Grecka nazwa „sfinks” wywodzi się z egipskiego określenia „szespanch” - żyjący posąg, którym określano w szczególności posagi lwów z ludzkim głowami.
Lew symbol królewskiej potęgi, strażnik wschodniej i zachodniej bramy świata podziemnego, był też strażnikiem miejsc kultowych. Kler z Heliopolis dodał mu ludzka głowę - głowę boga Atuma - i tak zrodził się sfinks.
Sfinks w starożytnym Egipcie tosymbol władzy królewskiej, przedstawiany jako postać leżącego lwa z głową człowieka, często z twarząfaraona.
Egipskie sfinksy były płci męskiej i była to tak ważna tradycja, że królowa Hatszepsut, przedstawiana na tych pomnikach, miała doczepioną sztuczną brodę. Kolejną ważną cechą odróżniająca sfinksy egipskie są skrzydła - a raczej ich brak, skrzydła u sfinksów są, bowiem atrybutem w mitologii sumeryjskiej.
Wizerunek Sfinksa z Gizy, wykonany na zlecenie Chefrena jest najstarszy i najbardziej gigantyczny ze wszystkich sfinksów. Naturalne wzgórze wapienne zostało odpowiednio przycięte i wykorzystane jako rdzeń monumentalnej rzeźby z głową faraona.
Stał się on strażnikiem królewskiej nekropoli oraz bramy zachodniej, przez którą przechodziło słońce, a także umarli. Zwrócony jest on na wschód, czyli w kierunku Nilu.
U jego łap znajduje się mała świątynia. Można powiedzieć, że nie jest on prawdziwym sfinksem, gdyż do głowy faraona Chefrena doczepione jest ciało w pozycji „warującej”. Oficjalnie uważa się, że Sfinksa gizejskiego zbudowano w czasie rządów Czwartej Dynastii, czyli w latach 2723-2563 p.n.e.
Ilość przedstawień, w których ludzka głowa Aluma stanowiła wizerunek króla utożsamiającego się z bogiem, wzrosła w okresieŚredniego Państwa, by strzec świątyń grobowych poszczególnych władców.
W okresie Nowego Państwa chęć zasymilowania sfinksa z bóstwem odpowiedniej świątyni, której strzegł, spowodowała pewne modyfikacje owych stworów. Dokonywano tego poprzez dodanie korony oraz nadawanie głowom innych kształtów, jak głowy sokołów -hierakosfinksy, czy baranów - kriosfinksy.
|