe przyspieszenie wegetacji i w momencie pojawu mszycy rośliny są bardziej zaawansowane i mniej atrakcyjne . Plantacje nasienne jednak bardzo rzadko tak robią z powodu na dużą pracochłonność

Rożne strefy chorób wirusowych

NE to najlepsze warunki dla uprawy ziemniaków gdyż są to niedogodne warunki dla wektorów

NW to lepsze warunki dla pojawienia wektorów

Wykład 20.VI.2010

Buraki

Biologia buraków

W pierwszym roku korzeń i rozeta w II roku wysadzamy korzenie w postaci wysadków

Pośpiechy i uparciuchy

Elita uprawa na nasiona w pierwszym roku

Wysiewamy elitę i zbieramy elitę

Mamy tylko w kwalifikacji elitę i oryginał

Mechanizm jakościowy

Materiały w obrocie są otoczkowane lub inkrustowane

Otoczkowane:

• nasiono

• zaprawa fungicydem

• warstwa otaczająca

• składniki mineralne

• warstwa otaczająca

• insektycyd

• warstwa otaczająca

Inkrustowane:

• nasiono tylko pokryte fungicydem

Wielkość i masa otoczkowonia nasienia jest charakterystyczna dla firm

Otoczki mogą być mineralne ( pokruszone minerały) lub organiczne( kora brzozy np. ) - potrzebują niby więcej wody do kiełkowania

Jednostka siewna u buraków wynosi 100 000 kiełkujących zunifikowanych pod względem wielkości nasion

W siewie wysiewa się linie męskosterylą i 2 zapytalacze, ważne by nie pomieszały się i dlatego najpierw lepiej wysiać MS, nie można wymieszać bo dojdzie do tego że nasiona będą wielokiełkowe

Trzeba sobie zapisać gdzie wysiany MS i gdzie zapylacz bo tego się nie rozróżni .

Wysadki zbiera się w dni mżyste , wilgotne i nie należy się spieszyć z tym bo lepiej będą zimować w magazynie .

Etapy produkcji :

• ścięcie 2 cm powyżej główki i wyorujemy i zasada z ziemi do ziemi czyli z pola do kopca od razu i nie dużymi partiami i z kopca też część i wysadzić

• wysadki 150-300 g ważą, 70-100 cm podstawy kopców a wysokości…

• jeśli mamy czas to ustawiamy główkami do zewnątrz i przesypujemy ziemią by nie uschły

• sprawdza się temperaturę kopca , by była ok. 4 ^oC dlatego musimy zbić temp. kopce przykrywamy słomą jedynie górę zostawiamy otwartą , w dzień zakładamy kalenicę , w noc zdejmujemy i się chłodzi, jeśli przymrozki to odwrotnie

• osobne kopce zapylaczy i MS i odpowiednio zapisujemy

• 8-10 tygodni to okres panowania niskiej temp.

• jeśli temp 6^oC jest np. to odsetek jarowizacji spadnie , jeśli będzie 8^oC to zaczynają się procesy gnilne i trzeba kopiec rozebrać i przegrać zgniłe i zrobić nowy kopiec

• wysadzamy ręcznie najczęściej

• wysadzamy na polu np. zapylacz 3 rzędy MS i zapylacz 3 rzędy MS, niekiedy można 6 do 2 , dla diploidów można nawet 12 do 4 ale za zgodą inspektora

• ważne są przy uprawie nasiennej: kontrola męskostetrylności na matecznych , kontrola jednonasienności , usuwanie zapylaczy

• do zbioru przystępujemy gdy 2/3 łodyg jest suchych

• można przeciąć nasionko jak się nie rozmiażdży to jest dobry czas, jeśli rozmiażdży to poczekać z desykacją

• Po kwitnieniu obowiązkowe jest usunięcie zapylaczy - jeśli nie będzie to dyskwalifikacja plantacji

---