Accusativus cum infinitivo- składnia ACI

PODMIOT (w Nom.) + ORZECZENIE (w odpowiedniej formie) + …

ACI

VERBUM REGENS (czasownik wprowadzający- rządzący)+ PODMIOT ZD. PODRZĘDNEGO (w Acc) + ORZECZENIE ZD. PODRZĘDNEGO (w bezokoliczniku)

=> w tłumaczeniu zdania na j. polski pomiędzy czasownikiem wprowadzającym, a podmiotem zd. podrzędnego stawiamy słówko ,że.

Accusativus odpowiada na pytania kogo? co?

W transformacji na ACI zmianie ulega JEDYNIE podmiot i orzeczenie, natomiast całą resztę przepisujemy, dodając na początku zdania czasownik rządzący!

VERBUM REGENS ( w odpowiedniej formie w zależności od osoby):

Scio- wiem

Puto, iudico- sądzę, uważam

Video- widzę

Conspicio- zauważam

Audio- słyszę

Dico- mówię

Iubeo- Nakazuję

Veto- zabraniam

Sino- pozwalam

Cupio- pragnę

Gaudeo- cieszę się

Doleo- boleję

Końcówki do czasownika (koniugacje):

l. poj.

1. -o

2. -s

3. -t

l.mn.

1. -mus

2. -tis

3. -nt

!! Jeżeli podmiot zd. nadrzędnego jest taki sam jak podmiot zdania w ACI, wówczas w zdaniu podrzędnym wyrażamy go zaimkiem zwrotnym SE. Zaimek ten odnosi się tylko do

3 os. l.poj. lub l.mn.!!

PODMIOT ZDANIA PODRZĘDNEGO

W zależności jaka jest końcówka podmiotu zdania `normalnego' tak też dobieramy końcówkę w Acc.

I DEKLINACJA

l. poj.

Nom. - a

Acc. - am

l. mn.

Nom. -ae

Acc. - as

II DEKLINACJA

l. poj.

Nom. -us -er -um

Acc. -um -um -um

l. mn.

Nom. -i -i -a

Acc. -os -os -a

!! Jeżeli podmiot zdania jest domyślny w 1 lub 2 os. l. poj. lub l. mn. wtedy zamieniając to zdanie na zdanie w Acc podmiot wyrażamy zaimkiem osobowym w Acc. (łatwo to rozpoznać po końcówce czasownika, np. jeśli w zdaniu nie mamy określonego podmiotu a końcówka czasownika jest -mus to wiemy, że podmiotem domyślnym jesteśmy my- 1. os. l. mn.)

Acc.

Ja-> me

Ty-> te

My-> nos

Wy-> vos

ORZECZENIE ZD. PODRZĘDNEGO

Orzeczenie to wyrażamy w bezokoliczniku tzn. czasownik jest przed odmianą przez osoby i liczby (zmiana formy czasownika z osobowej na bezokolicznik), np. audio-> audire, laboras-> laborare, videmus-> videre.

Orzeczenie to znajduje się w konstrukcji ACI zawsze NA KOŃCU zdania!!

Bezokolicznik słowa być- esse.

Jeśli chcemy zadać pytanie, np. czy ty widzisz… wtedy do czasownika rządzącego (verbum regens) odmienionego w odpowiedniej liczbie i osobie dodajemy jeszcze końcówkę -ne.

---